Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος οι παραφυάδες και ένα μεγάλο μέρος του κοπαδιού μεταφέρθηκε στα ημιορεινά της Πίνδου για τις φθινοπωρινές ανθοφορίες. Κισσός, ακονιζιά, αρκουδόβατος απ’ τα τέλη Σεπτεμβρίου, ρείκι τον Οκτώβριο και κουμαριά το Νοέμβριο εξασφαλίζουν στα μελίσσια τις προμήθειες του χειμώνα και αν ο καιρός είναι ευνοϊκός δίνουν και τρύγο.

Φθινόπωρο και άνοιξη στη λίμνη Πουρναρίου.

Τελευταία όμως, όλο και πιο συχνά το φθινόπωρο είναι φτωχό. Οι υψηλές θερμοκρασίες και η παρατεταμένη ανομβρία των δύο πρώτων μηνών, που τείνουν να γίνουν καθεστώς, δε δίνουν τη δυνατότητα στα φυτά να ευδοκιμήσουν. Η ανθοφορία της ερείκης διαρκεί ελάχιστα πια, με αποτέλεσμα οι μέλισσες να μη μπορούν να την εκμεταλλευτούν και να χάνουν την πολύτιμη για την εποχή ανάπτυξη που προσφέρει.

Και ενώ η κουμαριά θεωρείται πιο ανθεκτική στις καιρικές μεταβολές, τελευταία δείχνει ότι επηρεάζεται καθοριστικά και αυτή από την κλιματική αλλαγή. Η κουμαριά για να αποδώσει χρειάζεται βροχές στις αρχές του φθινοπώρου και κρύο κατά την άνθιση, ή πιο σωστά τις συνηθισμένες για την εποχή του Νοεμβρίου θερμοκρασίες. Όμως φέτος ούτε βροχές είχαμε κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου- Οκτωβρίου, ενώ οι θερμοκρασίες μέχρι και τα μέσα Νοεμβρίου ήταν αρκετά υψηλές με αποτέλεσμα να «στεγνώσει» το άνθος.

Από τότε και μετά ο καιρός χάλασε απότομα και οι μέλισσες κλείστηκαν στις κυψέλες τους με αποτέλεσμα να μη συλλέξουν μέλι. Φαίνεται ότι πλέον έχουν χαθεί οριστικά οι εποχές του φθινοπώρου και της άνοιξης και έχουμε μόνο δύο εποχές με μια απότομη και εξαιρετικά σύντομη μεταβατική περίοδο, ένα φαινόμενο αρκετά αρνητικό για την παραγωγή μελιού.

 

 

Έπειτα από έναν παρατεταμένο χειμώνα, εξαιτίας του οποίου χάθηκε ένας ανοιξιάτικος μήνας ανάπτυξης, ο Μάρτιος, τα μελίσσια που ξεχειμώνιασαν στο βουνό, άργησαν να αναπτυχθούν και κατά συνέπεια να γίνουν παραγωγικά, με αποτέλεσμα να χαθούν οι ελπίδες για ανοιξιάτικα μέλια, ενώ οδήγησαν σε μια αργοπορημένη είσοδο στα έλατα.

Παρ’ όλα αυτά και παρά τα σκαμπανεβάσματα, τα έλατα δούλεψαν μετά από χρόνια και μάλιστα αρκετά ικανοποιητικά, ακόμα και για εμάς τους αργοπορημένους, δίνοντάς μας έναν καλό, τηρουμένων των αναλογιών, τρύγο. Το μεγαλύτερο μέρος των μελισσιών όμως προετοιμαζόταν για τη βελανιδιά καθώς δεν προλάβαιναν να είναι έτοιμα πιο πριν.

Και πράγματι όσοι επιχείρησαν να μπουν νωρίς στη βελανιδιά τρύγησαν αρκετό μέλι. Δυστυχώς για μια ακόμη χρονιά μια βροχή αρκούσε για να χαλάσει τη μελιτοφορία στις αρχές Ιουλίου, με αποτέλεσμα τα μελίσσια που έφυγαν απ’ τα έλατα για να πάνε στη βελανιδιά να μην προλάβουν πολλά πράγματα.

Παρά τις δυσκολίες πάντως το βουνό φέτος έδωσε εξαιρετικής ποιότητας μέλι. Αμέσως μετά τον τρύγο τα μελίσσια μεταφέρθηκαν στα πεδινά ώστε να βρουν γύρες και να γίνουν οι απαραίτητες θεραπείες για τη βαρρόα, η οποία φέτος ταλαιπωρεί αρκετά τα μελίσσια. Οι βροχές του Αυγούστου ήταν πολύτιμες και ευπρόσδεκτες, γεμίζοντας μας ελπίδες για ένα ολάνθιστο φθινόπωρο.

 

 

 

Μια ανοιξιάτικη μέρα ανθοφορίας η μέλισσα μπορεί να επισκεφθεί 3.500 λουλούδια. Από τις 30-40 χιλιάδες μέλισσες μιας κυψέλης το 1/3 είναι οι συλλέκτριες, άρα καθημερινά από μία κυψέλη γονιμοποιούνται περίπου 3,5 εκατ. λουλούδια.

