Βήχας και παιδιά. Του παιδιάτρου Στέλιου Παπαβέντση

Ο βήχας είναι ένα τόσο συχνό σύμπτωμα κατά την παιδική ηλικία, που ιδιαίτερα στα μικρά παιδιά προσχολικής ηλικίας και κατά τους μήνες του χειμώνα μπορεί να χαρακτηριστεί για μεγάλες χρονικές περιόδους φυσιολογική κατάσταση. Όπως όλα τα συμπτώματα στον ανθρώπινο οργανισμό, οι γονείς δεν πρέπει να ξεχνούν ότι ο βήχας εξυπηρετεί μια λειτουργία, βοηθάει στην απομάκρυνση των ερεθιστικών ή μολυσματικών παραγόντων από τα πνευμόνια και την αναπνευστική οδό. Επομένως η συμπτωματική καταπολέμηση οποιουδήποτε βήχα στα παιδιά ούτε χρειάζεται ούτε είναι ωφέλιμη. Και πράγματι αυτό επιβεβαιώνεται από την επιστημονική τεκμηρίωση, που αποτυγχάνει να βρει όφελος από την χρήση διαφόρων αντιβηχικών.

syrup

Σκοπός του γονιού δεν είναι να καταπολεμήσει οποιοδήποτε βήχα στο παιδί του. Θα πρέπει να μάθει να αναγνωρίζει πότε ο βήχας είναι ένα παροδικό σύμπτωμα μιας εκ των πολλών ιώσεων που θα περάσει το μικρό του παιδί στο δρόμο για να χτίσει την άμυνά του, και πότε έχει ιδιαίτερα και πιο δύσκολα χαρακτηριστικά που πρέπει να τον οδηγήσουν σε παιδιατρική εκτίμηση ή και θεραπευτική αντιμετώπιση.

Από τις αρχές του φθινοπώρου και με το άνοιγμα των παιδικών σταθμών και των νηπιαγωγείων ξεκινούν επιδημίες ιώσεων από μεγάλο αριθμό ρινο-ιών και άλλων ιών που προκαλούν κοινό κρυολόγημα. Αυτός ο τύπος βήχα, ακολουθεί συνήθως ένα σύντομο διάστημα όχι υψηλού πυρετού και ρινικής καταρροής, και μπορεί να επιμείνει ως μεταλοιμώδης βήχας με φθίνουσα πορεία έως και 7-10 μέρες. Στο στάδιο του βήχα η μύξα του παιδιού έχει συνήθως γίνει πηχτή και το παιδί εμφανίζεται να «πνίγεται» στο ξάπλωμα ή όταν ξυπνάει ή μετά το γάλα του. Προς ανακούφιση του παιδιού, απλά παρηγορητικά μέτρα συνήθως αρκούν: να κοιμάται πιο ανασηκωμένο με ανάκλιση κάτω του έτους ή σε μαξιλάρια άνω του έτους, άφθονη αγκαλιά και ανταπόκριση, μέλι είτε σε χλιαρό ρόφημα είτε και σκέτο πριν τον ύπνο, βιταμίνη C σε φρούτα λαχανικά και χυμό, θηλασμό και καθάρισμα της μύτης με φυσιολογικό ορό ή θαλασσινό νερό. Με υπομονή αποφεύγουμε την πολυφαρμακία και ιδιαίτερα δυνητικά επικίνδυνα φάρμακα όπως κατασταλτικά του βήχα. Συχνά στις μέρες έξαρσης του βήχα αρκεί να δώσουμε πιο χλιαρό το γάλα του ή λιγότερη ποσότητα ή σε πιο όρθια ή καθιστή θέση ή όχι με μπιμπερό αλλά σε ποτήρι, για να βελτιωθούν τα επεισόδια βήχα. Οι γονείς έχουν το νου τους για την επιπλοκή της ωτίτιδας: αν στην πορεία της ίωσης ο πυρετός χειροτερεύει αντί να καλυτερεύει ή το παιδί φαίνεται κακοδιάθετο και στο ρίξιμο του πυρετού ή να πονάει στο αυτί του.

