Ο Έλληνας είναι πρώτος στην κατανάλωση μελιού παγκοσμίως με 1,7 κιλά ανά άτομο το χρόνο. Το μέλι που παράγεται στην Ελλάδα δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες των Ελλήνων καταναλωτών και έτσι αναγκαστικά εισάγουμε. Το μέλι που εισέρχεται όμως και ειδικά αυτό που προέρχεται από την Ασία είναι μια μεγάλη απάτη, καθώς στην καλύτερη περίπτωση έχει υποστεί πρόσμιξη με ζάχαρη.
Το χρώμα του θυμίζει τις αντανακλάσεις του ήλιου, είναι εντυπωσιακό και κρυστάλλινο, είναι όμως αγνό; Τις περισσότερες φορές, όπως αποδεικνύεται δεν είναι τόσο παρθένο όσο φαίνεται. Σύμφωνα με μια σειρά δοκιμών που πραγματοποιήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 32% των μελιών που αναλύθηκαν παρουσίασαν συστατικά που δεν έπρεπε να υπάρχουν στο μέλι. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων είναι ξεκάθαρη. Για να θεωρηθεί ένα τρόφιμο ως μέλι, τίποτα δεν πρέπει να αφαιρεθεί ή να προστεθεί στο προϊόν που παράγουν οι μέλισσες στην κυψέλη. Γι αυτό το λόγο κάθε μέλι με προσθήκη ζάχαρης ή άλλης γλυκαντικής ουσίας θεωρείται απάτη.
Στις αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν στη Γαλλία από το περιοδικό Que Choisir στα 20 μέλια “πρώτης τιμής”, επώνυμων δηλαδή μελιών που διατίθονταν στα σούπερ μάρκετ, που ελέγχθηκαν, στα 6 υπήρχε προσθήκη ζάχαρης. Σχεδόν στο ένα τρίτο των προϊόντων… Αφού θορυβήθηκε η Διεύθυνση για την Προστασία των Καταναλωτών και πραγματοποίησε και η ίδια έρευνα, διαπίστωσε ότι τουλάχιστον στα μισά μέλια είχε γίνει προσθήκη εξωγενών σακχάρων από ζαχαροκάλαμο ή καλαμπόκι, με περιεκτικότητα που μάλιστα έφτανε και στο 44%.
Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός μελιού στον κόσμο. Παράγει το μισό μέλι που παράγεται παγκοσμίως. Κατά συνέπεια είναι και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας μελιού, ενώ προσφέρει και τις χαμηλότερες τιμές. Η πρακτική όμως που ακολουθεί είναι γνωστή σε όλους. Και γνωρίζουμε πολύ καλά ότι αυτό το «ψεύτικο» και νοθευμένο μέλι προέρχεται κυρίως από την Κίνα. «Μόλις το 15% του μελιού που προέρχεται από την Κίνα είναι σύμφωνο με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα για το μέλι» δήλωσε ο Etienne Bruneau, υπεύθυνος της APIMONDIA, της διεθνούς ομοσπονδίας των μελισσοκόμων. «Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να καταλάβεις ότι όταν ένα μέλι με τιμή μικρότερη του 1,30€ το κιλό, σε τυχόν αναλύσεις δεν θα περάσει τα τεστ. Βασικά μέλι το οποίο έχει τιμή κάτω από 2,35€ ανά κιλό είναι ύποπτο.»
Μεγάλη προσοχή στις ετικέτες όταν αγοράζετε…
Σύμφωνα με στοιχεία του Norberto Garcia, προέδρου της Διεθνούς Οργάνωσης Εξαγωγών Μελιού, από το 2007, οι ασιατικές εξαγωγές μελιού έχουν αυξηθεί κατά 196%, ενώ την ίδια στιγμή ο αριθμός των κυψελών τους παρουσιάζεται αυξημένος μόλις κατά 13%. Αυτό είναι πράγματι περίεργο, εκτός αν δεχτούμε τις δικαιολογίες των Κινέζων ότι οι μέλισσες τους έχουν γίνει πιο παραγωγικές… Η αλήθεια είναι ότι γίνεται πρόσμιξη με σιρόπια καλαμποκιού ή ζάχαρης. Αντίστοιχα η παραγωγή βασιλικού πολτού στην Ελλάδα είναι κατά μέσο όρο γύρω στα 250γρ ανά κυψέλη με τις μέγιστες τιμές να φτάνουν στο μισό κιλό, τη στιγμή που στην Κίνα είναι 11 κιλά… Δηλαδή οι Κινέζοι ισχυρίζονται ότι κάνοντας επιλογή μελισσών επί δεκαετίες κατάφεραν να παράγουν περισσότερο βασιλικό πολτό ανά κυψέλη απ’ όσο μέλι παράγεται στην Ελλάδα ανά κυψέλη…
Στη Γαλλία, η παραγωγή το 2016 έφτασε μετά βίας τους 10.000 τόνους μέλι, τουλάχιστον τρεις φορές λιγότερο από ό, τι ήταν τριάντα χρόνια πριν. Αυτό οφείλεται κυρίως στις μονοκαλλιέργειες και την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων που σκοτώνουν τις μέλισσες και έχουν ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη να εισαχθεί μέλι από άλλες χώρες. Η κατανάλωση των Γάλλων φτάνει τους 40.000 τόνους τον χρόνο. Από το 2004 οι εισαγωγές έχουν διπλασιαστεί, ενώ το μέλι που εισάγεται συγκεκριμένα από την Κίνα έφτασε το 22% το 2015.