Ορεινό Μέλι Βελανιδιάς από την ορεινή Πίνδο.

Το μέλι αλλά και γενικά τα προϊόντα της μέλισσας εκτός από εξαιρετική γευστικά τροφή αποτελούν φάρμακο από την αρχαιότητα για μια σειρά παθήσεις λόγω των ιδιοτήτων που συγκεντρώνουν. Η Χρυσούλα Τανανάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια κι επικεφαλής του Εργαστηρίου Μελισσοκομίας και Σηροτροφίας στο Τμήμα Γεωπονίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης του Τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ μίλησε στο το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επαγγελματικής Μελισσοκομίας που έγινε στην Αλεξανδρούπολη για την αντιοξειδωτική δράση του μελιού ενάντια στις ελεύθερες ρίζες οι οποίες ενδέχεται να προκαλέσουν εκφυλισμό του κυττάρου και να δημιουργήσουν καρκινικούς όγκους.

Το μελισσοκομείο μας στην ορεινή Πίνδο κατά την καλοκαιρινή περίοδο όπου συλλέγουμε το μέλι Βελανιδιάς.

Ως ισχυρό διατροφικό αντιοξειδωτικό, το μέλι μπορεί να προλάβει ασθένειες. Η αντιβακτηριδιακή δράση του οφείλεται στο υπεροξείδιο του υδρογόνου που δημιουργείται από τη διάσπαση γλυκόζης που περιέχει. Στο εργαστήριο του ΑΠΘ επέλεξαν, όπως εξήγησε, 48 δείγματα από πεύκο, βελανιδιά, ερείκι, καστανιά, manuka, το οποίο μάλιστα κατέκτησε την παγκόσμια αγορά διαφημιζόμενο για τη βιολογική του δράση. Στην εξέταση της αντιοξειδωτικής τους δράσης αναδείχθηκε ως ισχυρότερο το σκουρόχρωμο μέλι βελανιδιάς, ενώ ακολουθούν το έλατο, το ερείκι, η καστανιά και το πεύκο.

Το μελισσοκομείο μας στην ορεινή Πίνδο κατά την καλοκαιρινή περίοδο όπου συλλέγουμε το μέλι Βελανιδιάς.

Εντοπίστηκε επίσης ότι τα «φημισμένα» λόγω αρώματος μέλια από πορτοκάλι και θυμάρι είναι χαμηλά σε αντιοξειδωτική δράση. Η δε πρόπολη, σύμφωνα με την κ. Τανανάκη, διαθέτει αντιοξειδωτική, αντιμικροβιακή κι αντιφλεγμονώδη δράση, συμβάλλει στη μείωση της πίεσης, στην αντιμετώπιση του έλκους στομάχου.

πηγή: ypaithros.gr, της Μαρίας Αμπατζή

Μέσα στη χαράδρα του Άραχθου ποταμού, μεταξύ Δρίσκου και Ανατολικής βρίσκεται καλά κρυμμένο το γεφύρι του Παπαστάθη. Από το χωριό Ανατολική 30 χλμ από τα Ιωάννινα, κατεβαίνουμε περίπου 4 χλμ χωματόδρομο προς το ποτάμι.

Στρίβουμε δεξιά και, αφού περπατήσουμε ανάμεσα σε βράχια, αντικρίζουμε επιτέλους μπροστά μας το ωραίο αλλά εγκαταλειμμένο και από το ίδιο το ποτάμι γεφύρι, αφού μετατόπισε την κοίτη του, παρασέρνοντας μάλιστα και την μικρότερη του καμάρα. Αυτό το στολίδι της λαϊκής ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής είναι δυστυχώς δυσπρόσιτο. Ο τοπικός μύθος λέει πως όταν ο Άραχθος αγριεύει και κάνει μεγάλες κατεβασιές το βράδυ μπορεί κάποιος να ακούσει τις φωνές ενός Αράπη και ενός κόκορα οι οποίοι χτίστηκαν στα θεμέλια του γεφυριού.

Είναι από τα μακρύτερα γεφύρια του Νομού. Το μήκος του φθάνει τα 85 μέτρα. Ο πρωτομάστορας μάλλον από το χωριό Πράμαντα. Αποτελείται από τέσσερα άνισα τόξα καλοχτισμένα, όπου ανάμεσά τους ανοίγονται τρία μακρόστενα ανακουφιστικά ανοίγματα. Η μεγάλη του καμάρα, από την οποία δεν περνάει τώρα ούτε σταγόνα νερό, έχει άνοιγμα 23,7 μέτρα και ύψος 8,7 μέτρα. Το κατάστρωμα έχει πλάτος 2,7 μέτρα, ακολουθεί την γραμμή των τόξων, είναι στρωμένο με καλντερίμι. Δεξιά και αριστερά υπάρχει χαμηλό κατεστραμμένο στηθαίο από κάθετες πέτρες. Το γεφύρι είναι πολύ στέρεα χτισμένο. Αυτό φαίνεται και από τη θαυμάσια αντηρίδα σε σχήμα τρίπλευρης σκάλας, και από το ότι το 1942 που βομβαρδίστηκε η μεγάλη καμάρα του, έμεινε όρθιο.