Ο βήχας που είναι αποτέλεσμα απλών ιώσεων του ανώτερου αναπνευστικού, όπως η ιογενής φαρυγγίτιδα, μπορεί επίσης να κάνει τον κύκλο του σε αρκετές ημέρες, έως και 10-14 μέρες ανά επεισόδιο λοίμωξης. Αν δε αναλογιστούμε ότι τα περισσότερα μικρά παιδιά χτίζουν την άμυνά τους καταπολεμώντας κατά την διάρκεια της προσχολικής ηλικίας πάνω από 50-60 ιώσεις συνολικά, και ότι ένα μικρό παιδί που ξεκινάει για πρώτη φορά βρεφονηπιακό σταθμό είναι πιθανό να κολλήσει ως παρθένος οργανισμός μια καινούργια ίωση κάθε βδομάδα, γίνεται εμφανές ότι ιδιαίτερα κατά την περίοδο του χειμώνα ένα φυσιολογικό κατά τα άλλα παιδί μπορεί να έχει σχεδόν μόνιμα υποτροπιάζοντα βήχα με κάθε κύκλο λοίμωξης. Ο βήχας αυτός είναι μεταλοιμώδης και στο τελείωμά του, εκεί που καλυτερεύει, υποτροπιάζει με μια καινούργια ίωση που φέρνει καινούργιο πυρετό και καταρροή. Σε αυτές τις περιπτώσεις φροντίζουμε να ανεβάζουμε την γενικότερη άμυνα του παιδιού με θηλασμό, αγκαλιά, καλή διατροφή, ξεκούραση και διακοπή κάποιων ημερών από τον παιδικό σταθμό ώστε ο οργανισμός του να προλάβει να αναρρώσει από τη μια ίωση πριν έρθει η άλλη.Αρκετές φορές όμως ο γονιός θα πρέπει να μαθαίνει να αναγνωρίζει σημάδια συναγερμού (red flags) που υποδεικνύουν ότι ο συγκεκριμένος τύπος βήχα υποδηλώνει βαρύτερη πάθηση και χρήζει κλινικής εξέτασης και εκτίμησης από τον γιατρό ή και θεραπευτικής αντιμετώπισης.

syrup2

Σε παιδιά άνω των έξι μηνών με επίμονη ρινίτιδα ή με ευαισθησία ή με αλλεργικό υπόβαθρο ή με συνοδά αλλεργικά χαρακτηριστικά – φταρνίσματα, επιπεφυκίτιδα, εποχιακή έξαρση -, συγκεκριμένα αντιισταμινικά για λίγες μέρες μπορεί να βοηθήσουν. Σε μεγαλύτερα παιδιά αποσυμφορητικές σταγόνες στη μύτη μπορεί να βοηθήσουν.
Παιδιά με χρόνιο ή υποτροπιάζοντα βήχα, που σε κάθε ίωση εμφανίζουν παρατεινόμενο βήχα για μέρες, που μπορεί να έχουν ροχαλητό ή άπνοιες στον ύπνο ή επεισόδια ωτίτιδων ή χρόνια ρινική καταρροή ή βαρυκοία μπορεί να έχουν διογκωμένα κρεατάκια – αδενοειδείς εκβλαστήσεις – , απαιτούν αγωγή από παιδίατρο – θαλασσινό νερό στη μύτη, αποσυμφορητικά, αντιισταμινικά ή αντιβίωση ανάλογα την κλινική εικόνα – και συχνά συνεργασία με ΩΡΛ για αδεονειδεκτομή.

Βήχας με επίμονο υψηλό πυρετό, με διογκωμένους λεμφαδένες στο λαιμό του παιδιού, έντονο πονόλαιμο ή σε παιδί με ιστορικό διογκωμένων αμυγδαλών και ευαισθησία για αμυγδαλίτιδες μπορεί να σημαίνει πυώδη ή στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα που χρήζει εξέτασης από παιδίατρο και ίσως αντιβιοτικής αγωγής. Ο βήχας της ιογενούς λαρυγγίτιδας έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά: είναι σκυλίσιος (υλακώδης), παροξυσμικός και σε επεισόδια ιδιαίτερα τη νύχτα, και μπορεί να συνοδεύεται από χαμηλό πυρετό, βραχνάδα ή και δύσπνοια. Στις περισσότερες περιπτώσεις βήχα λαρυγγίτιδας απλά παρηγορητικά μέτρα αρκούν: αγκαλιά και καθησυχασμός, σήκωμα όρθιο, υδρατμοί, αλλαγή αέρα να βγει το παιδί λίγο στο μπαλκόνι, μέλι χλιαρά ροφήματα, θηλασμός. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί αγωγή με εισπνεόμενη ή από του στόματος κορτιζόνη ή και εισαγωγή στο νοσοκομείο. Βαθύς βήχας με επίμονο υψηλό πυρετό σε παιδί με γενική κακοδιαθεσία ή με πυρετό που επιμένει άνω των 2-3 ημερών ή με πόνο στην κοιλιά μπορεί να υποδηλώνει πνευμονία και χρήζει εξέτασης στον παιδίατρο.

