Ο ηλίανθος περιλαμβάνει 65 ως 100 περίπου είδη, πολυετή ή μονοετή ποώδη, ιθαγενή της αμερικανικής ηπείρου. Η παραδοσιακή για τη χώρα μας περιοχή καλλιέργειάς του είναι η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη. Είναι γνωστός και ως ήλιος, ηλιόσπορος, ηλιοστρόφι, λιοδρόμι συχνά ταυτίζεται λανθασμένα με το ηλιοτρόπιο το οποίο όμως είναι άλλο φυτό.
Υπάρχουν αναφορές για την καλλιέργεια του από το 3000 π.χ. Η ονομασία του γένους προέρχεται από την πεποίθηση ότι η ταξιανθία ακολουθεί τον ήλιο κατά τη διάρκεια της ημέρας και στρέφεται πάλι προς την ανατολή το πρωί, θεωρία που έχει απορριφθεί ήδη από το 1597 και τον Άγγλο βοτανολόγο John Gerard. Στην πραγματικότητα ο ομοιόμορφος προσανατολισμός των δίσκων των ταξιανθιών του Ηλίανθου ακοολουθεί μια σταθερή κατεύθυνση (ανατολή), όλη την ημέρα και δεν παρακολουθούν ακριβώς την πορεία του ήλιου.
Ο Ηλίανθος είναι το δεύτερο σημαντικότερο ελαιοδοτικό φυτό. Καλλιεργείται για το λάδι του (ηλιέλαιο) σε μεγάλη κλίμακα σε πολλές εύκρατες χώρες όπως π.χ. Χιλή, Ουρουγουάη, Αργεντινή, Τουρκία, Ινδία, Αίγυπτο, Αγγλία, ΗΠΑ και κυρίως στη Ρωσία όπου με βελτίωση ποικιλιών η απόδοση σε έλαιο φτάνει το 50%. Το ηλιέλαιο συνίσταται για τηγάνισμα επειδή η θερμοκρασία καπνίσματος του είναι υψηλή και φτάνει περίπου στους 230 βαθμούς Κελσίου. Ο ηλίανθος όμως είναι χρήσιμος και για τους ηλιόσπορους, οι οποίοι τρώγονται αποξηραμένοι ή καβουρντισμένοι ενώ οι πολύ μικροί χρησιμοποιούνται ως πτηνοτροφή. Από τους αλεσμένους σπόρους παράγεται ένα ποτό που μοιάζει με τον καφέ, καθώς και ένα είδος ψωμιού.
Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο. Για τις μέλισσες αποτελεί μια πλούσια πηγή νέκταρος στην καρδιά του καλοκαιριού, όταν δηλαδή ελάχιστα μελισσοκομικά φυτά ανθίζουν. Προσφέρει μέλι σε μεγάλες ποσότητες, κίτρινου χρώματος που κρυσταλλώνει πολύ γρήγορα, αλλά δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στις μέλισσες. Σε ορισμένες περιπτώσεις και ιδιαίτερα σε ξηρικές καλλιέργειες παρατηρείται φθορά, των μελισσιών που συλλέγουν στο φυτό αυτό. Οι συλλέκτριες μέλισσες που εργάζονται στον ηλίανθο χάνουν γρήγορα το τρίχωμά τους μαυρίζουν και πεθαίνουν νωρίτερα εξουθενωμένες. Επίσης βγάζει μία κολλώδη ουσία που τραυματίζει τα φτερά της μέλισσας.
Γι αυτό οι μελισσοκόμοι δεν αφήνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα τα μελίσσια τους στους ηλίανθους. Μάλιστα λένε ότι μετά από παραμονή σε αυτή την ανθοφορία τα μελίσσια δεν μπορούν να αποδώσουν στο πεύκο. Στην περίπτωση που έχουμε αρκετές βροχές και υπάρχει περίσσεια υγρασίας, η παραμονή των μελισσιών στον ηλίανθο πρέπει να είναι πολύ σύντομη. Αμέσως μετά τον τρύγο τα μελίσσια μεταφέρονται σε γυρεοφόρες ανθοφορίες.
πηγές από: Wikipedia, melissokomianet.gr