Το γεφύρι του Παπαστάθη χτίστηκε το 1746 με χρήματα που συγκέντρωσε με κόπο ο μοναχός Αγάπιος της Μονής Βίλιζας. Στοίχισε συνολικά 350 βενετικά φλουριά. Ήταν πολύ μεγάλη η ανάγκη να γίνει το γεφύρι γιατί ο Άραχθος σε αυτό το σημείο έπνιγε κάθε χρόνο 3 με 4 ανθρώπους. Εκεί κοντά υπήρχε χάνι για τους ταξιδιώτες και τους αγωγιάτες. Το γεφύρι ένωνε μεταξύ άλλων τα Γιάννενα με τα χωριά Συρράκο και Καλαρρύτες. Ο ποιητής Κώστας Κρυστάλλης σε ένα διήγημά του περιγράφει μια διαδρομή μέσω γέφυρας Παπαστάθη.

(Τα στοιχεία για το γεφύρι Παπαστάθη από το βιβλίο ΠΕΤΡΙΝΑ ΓΕΦΥΡΙΑ της Νίτσας Συνίκη – Παπακώστα, Έκδοση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων – Ιωάννινα 2002)
Φωτογραφίες: Vassilis Cholevas – flickr.com

Το αλμυρό νερό του Ιονίου σμίγει με το γλυκό νερό του Λούρου και του Αραχθου δημιουργώντας μια κιβωτό ζωής για ψάρια και πουλιά. Πάνω σε έναν απέραντο καθρέφτη αντανακλάται η ομορφιά των σκαφών των ψαράδων, των πελεκάνων με τα κατακόκκινα ράμφη που έχουν ανέβει ήδη στις φωλιές τους πάνω στα νησάκια, η γοητευτική Παναγιά της Ροδιάς, τα ασημένια ψάρια στην προκυμαία της Πρέβεζας και τα πολύχρωμα στα ψηφιδωτά της Νικόπολης.

Ο πολιτισμός των νερών
Αυτό είναι ένα από τα λιγότερο προβεβλημένα θαύματα του μεγάλου στρατηλάτη, του Αλέξανδρου. Ομως, σύμφωνα με την παράδοση, αυτός δημιούργησε τον Αμβρακικό, ανοίγοντας το στενό της Πρέβεζας. Και το αλμυρό νερό του Ιονίου που έσμιξε με το γλυκό του Λούρου και του Αραχθου δημιούργησε μια ξεχωριστή κιβωτό ζωής για ψάρια, πουλιά και ανθρώπους, και έναν επίσης ιδιαίτερο πολιτισμό, που χρωματίζεται από την υγρασία – διάβαζε ομορφιά – της ακουαρέλας:

Το συνειδητοποιήσαμε παρακολουθώντας πέρυσι τέτοιον καιρό τον ζωγράφο Πάβλο Χαμπίδη να βάζει υγρές πινελιές ακουαρέλας στα σχέδια με μελάνι που έκανε εκ του φυσικού, όπως στο «Νταλιάνι στη Λάσκαρα», έναν από τους πολλούς παραδοσιακούς τρόπους ψαρέματος που επιβιώνουν ακόμη στον κόλπο και εμπλουτίζουν τα πολιτισμικά του κοιτάσματα. Γιατί το ψάρεμα είναι κομμάτι της ζωής και του πολιτισμού αυτού του υγροτόπου από τα πρώτα βήματα της ιστορίας του ανθρώπου, χιλιάδες χρόνια πριν.

Η χαρά του βυθού αποτυπώνεται με ωραία χρώματα και στα ψηφιδωτά της βασιλικής του Αγίου Δουμετίου της Νικόπολης, ψάρια και χταπόδια, που θυμηθήκαμε ότι την Κυριακή του Ασώτου, η «παλιοπαρέα» θα συγκεντρωνόταν, όπως κάθε χρόνο, στο Σεϊτάν Παζάρ της Πρέβεζας για να τα απολαύσει. Μαζί τους ήταν ο Νίκος και η Μαίρη Γέρου και η Νένη Γέρου που μας μύησαν στη γεύση του Αμβρακικού. Θυμηθήκαμε επίσης ότι οι πελεκάνοι της Ροδιάς θα συγυρίζουν πάλι αυτή την εποχή τις φωλιές τους στα νησάκια της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αβγά τους. Ε, δεν θέλαμε και άλλα για να κάνουμε ένα ακόμη ταξίδι σε γοητευτικά νερά…

Η μικρογραφία της μεγάλης θάλασσας
Ο Αμβρακικός, με είκοσι ακέραιες λιμνοθάλασσες, είναι μικρογραφία της Μεσογείου. Εχει ένα στενό άνοιγμα προς το Ιόνιο 370 μέτρων, όπως και η μεγάλη θάλασσά μας έχει ένα σχετικά στενό άνοιγμα από τις Ηράκλειες Στήλες προς τον Ατλαντικό. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται πολλά χρόνια τα νερά για να ανανεωθούν και «κρατάνε» τη ρύπανση από τα φυτοφάρμακα κυρίως. Κάτω από το άνοιγμα του Αμβρακικού περνά η υποθαλάσσια σήραγγα που φέρνει γρήγορα τους επισκέπτες από το Ακτιο στην Πρέβεζα.