Ο βήχας της βρογχιολίτιδας είναι χαρακτηριστικός: το βρέφος έχει «σπαστικό», ξερό εσωτερικό βήχα σε παροξυσμούς που του δημιουργούν ανησυχία και στο τέλος του επεισοδίου κλαίει. Ο βήχας της βρογχιολίτιδας είναι χειρότερος κατά την 3η με 4η μέρα από την έναρξη των συμπτωμάτων και έπειτα έχει μια αργά φθίνουσα πορεία που μπορεί να κρατήσει και 2 με 3 εβδομάδες. Εκτός από παρηγορητικά μέτρα και υδρατμούς, σε κάποιες περιπτώσεις, ιδιαίτερα όταν προεξάρχει βρογχόσπασμος ή αλλεργικό υπόβαθρο – ιστορικό, δοκιμάζονται βρογχοδιασταλτικά ή και κορτιζονούχα σε εισπνοές.

Ο αλλεργικού τύπου βήχας ή «ασθματικός» έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που θα μας κάνουν να τον σκεφτούμε: μπορεί να γίνεται βήχας υποτροπιάζων χωρίς εμφανή επεισόδια λοίμωξης, πυρετού ή καταρροής. Το παιδί μπορεί να βήχει περισσότερο κατά το τρέξιμο και την έντονη σωματική δραστηριότητα, σα να πιάνεται η ανάσα του, να λαχανιάζει. Το παιδί μπορεί να βήχει στον ύπνο του, στη διάρκεια της νύχτας – όχι στο ξάπλωμα ή στο ξύπνημα. Μπορεί να ακούγεται από το στηθάκι του χουρχούρισμα ή σφύριγμα ή θόρυβος ή γατάκια, όπως συχνά περιγράφεται το σύμπτωμα του βρογχόσπασμου από γονείς. Μπορεί ο βήχας να συνοδεύεται από δύσπνοια και ταχύπνοια – δύσκολη ή και γρήγορη ανάσα, στις ήπιες περιπτώσεις στην έξαρση, όταν το παιδί κάνει κάτι σωματικά έντονο, στις σοβαρότερες περιπτώσεις στην ηρεμία, με το παιδί να κομπιάζει να μην μπορεί να μιλήσει εύκολα ή να τρέξει εύκολα. Όλα αυτά θα ανησυχήσουν τους γονείς ώστε να ζητήσουν ιατρική εκτίμηση και το παιδί να λάβει κατάλληλη αγωγή, που συνήθως περιλαμβάνει με εισπνεόμενα σε μάσκα.

Συμπερασματικά, θυμηθείτε ότι για τα περισσότερα παιδιά και για τα περισσότερα επεισόδια βήχα, πρόκειται για ένα σύμπτωμα πολύ συχνό και αναμενόμενο στην πορεία πάμπολων απλών ιώσεων που το μόνο που απαιτεί από εμάς είναι υπομονή, αγάπη, αντίσταση στην πολυφαρμακία και βασικά παρηγορητικά μέτρα για το παιδί. Αραιός βήχας – επεισόδια λιγότερα από ένα το μισάωρο ή την ώρα, με έξαρση ιδιαίτερα στο ξάπλωμα και στο σήκωμα δεν υποδηλώνουν συνήθως κάτι σοβαρό. Οι γονείς πρέπει να ανησυχήσουν και να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια για συγκεκριμένα χαρακτηριστικά βήχα όπως:

Βήχα σκυλίσιο – υλακώδη με δύπνοια
Βήχα με χουρχούρισμα – σφύριγμα στο στήθος ταχύπνοια ή δύσπνοια
Βήχα με υψηλό πυρετό που επιμένει σε κακοδιάθετο παιδί
Βήχα που συνδυάζεται με πονόκοιλο
Βήχα πάνω στην άσκηση και την έξαρση

Οποιαδήποτε αμφιβολία είναι πάντα με το μέρος του γονιού και πρέπει να μην διστάζει να την επικοινωνεί με παιδίατρο.

