Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε ένα νέο Κανονισμό σχετικά με την παροχή πληροφόρησης στους καταναλωτές για τα τρόφιμα (Κανονισμός Διατροφικής Πληροφόρησης), ο οποίος ισχύει για όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Ο Κανονισμός καθιστά υποχρεωτική τη διατροφική επισήμανση για τα προσυσκευασμένα τρόφιμα και αναμένεται να εφαρμοστεί από τον Δεκέμβριο. Τι ορίζουν οι νέοι αυτοί κανόνες;
Υποχρεωτική διατροφική επισήμανση
Έπειτα από 8 χρόνια διαπραγματεύσεων, ένας νέος κανονισμός για τη διατροφική επισήμανση αντικαθιστά την Οδηγία 90/496/EΚ του 1990 και την Οδηγία 2000/13/EΚ.1–3 Ο νέος κανονισμός καθιστά υποχρεωτική τη διατροφική επισήμανση, και καθοδηγεί τους κατασκευαστές να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την ενέργεια και 6 θρεπτικά συστατικά: λίπη, κορεσμένα λίπη, υδατάνθρακες, απλά σάκχαρα, πρωτεΐνες και αλάτι -με αυτή τη σειρά κατάταξης, εκφραζόμενες ανά 100 γρ ή 100 ml προϊόντος ή ανά μερίδα προϊόντος. Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να εμφανίζονται σε ένα διατροφικό πίνακα στο ίδιο οπτικό πεδίο (πιθανότατα στο οπίσθιο μέρος της συσκευασίας). Επιπλέον θρεπτικά συστατικά (όπως μονοακόρεστα λίπη, πολυακόρεστα λίπη, πολυόλες, άμυλο, διαιτητικές ίνες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία) μπορούν να συμπεριληφθούν εθελοντικά. Είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό ότι ο νέος κανονισμός υποχρεώνει μόνο την παρουσίαση της διατροφικής επισήμανσης στο ίδιο οπτικό πεδίο, συνήθως στο πίσω μέρος της συσκευασίας, ενώ η διατροφική επισήμανση στο πρόσθιο μέρος παραμένει σε εθελοντική βάση.
Σε περίπτωση που οι διατροφικές πληροφορίες, ενέργεια μόνο ή σε συνδυασμό με λίπη, κορεσμένα λίπη, σάκχαρα και αλάτι, επαναλαμβάνονται στο πρόσθιο μέρος της συσκευασίας, ισχύουν συγκεκριμένοι κανόνες. Η ενέργεια θα πρέπει να παρουσιάζεται σε απόλυτους αριθμούς ανά 100 γρ (ml), και επιπλέον θα πρέπει να εκφράζεται και ανά μερίδα προϊόντος. Στο νέο κανονισμό παραμένει η απαίτηση να καταγράφεται η ενέργεια τόσο σε kilojoules (kJ) όσο και σε θερμίδες (kcal) ανά 100 γρ (ml) (1 kcal αντιστοιχεί σε 4,2 kJ). Όταν η πληροφορία αυτή δίνεται για συγκεκριμένη μερίδα ή τεμάχιο (π.χ. ποσότητα ανά μπισκότο), το μέγεθος της μερίδας/μονάδας του προϊόντος θα πρέπει να καθορίζεται, σε συνδυασμό με τον αριθμό των μερίδων/μονάδων που περιέχονται στη συσκευασία.
Μέση διατροφική αξία ελληνικών ανθόμελων, σύμφωνα με το Εργαστήριο Μελισσοκομίας Α.Π.Θ. (Τανανάκη και Θρασυβούλου).
Για την πλειονότητα των διατροφικών ετικετών απαιτείται τουλάχιστον ένα μέγεθος γραμματοσειράς 1,2 mm για όλες τις υποχρεωτικές διατροφικές πληροφορίες. Για τις μικρότερου μεγέθους συσκευασίες (με τη μεγαλύτερη επιφάνεια μικρότερη από 80 cm2) ισχύει ένα χαμηλότερο μέγεθος γραμματοσειράς ως κατώτατο (0,9 mm). Επιπλέον, οι εθελοντικές διατροφικές πληροφορίες (πχ σλόγκαν ή ισχυρισμοί) δεν θα πρέπει να παρουσιάζονται με τρόπο που προσκρούει στην παρουσίαση των υποχρεωτικών διατροφικών πληροφοριών.