Παρ’ όλη την ευαισθησία στη ρύπανση, οι σαρδέλες εισβάλλουν ακόμα από το Ιόνιο στον Αμβρακικό και ξοπίσω τους έρχονται και τα δελφίνια, κάπου 150, εμβλήματα του κόλπου μαζί με τους πελεκάνους. Υπάρχει όμως ένα πλήθος μορφών ζωής εκτός από τα προβεβλημένα. Σπάνια πουλιά, ο λευκοτσικνιάς, ο αργυροτσικνιάς, ο λευκοτσικνιάς, ο κορμοράνος, το φοινικόπτερο, ο αγριόκυκνος κάνουν την εμφάνισή τους εδώ. Αυτός βέβαια που κερδίζει πάντα τις εντυπώσεις είναι ο αργυροπελεκάνος. Είναι ο μεγαλύτερος από όλα τα είδη πελεκάνων και την εποχή που φωλιάζει η σακούλα κάτω από το ράμφος του είναι κατακόκκινη. Αυτό τον κάνει ακόμη πιο εντυπωσιακό.

Οι αργυροπελεκάνοι ψαρεύουν στον Αμβρακικό όπως και οι ψαράδες, αλλά σε διαφορετικά σημεία του κόλπου. Οι πελεκάνοι τρώνε ψάρια χαμηλής εμπορικής αξίας, ενώ οι ψαράδες κυνηγούν αλιεύματα που έχουν υπολογίσιμη εμπορική αξία. Οι πελεκάνοι, τα δελφίνια και οι άνθρωποι είναι οι μεγαλύτεροι ψαράδες της περιοχής. Τις δραστηριότητες στον κόλπο μπορείτε να παρακολουθήσετε από το παρατηρητήριο στο λόφο της Αγίας Αικατερίνης (κοντά στο χωριό Στρογγυλή), το οποίο προσφέρει πανοραμική θέα των λιμνοθαλασσών Ροδιάς και Τσουκαλιού και του βάλτου της Ροδιάς με τον απέραντο καλαμιώνα. Μία ακόμη φιγούρα σπάνιου ζώου τσαλαβουτά στα νερά στη Στρογγυλή. Ο νεροβούβαλος επιβιώνει μόνο στην Κερκίνη, όταν ένα μικρό κοπάδι μεταφέρθηκε εδώ και έγινε μεγάλο. Τώρα ζουν κι άλλοι στο Δέλτα του Αξιού και στη λίμνη Βιστωνίδα.

Το απίθανο ταξίδι των χελιών
Τα χέλια είναι τα ελάχιστα όντα, που περνούν από το άνοιγμα του Αμβρακικού και το Γιβραλτάρ. Τα ασημόχελα, πια, ενηλικιώνονται και ωριμάζουν σεξουαλικά πραγματοποιώντας ένα απίθανο ταξίδι που διαρκεί έναν χρόνο. Το σήμα δίνεται μια «χελοβραδιά», τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο – λιγότερο τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο – όταν το φεγγάρι βρίσκεται στο τελευταίο τέταρτό του και στην αρχή του νέου, φυσά δυνατός νοτιάς, βρέχει και το σκοτάδι είναι έντονο. Σε όλη τη διάρκεια του μεγάλου ταξιδιού τους τα χέλια δεν τρώνε, μόνο ακουμπούν το ένα το άλλο με την ουρά τους.

Ετσι φτάνουν στον βόρειο Ατλαντικό, στη θάλασσα των Σαργάσσων, για να ζευγαρώσουν στο κέντρο των μεγάλων θαλάσσιων ρευμάτων. Αυτό είναι το δεύτερο μεγάλο ταξίδι τους. Το πρώτο ήταν όταν νεαρά γυαλόχελια ακόμη μπήκαν στο ρεύμα από τη θάλασσα των Σαργάσσων που γεννήθηκαν και ήλθαν στον Αμβρακικό, όπου έμειναν από 8 ως 14 χρόνια για τα αρσενικά και 10 ως 18 χρόνια για τα θηλυκά, μέχρι να γίνουν κιτρινόχελα και μετά ασημόχελα για να πραγματοποιήσουν το ταξίδι της επιστροφής.