πηγή: pediatros-thes.gr (του Στέλιου Παπαβέντση παιδιάτρου MRCPCH DCH IBCLC)

Το μέλι καταπραΰνει τον παιδικό βήχα

Ένα κουταλάκι του γλυκού μέλι πριν από τον ύπνο φάνηκε σε έρευνα πιο αποτελεσματικό στον βήχα των παιδιών, σε σχέση με φάρμακα ή με καθόλου θεραπεία. Το μέλι φάνηκε πως καλμάρει τον βήχα και βοηθά τα παιδιά να κοιμηθούν καλύτερα, σημειώνεται στη νέα έρευνα που βασίστηκε σε αναφορές γονέων για τα συμπτώματα των παιδιών τους.

kid

Το παραδοσιακό “φάρμακο” φάνηκε περισσότερο αποτελεσματικό σε τριπλή σύγκριση. Το μέλι μαλακώνει τον ερεθισμένο λαιμό, σημειώνουν οι ερευνητές με επικεφαλής τον Ιan Paul του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια. Ο ερευνητής δήλωσε ότι πολλές οικογένειες θα θεωρήσουν πως “η γιαγιά είχε δίκιο”. Τρεις παιδίατροι που διάβασαν την έρευνα δήλωσαν ότι θα προτείνουν σε γονείς που ψάχνουν εναλλακτικούς τρόπους να δοκιμάσουν μέλι. Σημειώνουν ότι το μέλι δεν θα πρέπει να χορηγείται σε παιδιά κάτω του ενός έτους, λόγω σπάνιου αλλά σοβαρού κινδύνου αλλαντίασης.

Στην έρευνα η ομάδα επέλεξε 105 παιδιά με λοίμωξη του άνω αναπνευστικού, από μια κλινική στην Πενσιλβάνια. Στους γονείς δόθηκαν είτε σακούλες με μέλι σε δοσομετρητή ανάλογα με την ηλικία τους, είτε με φάρμακο για τον βήχα με δεξτρομεθορφάνη, που είχε γεύση μελιού, είτε άδεια ή με μέλι. Ρωτήθηκαν οι γονείς σχετικά με τον ύπνο των παιδιών πριν την χορήγηση μελιού και μετά τη χορήγηση. Στη συνέχεια αξιολόγησαν τα συμπτώματα σε κλίμακα εφτά σημείων.

Όλα τα παιδιά εμφάνισαν βελτίωση αλλά το μέλι είχε καλύτερο αποτέλεσμα στη βαθμολογία που έδωσαν οι γονείς για τα συμπτώματα βήχα. Η έρευνα δημοσιεύεται στο περιοδικό ‘Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine’.

πηγές από: Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine

Μπανάνα και μέλι μπορούν να σας βοηθήσουν να καταπολεμήσετε βήχα και βρογχίτιδα

Άλλη μια φορά η φύση μας δίνει την λύση για την θεραπεία του βήχα και της βρογχίτιδας. Πρόκειται για τον συνδυασμό μελιού, μπανάνας και νερού ο οποίος αποτελεί μια πολύ καλή λύση για την θεραπεία του παιδικού βήχα και της βρογχίτιδας, φυσικά μπορούν να το χρησιμοποιήσουν και οι ενήλικες. Είναι εξαιρετικά νόστιμο, υγιεινό, θρεπτικό και τα παιδιά το προτιμούν για την υπέροχη γεύση του! Είναι επίσης καλό για το στομάχι και τους πνεύμονες.

banana-water-honey

time

Χρόνος Εκτέλεσης
35 λεπτά
merides

Μερίδες
4
difficulty

Δυσκολία
Πολύ εύκολο

 

Συστατικά:
400 ml ζεστό νερό
2 μέτριες ώριμες μπανάνες
2 κουταλιές της σούπας μέλι (το πευκόμελο θεωρείται ιδανικό για τις παθήσεις του λαιμού.)

Εκτέλεση:
Καθαρίζουμε τις 2 μπανάνες και τις λιώνουμε μέσα σε ένα μπολ. Αναμειγνύουμε τον πουρέ μπανάνας με 200ml ζεστό νερό (όχι βραστό), τα σκεπάζουμε και τα αφήνουμε για 30 λεπτά. Αφού κρυώσει το μείγμα προσθέτουμε 2 κουταλιές της σούπας μέλι. Προαιρετικά μπορείτε να σουρώσετε το μείγμα.

Πώς να το χρησιμοποιήσετε:
Ζεσταίνετε ελαφρώς το διάλυμα και το λαμβάνετε 4 φορές την ημέρα (100ml κάθε φορά). Η δόση με τις 2 μπανάνες θα σας φτάσει για 1 ημέρα. Κάθε μέρα παρασκευάζετε καινούργιο. Σε 5 περίπου ημέρες θα παρατηρήσετε τα αποτελέσματα.