Επισήμανση των αλλεργιογόνων
Ένας μεγάλος αριθμός τροφίμων έχουν θεωρηθεί υπεύθυνα για τις περισσότερες διατροφικές αλλεργικές αντιδράσεις. Εάν τέτοιου είδους συστατικά είναι παρόντα στο τρόφιμο, θα πρέπει να εμφανίζονται με σαφήνεια και να επισημαίνονται στη λίστα των συστατικών. Οι απαιτήσεις σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα αλλεργιογόνα καλύπτουν και μη προσυσκευασμένα τρόφιμα, όπως αυτά που πωλούνται σε εστιατόρια και καφετέριες.
Απαιτήσεις για τη γλώσσα
Οι υποχρεωτικές διατροφικές πληροφορίες θα πρέπει να παρουσιάζονται σε μια γλώσσα εύκολα κατανοητή από τους καταναλωτές. Επίσης, τα κράτη μέλη όπου διακινείται το τρόφιμο, μπορεί να ορίσουν εάν η πληροφόρηση θα παρέχεται σε μία ή περισσότερες γλώσσες από τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ.
Μέση διατροφική αξία ελληνικών μελιών μελιτώματος, σύμφωνα με το Εργαστήριο Μελισσοκομίας Α.Π.Θ. (Τανανάκη και Θρασυβούλου).
Απαιτήσεις για τις εξ΄ αποστάσεως αγορές
Όταν το τρόφιμο πωλείται με κάποια εξ’ αποστάσεως μέθοδο (π.χ. διαδίκτυο ή κατάλογος), οι υποχρεωτικές διατροφικές πληροφορίες που παρουσιάζονται στην ετικέτα θα πρέπει να είναι διαθέσιμες πριν την ολοκλήρωση της αγοράς. Επίσης, οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να παρατίθενται σε κάθε υλικό που υποστηρίζει την εξ’ αποστάσεως πώληση ή παρέχεται μέσω άλλων κατάλληλων μέσων (π.χ. ιστοσελίδα, κατάλογος).
Έναρξη ισχύος
Όλα τα προσυσκευασμένα τρόφιμα που πωλούνται εντός της ΕΕ και για τα οποία δεν παρέχονται διατροφικές πληροφορίες, η υποχρέωση για συμμόρφωση με τις νέες απαιτήσεις δεν θα είναι υποχρεωτική πριν από τον Δεκέμβριο του 2016.
Εξαιρέσεις
Ο νέος κανονισμός εξαιρεί από την υποχρεωτική διατροφική επισήμανση συγκεκριμένες κατηγορίες τροφίμων. Σε αυτές εμπίπτουν τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα, ή προϊόντα για τα οποία η διατροφική πληροφορία δεν θεωρείται καθοριστικός παράγοντας για την αγοραστική απόφαση του καταναλωτή, ή για τα οποία η συσκευασία είναι πολύ μικρή για να φέρει τις υποχρεωτικές διατροφικές πληροφορίες. Τα αλκοολούχα ποτά εξαιρούνται προσωρινά από την απαίτηση να παρέχουν λίστα συστατικών και διατροφικές πληροφορίες. Παρόλα αυτά, μετά το πέρας 3 ετών από την ισχύ του Κανονισμού, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επανεξετάσει το ζήτημα και, εάν είναι αναγκαίο, θα προτείνει τροποποιήσεις.
Προοπτικές
Ο νέος νόμος για τη διατροφική επισήμανση αποσκοπεί στο να ενισχύσει τους καταναλωτές να λαμβάνουν πιο ενημερωμένες διατροφικές αποφάσεις. Εντούτοις, ως πρόκληση παραμένει η προαγωγή του ενδιαφέροντος και της κινητοποίησης των καταναλωτών για ένα πιο υγιεινό τρόπο διατροφής, ευελπιστώντας η παροχή συστηματικών πληροφοριών στα προϊόντα τροφίμων να συμβάλλει στη μεγαλύτερη επίγνωση και χρήση των διατροφικών πληροφοριών.
Το μέλι
Όσον αφορά το μέλι η επισήμανση της διατροφικής αξίας είναι υποχρεωτική από τον Δεκέμβριο του 2016 σύμφωνα με τον Ε.Κ. 1169/2011 άρθρο 9 για τους τυποποιητές. Εξαιρούνται της υποχρέωσης αυτής οι παραγωγοί που παραδίδουν απ’ ευθείας το προϊόν τους στον τελικό καταναλωτή ή σε τοπικά καταστήματα λιανικής πώλησης. Οι πίνακες αυτοί περιέχουν γενικά στοιχεία (μέσες τιμές όπως ορίζει η νομοθεσία) και δεν χρειάζεται να γίνονται αναλύσεις σε κάθε παρτίδα μελιού.
πηγή: The EuropeanFood Information Council, Μελισσοκομική Επιθεώρηση.