Είναι τόσο θαυμαστό αυτό το ταξίδι των χελιών για τη διαιώνιση του είδους, που φαντάζει πολύ ταπεινό να σκεφτούμε ότι αποτελούν έναν εξαιρετικό μεζέ. Μάλιστα οι ψαράδες τα πιάνουν στα στόμια των λιμνοθαλασσών, την ώρα που ξεκινούν το μεγάλο ταξίδι τους προς τη θάλασσα. Αν και τόσο νόστιμα, καταναλώνονται γύρω από τους χελότοπους και κυρίως εξάγονται σε χώρες της Βόρειας Ευρώπης.

Στην νοτιοδυτική άκρη της πόλης, ακριβώς στην είσοδο της χαράδρας του Αώου, βρίσκεται το μεγάλο μονότοξο γεφύρι της Κόνιτσας, το οποίο κτίστηκε το 1870- 71 από συνεργείο 50 μαστόρων με επικεφαλής τον πρωτομάστορα Ζιώγα Φρόντζο από την Πυρσόγιαννη. Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι που βρίσκεται στην Ήπειρο.

Το γεφύρι χτίστηκε με δωρεές των κατοίκων της πόλης και κυρίως του Γιαννιώτη Ιωάννη Λούλη, ο οποίες διέθεσε περίπου τα μισά από τα 120.000 γρόσια που κόστισε η κατασκευή του. Το 1823 ο Δημήτριος Λιάμπεης μαζί με άλλους κατοίκους της Κόνιτσας έχτισαν ξύλινη γέφυρα η οποία κατέρρευσε το 1833 σε μία μεγάλη κατεβασιά του Αώου.

Την ίδια χρονιά ο Παναγιώτης Σκουμπουρδής καί ο Βασίλειος Μάσιος ξανάστησαν στο ίδιο σημείο την ξύλινη γέφυρα η οποία όμως έπεσε λίγα χρόνια αργότερα. Έτσι το 1870 αποφασίστηκε να γίνει μία πέτρινη γέφυρα.

Το σημερινό  πέτρινο γεφύρι έχει διαστάσεις 36 μέτρα άνοιγμα και 20 μέτρα ύψος ενώ κάτω από την καμάρα του διακρίνεται η μικρή καμπάνα που σήμαινε για να προειδοποιήσει τους περαστικούς να μην διαβούν το γεφύρι όταν φυσούσε δυνατός άνεμος από το εσωτερικό της χαράδρας, οπότε και υπήρχε κίνδυνος να παρασυρθούν και να πέσουν.

Η τοποθεσία που βρίσκεται είναι μαγευτική με τον Αώο ποταμό να ρέει κάτω από την καμάρα του και το φαράγγι του Αώου να εντυπωσιάζει με την απίστευτη φυσική ομορφιά του.

πηγές: Δήμος Κόνιτσας, Πέτρινα Γεφύρια της Ελλάδος

 

Στην καρδιά της Πίνδου δύο από τα ομορφότερα χωριά της Ελλάδας ενώνονται με δύο μονοπάτια και χωρίζονται από έναν ποταμό που αυτή την εποχή περιβάλλεται από ένα πυρρόξανθο δάσος.

Σε πολλά σημεία του φαραγγιού δημιουργούνται μικρές, ειδυλλιακές λίμνες.

Στα νοτιοανατολικά του Νομού Ιωαννίνων, εκεί όπου ο τεράστιος Λάκμος ενώνεται με τα Τζουμέρκα, δύο χωριά έχουν την τύχη να έχουν στα πόδια τους ένα φαράγγι εκπληκτικής ομορφιάς το οποίο διακρίνεται για την άγρια, ανέγγιχτη φύση του. Για πολλούς ταξιδιώτες το Συρράκο και οι Καλαρρύτες ανήκουν, απλά και χωρίς μεγάλο συναγωνισμό, στα ομορφότερα ορεινά χωριά της Ελλάδας. Χτισμένα στις πλαγιές των μικρότερων βουνών που ενώνουν το όρος Περιστέρι (Λάκμος) με την Καλιακούδα (βορειότερη κορυφογραμμή των Τζουμέρκων), οι δύο παραδοσιακοί οικισμοί περιβάλλονται από πυκνά δάση που τα διατρέχουν δεκάδες ρέματα που γεννιούνται στις χιονάδες των μεγάλων κορυφών.

Το Συρράκο και οι Καλαρρύτες διατηρούν στο απόλυτο την παραδοσιακή ηπειρώτικη αρχιτεκτονική με τα πετρόχτιστα σπίτια και τις χαρακτηριστικές στέγες από σχιστόλιθο και κατέχουν ξεχωριστή θέση στα βλαχοχώρια της περιοχής που περιλαμβάνουν ακόμα το Παλαιοχώρι, το Βαθύπεδο και το Ματσούκι. Η γύρω περιοχή είναι γεμάτη από τοπωνύμια με υπέροχες βλάχικες ονομασίες αλλά και απομακρυσμένα ξωκλήσια και μονές, με κυρίαρχη τη Μονή Κηπίνας, που αξίζει κανείς να επισκεφθεί.

Μικρά γεφύρια σάς μεταφέρουν από τη μία όχθη του Χρούσια στην άλλη.