* Το Ορεινό Μέλι συνιστά να μη μαγειρεύετε θερμαίνοντας το μέλι σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 45-50 °C γιατί έτσι χάνονται όλα του τα θρεπτικά συστατικά. *

πηγές από: melissokomia.net, healthsan.com

Φάρμακα ή φυσικά όπλα για το κρύωμα και τη γρίπη; Πόσο βοηθάει το μέλι;

Αυτές τις ημέρες οι μύτες τρέχουν, τα μάτια είναι θολά, το κεφάλι στέκει δύσκολα στη θέση του, ενώ οι γύρω σε πυροβολούν με βηξίματα και φταρνίσματα. Μιλούν μάλιστα για κρυολόγημα και για γρίπη αδιάκριτα, αν και αυτά εκδηλώνονται με διαφορετικά συμπτώματα και τα προκαλούν διαφορετικοί ιοί.

1

Οταν αρχίζει η εισβολή των ανεπιθύμητων μικροοργανισμών, εμείς ακόμη δεν το έχουμε πάρει είδηση. Τα φταρνίσματα και το συνάχι μάς ξυπνούν, φέρνοντας τα πρώτα μηνύματα πως το σώμα άρχισε να αμύνεται ενάντια στον εισβολέα. Ιοί που μην μπορώντας να περάσουν το τείχος του δέρματος ή μη βρίσκοντας κάποια πληγή ανοιχτή εισχωρούν σχετικά εύκολα από το στόμα, τα μάτια και τη μύτη ερεθίζοντας τους βλεννογόνους. Δεν είναι όμως το συνάχι και το φτάρνισμα κάτι που πρέπει να σταματήσουμε. Στην αιτία που τα προκαλεί χρειάζεται να εστιάσουμε την προσπάθειά μας. Με τους κραδασμούς από το φτάρνισμα και την έκκριση άφθονων υγρών από τη μύτη το σώμα θέλει επίμονα να παρασύρει προς τα έξω τους εισβολείς και τα κύτταρα που έχουν μολυνθεί και καταστραφεί. Είναι καλό πράγμα δηλαδή αυτή η αντίδραση, όπως και ο πυρετός, όταν εμφανίζεται, που προσπαθεί με την υψηλή θερμοκρασία να δημιουργήσει δυσμενείς συνθήκες για τους εισβολείς. Οι έξωθεν αυτοί εχθροί όμως χωρίζονται σε «φαμίλιες», που θέλουν το κακό μας, με κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η καθεμία.

Διαχωρίζοντας τη γρίπη από το συνάχι

«Μια συνηθισμένη γρίπη όταν υπάρχει γιατρός να την παρακολουθεί κάνει να περάσει τρεις εβδομάδες. Χωρίς την επίβλεψη γιατρού γίνεσαι καλά σε 21 ημέρες» παρατηρούσε ειρωνευόμενος το 1931 ο γερμανός δημοσιογράφος, ποιητής και σατιρικός συγγραφέας Κουρτ Τουχόλσκι, απαθανατίζοντας κάτι από το πνεύμα αλλά και την ιατρική της εποχής του. Σήμερα κωδικοποιώντας τα περί κρυολογήματος και γρίπης μπορούμε να πούμε ότι:

  • Αλλοι ιοί προκαλούν τη γρίπη και άλλοι το «κρυολόγημα».
  • Τι είναι το «κρυολόγημα»; Βάζουμε τη λέξη σε εισαγωγικά διότι δεν είναι σωστή, αφού πρόκειται στην πραγματικότητα για μια ίωση άσχετη κάπως με το ατμοσφαιρικό κρύο. Είναι εισβολή ιών, όχι όμως της γρίπης, αλλά ρινο-ιών και αδενο-ιών, και αυτό μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία στο περιβάλλον μας.
  • Τα μικρόβια, και στην περίπτωσή μας εδώ εννοούμε κυρίως τους ιούς, δεν «ψοφούν με το κρύο», όπως ακούς να λέγεται αρκετά συχνά, αλλά το αντίθετο συμβαίνει. Επιβιώνουν αρκετά καλά και εξολοθρεύονται όταν υπάρχουν ηλιοφάνεια και αρκετές υπεριώδεις ακτίνες, δολοφονικές για αυτούς όταν φθάνουν στην επιφάνεια της Γης. Πάντως μπορείς να υποφέρεις από ιώσεις ακόμη και το καλοκαίρι.

Παρ’ όλα αυτά φθινόπωρο και χειμώνα οι ασθενείς με τέτοιες ιώσεις είναι περισσότεροι (και ίσως από εκεί βγήκε η έκφραση «κρύωσα»). Σ’ αυτό συντελούν δύο ακόμη παράγοντες:
1. Οι άνθρωποι βρίσκονται εγκλωβισμένοι πιο συχνά σε κλειστούς χώρους (δωμάτια, λεωφορεία, γραφεία).
2. Τον χειμώνα παράγεται από το σώμα λιγότερη βιταμίνη D που είναι απαραίτητη για τη θωράκιση του ανοσοποιητικού μας συστήματος.