Οι εισαγωγείς γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτό είναι ψεύτικο μέλι.
Οι συσκευαστές – τυποποιητές αναμειγνύουν μέλια από διαφορετικές χώρες του κόσμου, από διαφορετικές ποικιλίες, φτιάχνοντας χαρμάνια, ώστε να πετύχουν σταθερές γεύσεις, «εμπορικότερα» χρώματα και να καθυστερήσουν τον χρόνο κρυστάλλωσης. Έπειτα τα συσκευάζουν και τα πουλούν στα σούπερ μάρκετ. Στις ετικέτες τους δεν επιτρέπεται αναγράφουν ούτε βοτανική αλλά ούτε και γεωγραφική προέλευση. Χρησιμοποιούν απλά το όρο «Άνθη» ή «Ανθέων» ή «Δάσους» και όλα είναι σύμφωνα με τους νόμους της ΕΕ… Το μόνο που έχει ορίσει η ΕΕ είναι να αναγράφεται κάπου ότι είναι μείγμα μελιών και αν αυτά προέρχονται από την Ευρώπη ή όχι. Οι συσκευαστές συνήθως το βάζουν στο πίσω μέρος της ετικέτας με μικρά γράμματα, ενώ πολλές φορές χρησιμοποιούν παραπλανητικούς τίτλους από μπροστά που υπονοούν ότι είναι εγχώριο. Δεν υπάρχει όμως κανένας περιορισμός για μείγματα που προέρχονται από την ίδια χώρα… Έτσι θα δείτε γνωστά επώνυμα μέλια σε Ελληνικά σούπερ μάρκετ τα οποία δεν αναφέρουν τη λέξη μείγμα ενώ είναι χαρμάνια. Θα τα καταλάβετε απ’ το γεγονός ότι δεν είναι αμιγείς ποικιλίες (πχ μέλι πεύκου ή μέλι πορτοκαλιάς κτλ) γράφουν απλώς άνθη ή δάσους. Αποφύγετε τα.
Οι συσκευαστές – τυποποιητές γνωρίζουν πολύ καλά τι κάνουν. Παίζουν με τα κενά που υπάρχουν στους νόμους. Για παράδειγμα όταν εισάγουν μέλι από την Κίνα του οποίου η γύρη έχει αφαιρεθεί, είναι αδύνατον να εντοπιστεί η γεωγραφική προέλευση. Όταν το αναμείξουν με ντόπια μέλια, στις αναλύσεις παρουσιάζεται μεν πιο αραιή πυκνότητα γυρεόκοκκων, όμως δεν υπάρχει μέχρι στιγμής νόμος που να ορίζει κάτι γι αυτές τις περιπτώσεις.
Όλη αυτή η απάτη με το ψεύτικο μέλι αποσταθεροποιεί την αγορά και υπονομεύει τους μελισσοκόμους. Κανείς μελισσοκόμος δεν μπορεί να πουλήσει μέλι από ποικιλία ανθέων πια, καθώς αυτός ο όρος ουσιαστικά στο μυαλό του καταναλωτή σημαίνει μείγμα. Η παραγωγή έχει μειωθεί και οι περισσότεροι δεν μπορούν να την πουλήσουν, μιας και οι συσκευαστές την θεωρούν ακριβή εν συγκρίσει με τα μέλια της Κίνας ή της λατινικής Αμερικής.
Στράτος Σαραντουλάκης – Ορεινό Μέλι