Τα δύο χωριά έχουν ως ξεκάθαρο σύνορο ένα φαράγγι που είναι γνωστό με διάφορα ονόματα, από τα οποία έχει επικρατήσει η ονομασία Φαράγγι του Σταυραετού. Στην κοίτη του φαραγγιού κυλάει ο ποταμός Χρούσιας, που πήρε το όνομά του από τον μυθολογικό γενάρχη των βασιλιάδων της Ηπείρου Χρούσιο, γιο του Νεοπτόλεμου κι εγγονό του Αχιλλέα. Ο Χρούσιας γεννιέται στον Μέγα Τράπο, στην Πλάκα και την Κουρκούμπετα, τις νοτιότερες ψηλές κορυφές του Λάκμου, και με κατεύθυνση προς τα νότια ενώνεται μετά από τέσσερα χιλιόμετρα με το ρέμα Ξερολάγκαδο που έρχεται από το διάσελο της Γκρουμιλιάσας.

Στη συνέχεια ο ποταμός περνάει ανάμεσα από τα δύο χωριά, όπου σχηματίζεται το φαράγγι, και λίγο μετά στρέφεται προς τα δυτικά, όπου ενώνεται με τον Μελισσουργιώτικο και μαζί πλέον κυλάνε προς τον μεγάλο Αραχθο ποταμό.

Περπάτημα στο φαράγγι
Το συνολικό μήκος του φαραγγιού δεν ξεπερνάει, χονδρικά, τα 6 χλμ., και οι παλιές πλακόστρωτες στράτες που ένωναν τα δύο χωριά σάς κατεβάζουν εύκολα στην καρδιά του. Τα κύρια μονοπάτια τέμνουν κάθετα το φαράγγι στο βόρειο και το νότιο τμήμα του, δημιουργώντας έτσι μια κυκλική διαδρομή που περιλαμβάνει και αρκετό περπάτημα σε χωματόδρομους και άσφαλτο.

Οι πέτρινοι παλιοί νερόμυλοι ορίζουν το φθινοπωρινό τοπίο.

Ομως, αξίζει κανείς να κατέβει στην κοίτη και να περπατήσει παράλληλα με τον Χρούσια στα μικρότερα μονοπάτια που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι για να κατέβουν στον ποταμό, στους νερόμυλους, στα μικρά τους μποστάνια κοντά στις όχθες. Το μόνο πρόβλημα που μπορεί να συναντήσετε είναι η πυκνή βλάστηση που σε λίγα σημεία μπορεί να σας μπερδέψει. Με αφετηρία λοιπόν το Συρράκο και τα 1.150 μέτρα υψόμετρο, το πλακόστρωτο μονοπάτι φτάνει στην κοίτη του ποταμού, όπου βρίσκονται διάσπαρτοι παλιοί πετρόκτιστοι μύλοι και γεφύρια. Από εδώ μικρές διαδρομές σάς οδηγούν πιο βόρεια σε μια παράλληλη πορεία που συναντάει κανείς καταρράκτες και λιμνούλες, ανάμεσα στα κάθετα βράχια του φαραγγιού.

Για όσους διαθέτουν πιο εξερευνητικό πνεύμα, αξίζει να ακολουθήσουν προς τα νότια την κοίτη και να περπατήσουν μέσα στο πυκνό δάσος σε μια πορεία περίπου 2,5 χιλιομέτρων η οποία ενώνει το βόρειο πλακόστρωτο μονοπάτι με το νότιο. Κοντά στο τέλος της διαδρομής υπάρχει και το περίφημο γεφύρι της Κουιάσας. Η βλάχικη ονομασία του σημαίνει «σκιερός τόπος» και το μονότοξο γεφύρι με ύψος 18 μέτρα και μήκος 20 μέτρα στέκεται ακόμα ακμαίο, ενώνοντας τις δύο όχθες του Χρούσια. Από εδώ διαλέξτε να ανεβείτε στους Καλαρρύτες από το μονοπάτι και όχι από την άσφαλτο, σε μια μικρή διαδρομή που κοιτάει το πέταλο του Μπάρου και την επιβλητική κορφή του Καταραχιά.

Παρθένα, άγρια φύση
Η ονομασία Σταυραετός του φαραγγιού δεν είναι τυχαία, καθώς στην περιοχή ζουν μεγάλα σπάνια αρπακτικά της ορνιθοπανίδας, μαζί με δεκάδες άλλα μεγάλα και θαυμαστά ζώα.

Το παραδοσιακό Συρράκο είναι η αφετηρία για τις πεζοπορίες σας.

Οι ντόπιοι συμβουλεύουν τους πεζοπόρους να τραγουδάνε και να φωνάζουν στα περπατήματά τους, και αυτό γιατί μέσα στην πυκνή βλάστηση μπορεί να κρύβεται κάποια αρκούδα που κατέβηκε για αναζήτηση τροφής στο ποτάμι. Στον ουρανό πετάνε μεγαλόπρεποι χρυσαετοί, φιδαετοί και πετρίτες, στα κρύα νερά του ποταμού οι βίδρες κυνηγάνε ψάρια και καβούρια και μπορεί από μακριά να δείτε κάποιο ζαρκάδι να χώνεται με σβελτάδα στα πυκνά βάτα.