7

Πού «ευτυχούν» οι ιοί;
Σύμφωνα με έρευνες του Mount Sinai School of Medicine σε πειραματόζωα, ιδανικές συνθήκες για να κολλήσεις έναν ιό είναι υγρασία 20%-35% και θερμοκρασία 5 βαθμών Κελσίου. Αντίθετα, υγρασία 50%-80% και θερμοκρασία 20 βαθμών Κελσίου εξασφαλίζουν τις καλύτερες συνθήκες για να αποφύγεις την «επίσκεψη» ενός ιού (ncbi.nlm.nih.gov). Ισως γιατί τα σταγονίδια από φταρνίσματα και συνάχι σε πιο ξηρή ατμόσφαιρα είναι μικρότερα και μένουν περισσότερο στον αέρα (εδώ βλέπουμε προσομοίωση για έναν πιθανό τρόπο διάδοσης σε αεροπλάνο: welt.de).
  • Εχουμε τους ρινο-ιούς με περίπου 100 διαφορετικά «μέλη», υπεύθυνους για το 30%-40% των περιπτώσεων συναχιού. Δεύτερη ομάδα με επώδυνη δράση και συνάχι ως αντίδραση είναι οι αδενο-ιοί με ποσοστό 20%. Και οι δύο όμως δεν έχουν σχέση με τους ιούς της γρίπης.
  • Ο χρόνος επώασης, δηλαδή από τότε που εισέρχεται ο ιός στον οργανισμό ώσπου εκείνος να το καταλάβει και να αντιδράσει στο απλό συνάχωμα και τα παρεπόμενα, βήχα, πόνο στον λαιμό, λίγο βαρύ κεφάλι, είναι από μερικές ώρες ως και μία εβδομάδα, αλλά περνάει και γρήγορα και μας οπλίζει με κάποια προσωρινή ανοσία, ενώ η γρίπη έχει μικρότερο χρόνο επώασης αλλά δοκιμάζεται ο οργανισμός πιο έντονα, ο πυρετός ανεβαίνει αρκετά ψηλά, πονούν οι αρθρώσεις λόγω έκκρισης προσταγλανδίνης που ευαισθητοποιεί τα νεύρα και χρειάζεται χρόνος για να περάσει.
  • Η χορήγηση αντιβίωσης για τις ιώσεις δεν έχει νόημα, διότι τα αντιβιοτικά εξολοθρεύουν μόνο τα βακτήρια και τους μύκητες, όχι όμως τους ιούς.

2

Φάρμακα ή κάτι άλλο;
Φάρμακο για την ίωση που προκαλούν οι ρινο-ιοί και οι αδενο-ιοί δεν υπάρχει. Και φαίνεται να είναι μια από τις πιο αναμενόμενες η απορία: «Πώς κατάφερε ο άνθρωπος να περπατήσει στη Σελήνη και να στείλει αυτοκίνητο να κόβει βόλτες στον Άρη αλλά εδώ στη Γη να μην έχει βρει ακόμη το φάρμακο για το συνάχι; Και μάλιστα όταν για τη γρίπη υπάρχει εμβόλιο;».
Αλλά πρόκειται για… πανέξυπνα όντα. Και εδώ εννοούμε όχι τους ανθρώπους αλλά τους ρινο- και αδενο-ιούς! Εισχωρούν χωρίς να γίνονται αντιληπτοί στον ανθρώπινο οργανισμό, δρουν αθόρυβα και σχετικά ανώδυνα για κάποιον χρόνο, δεν τον σκοτώνουν (σε αντίθεση με τον ιό της γρίπης και άλλους ιούς), ούτε καν τον ρίχνουν στο κρεβάτι άμεσα, πολλαπλασιάζονται και κάποια στιγμή με το συνάχι, το φτάρνισμα, την ομιλία, τα χέρια, ο ίδιος ο οργανισμός γίνεται «υποχείριό» τους, συμβάλλει στη διάδοσή τους και στη μετάδοσή τους σε άλλα θύματα. Και επειδή στην ίδια κατηγορία ανήκουν δεκάδες κάπως διαφορετικοί ιοί, τουλάχιστον 150, θα έπρεπε να γίνονται κάποιες εργαστηριακές εξετάσεις για να προσδιοριστεί γενετικά και με ακρίβεια για ποιον πρόκειται. Ωστόσο, ώσπου να εξαχθούν τα εργαστηριακά αποτελέσματα, μάλλον θα έχει ήδη αρχίσει το σώμα να αντιδρά αποτελεσματικά και από μόνο του. Και δεν φτιάχνεται εμβόλιο για τους ιούς του κρυολογήματος όπως με τη γρίπη, διότι κάθε χρόνο έχουμε κάπου 15-20 διαφορετικά στελέχη ενώ στη γρίπη μόλις δύο-τρία, και πάλι είναι δύσκολο. Έτσι ο δρόμος ανοίγει για διάφορες δοκιμές, επιτυχημένες ή όχι, τροφές και «φάρμακα», φτιαγμένα από ό,τι βρίσκεται στα ντουλάπια ενός σπιτιού ή πωλείται χωρίς συνταγή γιατρού. Ας δούμε λοιπόν μερικά από αυτά:

 

  • Βιταμίνη C: Εγινε μύθος από τον διάσημο χημικό και νομπελίστα Λάινους Πάουλινγκ, αλλά σήμερα πλέον οι ειδικοί έχουν καταλήξει ότι δεν εκπλήρωσε τις υψηλές προσδοκίες σε ό,τι αφορά την πρόληψη ενάντια στους ιούς. Ενισχύει όμως τα κύτταρα που αγρυπνούν μέσα στο αίμα για να αποκρούσουν τους εισβολείς. Ωστόσο το να κατεβάζεις προληπτικά κάθε ημέρα μεγάλες ποσότητες συμπυκνωμένης βιταμίνης σε χάπια για να μη συναχωθείς δεν εμποδίζει τις ιώσεις, ενώ μπορεί να δημιουργηθούν έτσι πέτρες στα νεφρά. Μόνον αν ο γιατρός τη συστήσει για κάποιον ειδικό λόγο ενδείκνυται η λήψη της. Αν όμως παίρνει κάποιος 200 mgr την ημέρα βιταμίνη C, μετριάζει τα συμπτώματα της ίωσης, όπως αποδείχθηκε σε έρευνα του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι υπό τον Harri Hemilae.
  • Αλάτι – λεμόνι: Πρόκειται για ρουμανικό γιατροσόφι, μία κουταλιά αλάτι διαλυμένη στον χυμό μισού λεμονιού και πλύσεις στις ρινικές οδούς. Το αλάτι απορροφά νερό από τον βλεννογόνο και η βιταμίνη C στεγανοποιεί τα τριχοειδή αγγείατης περιοχής ανακουφίζοντας. Δεν είναι όμως το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο. Επίσης αυτές οι πλύσεις, στην αρχή, μερικές φορές σπρώχνουν ακόμη πιο μέσα τους παθογόνους ιούς.
  • Παστίλιες για τον βήχα και ψευδάργυρος: Εδώ το μυστικό δεν είναι οι διάφορες φυτικές ουσίες που περιέχουν αλλά να κρατιούνται όσο γίνεται περισσότερο στο στόμα ώστε να παράγονται μεγάλες ποσότητες σιέλου που ανακουφίζουν τους υποδοχείς τους σχετικούς με τον πόνο στον λαιμό και κυρίως στον φάρυγγα. Επίσης υπάρχουν παστίλιες με βασικό συστατικό τον ψευδάργυρο. Ο ψευδάργυρος, εκτός του ότι είναι «ανακατεμένος» στις περισσότερες ενζυματικές αντιδράσεις, περιορίζει την αναπαραγωγική ικανότητα των ιών και την τάση τους να γραπώνονται στους βλεννογόνους. Αναλύθηκαν μάλιστα 16 εργασίες που αφορούσαν συνολικά 1.387 εθελοντές στους οποίους χορηγούνταν επί έξι μήνες 75 mgr από αυτό το στοιχείο. Οι συμμετέχοντες παρουσίασαν αυξημένη αντίσταση στην προσβολή και μικρότερους χρόνους ανάρρωσης στην περίπτωση που είχαν νοσήσει. Πιθανές παρενέργειες: ξηροστομία, αδιαθεσία, διάρροια.
  • Σκόρδο: Θα φανεί παράδοξο αλλά μπορεί για άλλες σοβαρές παθήσεις να θεωρείται ότι μπορεί να αποδειχθεί πως είναι ένα υπερπολύτιμο λειτουργικό τρόφιμο αλλά όχι για τις ιώσεις, εκτός και αν πάρεις υπερβολικά μεγάλες ποσότητες, που όμως μπορεί να οδηγήσουν σε ισχυρές αλλεργικές αντιδράσεις.
  • Εχινάκεια: Το φυτικό αυτό παρασκεύασμα κατάφερε να αποκτήσει μόνιμους οπαδούς αλλά και σημαντικούς εχθρούς. Σε αξιολογήσεις της ανεξάρτητης Επιτροπής Cochrane από 33 εργασίες με 4.631 συμμετέχοντες δεν πιστοποιήθηκε κάποιο πλεονέκτημα από τη χρήση της. Αντίθετα όμως σε έρευνα που έγινε στο Τεχνικό Ινστιτούτο του Μονάχου από τη Marlies Karsch-Voelk για το υπέργειο τμήμα του φυτού Echinacea Purpurea σε αλκοολικό διάλυμα διαπιστώθηκε κάποια θετική επίδραση στην εξέλιξη της ίωσης.
  • Αλκοόλ: Σε κάθε μορφή. Αν ήταν φάρμακο, θα ήθελες ίσως να αρρωσταίνεις πιο συχνά. Δεν είναι όμως. Και αν το συκώτι είχε στόμα, θα σου έλεγε: Ασ’ το καλύτερα.
  • Πολλά υγρά: Οχι υπερβολές. Το σώμα όταν είναι σε καλή κατάσταση φροντίζει το θέμα ικανοποιητικά. Εκκρίνει μεγαλύτερη ποσότητα αντιδιουρητικών ορμονών ώστε να κρατήσει περισσότερα υγρά. Εννοείται ότι ο καφές δεν ενδείκνυται στις περιπτώσεις αυτές, ενώ η υπερβολική κατανάλωση υγρών οδηγεί σε διατάραξη της ισορροπίας ως προς την περιεκτικότητα των αλάτων.