Το ιδιαίτερο γνώρισμα του φαραγγιού είναι η μεγάλη ποικιλία από δέντρα, η οποία δημιουργεί ένα πλούσιο μεικτό δάσος. Αυτή την εποχή μάλιστα τα δέντρα χαρίζουν στον ταξιδιώτη ένα πολύχρωμο σκηνικό, καθώς οι βελανιδιές, οι φλαμουριές, τα πλατάνια, οι κουτσουπιές και ένα σωρό άλλα είδη γεμίζουν από καφετιά, κόκκινα και κίτρινα χρώματα.

Κείμενο: Δαυίδ Κουτσογιαννόπουλος
Φωτογραφίες: ΗΡΑΚΛΗΣ ΜΗΛΑΣ
πηγή: Έθνος

Οι νομάδες δεν έχουν μόνιμη κατοικία. Δεκέμβρης πια και το κρύο στα βουνά ήρθε. Ώρα για τα μελίσσια να πάρουν το δρόμο για τα χειμαδιά κάτω στον κάμπο, όπου θα περάσουν το χειμώνα.

Έπειτα από τρεις μήνες στις πλαγιές γύρω από τη λίμνη Πουρναρίου, όπου είχαμε ξεκινήσει για το ρείκι, αλλά τελικά τρυγήσαμε την κουμαριά, είχε έρθει πια η ώρα να αφήσουμε εκείνο το εκπληκτικό τοπίο για τη μονοτονία, αλλά και την ασφάλεια του κάμπου. Με καθαρό ουρανό και πανσέληνο, η μεταφορά ήταν πολύ εύκολη και το μόνο μας πρόβλημα ήταν το κρύο. Για πρώτη φορά επιλέξαμε να αλλάξουμε περιοχή για το ξεχειμώνιασμα. Ο λόγος ήταν γιατί εκεί που ξεχειμωνιάζαμε τις προηγούμενες χρονιές υπήρχε μεγάλη πυκνότητα δέντρων που δημιουργούσε πολύ υγρασία στο έδαφος, ενώ τα μελίσσια δεν είχαν τη μέγιστη δυνατή έκθεση στον ήλιο.

Επίσης η πρόσβαση, το φόρτωμα και το ξεφόρτωμα ήταν δυσκολότερο. Το συγκεκριμένο κτήμα σχεδόν καταστράφηκε από τους παγετούς του 2015 και από τότε δεν κατάφερε να αναρρώσει… Είναι πολύ άσχημο να βλέπεις καμμένη γη, αυτό το μέρος που κάποτε ήταν γεμάτο πορτοκαλιές. Δυστυχώς ολόκληρη η περιοχή δείχνει σημάδια εγκατάλειψης, καθώς η πτωτική τιμή του πορτοκαλιού έχει αναγκάσει τους περισσότερους παραγωγούς να τα παρατήσουν ή να δοκιμάσουν αλλάξουν καλλιέργειες.

Το μεγαλύτερο κομμάτι του κάμπου της Άρτας βρίσκεται σε μια μεταβατική φάση, στην οποία όμως οδηγούμαστε με τον αυτόματο πιλότο. Δεν υπάρχει κανένα σχέδιο, ο κάθε ένας πράττει ανάλογα με το τι ελπίζει ότι θα του αποφέρει κέρδος και αυτό δεν γνωρίζουμε που θα καταλήξει. Εμείς πάλι με τη σειρά μας ελπίζουμε οι μέλισσες να βοηθήσουν το κτήμα να επανέλθει, όσο γίνεται πια, αλλά και η παρουσία μας εκεί να του δώσει λίγη από τη ζωή που είχε κάποτε.

Αρχικά όμως θα αφήσουμε τις μέλισσες να ηρεμήσουν, να συνηθίσουν το νέο τους περιβάλλον και να εξερευνήσουν την περιοχή. Εμείς όπως πάντα θα παρακολουθούμε διακριτικά.

Στις αρχές του φθινοπώρου μεταφέραμε τα μελίσσια μας στις κατάφυτες πλαγιές της οροσειράς της Πίνδου, γύρω από τη λίμνη Πουρναρίου, σε υψόμετρο 450 μέτρων. Ο αρχικός μας στόχος ήταν η ανθοφορία της ερείκης, η οποία όμως ενώ βοήθησε τα μελίσσια να αναπτυχθούν, δεν έδωσε μέλι ώστε να πάρουμε. Μετά τον Οκτώβρη το μόνο φυτό που μπορεί να δώσει μέλι είναι αυτό της κουμαριάς.

Το μέλι της κουμαριάς.

Από την κουμαριά προκύπτει ένα σπάνιο και πολύ ιδιαίτερο μέλι με χαρακτηριστική υπόπικρη γεύση, σκουροχάλκινο χρώμα και αρωματικές νότες πικρής καραμέλας. Είναι σπάνιο γιατί η συλλογή του είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Δεν εξαρτάται ούτε από τους χειρισμούς του μελισσοκόμου, αλλά ούτε και από τις μέλισσες. Λίγο μετά τη συγκομιδή του κρυσταλλώνει αποκτώντας μια πολύ ξεχωριστή βουτυρένια υφή. Η υπόπικρη γεύση του, στην οποία οφείλει και την διεθνή ονομασία του ως “bitter honey” αποδίδεται στο γλυκοζίδιο αρβουτίνη.

Το μελισσοκομείο στη λίμνη Πουρναρίου, στην Πίνδο, απ’ όπου τρυγήσαμε το μέλι της κουμαριάς.

Το μέλι κουμαριάς εμφανίζει υψηλή περιεκτικότητα σε φαινόλες, τανίνες, που έχουν αντισηπτικές ιδιότητες για το ουροποιητικό σύστημα και έντονη αντιοξειδωτική δράση η οποία έχει αποδοθεί στις υψηλές συγκεντρώσεις 2,5-υδροξυφαινυλαοξικό οξύ (homogentisic acid). Οι θερμίδες που εμπεριέχει το μέλι κουμαριάς είναι λιγότερες από τα άλλα μέλια λόγω του χαμηλού ποσοστού γλυκόζης και φρουκτόζης και έτσι συνίσταται σε περιπτώσεις δίαιτας. Το συγκεκριμένο μέλι χρησιμοποιείται στο εξωτερικό από μεγάλους σεφ για τη δημιουργία γκουρμέ πιάτων, καθώς συνδυάζοντας την υπόπικρη γεύση του αναδεικνύουν τις αντιθέσεις.

Το μελισσοκομείο στη λίμνη Πουρναρίου, στην Πίνδο, απ’ όπου τρυγήσαμε το μέλι της κουμαριάς.

Μπορείτε να κρατήσετε σε μια “ημικρυσταλλωμένη” κατάσταση το μέλι, αφήνοντάς το κοντά στο καλοριφέρ ή δίπλα στο τζάκι. Έτσι θα του δώσετε μια μοναδική κρεμώδη υφή στην οποία μπορείτε να βουτήξετε ώριμα και παλαιωμένα κίτρινα τυριά, αναδεικνύοντας την δυναμική της αντίθεσης των γεύσεων. Επίσης μπορείτε να δοκιμάσετε την κουμαριά σε αφέψημα φασκόμηλου, το οποίο είναι και αυτό πικρό, ώστε να διαπιστώσετε την αρμονία των δύο γεύσεων. Τέλος το μέλι κουμαριάς είναι εκπληκτικό όταν συνδυαστεί με φρέσκια γύρη στο γιαούρτι.

Δοκιμάστε το!

Παρά τις βροχές και το κρύο που επικράτησαν στην περιοχή γύρω από τη λίμνη του Πουρναρίου στην Πίνδο, την τελευταία εβδομάδα οι μέλισσες έχουν αρχίσει και σφραγίζουν πλέον το μέλι της κουμαριάς και εκτός εξαιρετικού απροόπτου θα τρυγήσουμε τις επόμενες ημέρες.

Αρχικά οι μέλισσες δούλεψαν στα ρείκια, τις ακονιζιές, τους κισσούς και τον αρκουδόβατο, φυτά τα οποία τα βοήθησαν να αναπτύξουν ικανοποιητικούς πληθυσμούς ώστε να εκμεταλλευτούν την ανθοφορία της κουμαριάς που ακολουθούσε και είναι και η τελευταία της χρονιάς.

Από την κουμαριά προκύπτει ένα πολύ ιδιαίτερο μέλι με χαρακτηριστική υπόπικρη γεύση, σκουροχάλκινο χρώμα και αρωματικές νότες πικρής καραμέλας, το οποίο λίγες ημέρες μετά τη συλλογή του κρυσταλλώνει και αποκτά μια βουτυρένια υφή. Το μέλι της κουμαριάς είναι ένα σπάνιο μέλι καθώς η συλλογή του είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Οι κουμαριές φύονται σε ημιορεινές περιοχές και την περίοδο που ανθίζουν το κρύο έχει ήδη κάνει την εμφάνισή του και οι μέλισσες ελαττώνουν κατά πολύ τις πτήσεις τους.

Χρωστάμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στον κ. Κώστα για τη βοήθεια που μας έχει προσφέρει για να τρυγηθεί αυτό το μέλι!

Μέλι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία και βιταμίνες, περιέχει αρβουτίνη και τανίνες, που έχουν αντισηπτικές ιδιότητες για το ουροποιητικό σύστημα και κατεβάζει την πίεση. Σε σύγκριση με τα άλλα μέλια έχει το χαμηλότερο ποσοστό γλυκόζης-φρουκτόζης και κατά συνέπεια και τις λιγότερες θερμίδες.