delicious spicy coconut cream soup with chicken

  • Κοτόσουπα: Ναι, η διαχρονικά καλύτερη αντιμετώπιση του συναχιού αλλά και της γρίπης, επιστημονικά ελεγμένη εδώ και χρόνια (Mount Sinai Hospital και American Journal of Therapeutics)! Βρασμένα κομμάτια κοτόπουλου χωρίς την επιδερμίδα και ίσως με κάποια λαχανικά μέσα, πατάτες, καρότα, κρεμμύδια. Εισπνοές όταν είναι καυτή και μετά να δουλέψει το κουτάλι. Υπάρχει μια ουσία στη σούπα αυτή που ονομάζεται καρνοσίνη και αποδείχθηκε ότι βοηθάει το ανοσοποιητικό σύστημα στην αρχή της μάχης με τον ιό της γρίπης. Με την επισήμανση όμως πως ο εφοδιασμός πρέπει να είναι εντατικός, διότι όταν φεύγει από το σώμα πρέπει να μπουν νέα «πυρομαχικά» ως την τελική νίκη.

3

Πόσο βοηθάει το μέλι;
Το μέλι από άνθη εσπεριδοειδών και το μέλι ευκαλύπτου έδωσαν θετικά αποτελέσματα σε σχέση με τον βήχα 200 μικρών παιδιών στο Ισραήλ και εικάζεται πως περιείχε συστατικά που εμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό των ιών ενώ φημίζονται για την καταπραϋντική τους δράση. Επίσης το πευκόμελο είναι ιδανικό για τις παθήσεις του λαιμού.  Απ’ την άλλη η υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα συσχετίζεται με το παράδοξο φαινόμενο στον εγκέφαλο να βρίσκονται σε κοινό τόπο (Nucleus Tractus Solitarius) οι υποδοχείς που σχετίζονται με τον βήχα και την αίσθηση του γλυκού!

 

Λεμόνι – χλιαρό νερό – μέλι: Το χλιαρό νερό στη μέση είναι για να διαλύεται και να σμίγει το λεμόνι με το μέλι αλλά και γιατί διευκολύνει τη ρινική εκροή των ιών. Δεν υπάρχει κάτι σχετικό στην επιστημονική βιβλιογραφία, αλλά από τα προηγούμενα βγαίνει ότι συνδυάζει κάποια συστατικά με θετική επίδραση στην κατάσταση και από σχετικά αξιόπιστες πηγές λέγεται ότι βοηθάει. Σ’ αυτό το αφέψημα μπορούμε να προσθέσουμε και τζίντζερ μια ισχυρή ρίζα με αντιβακτηριδιακή δράση που βοηθάει.

 

5

 

Πρόπολη: Οι κυριότερες ερευνητικά τεκμηριωμένες ιδιότητες της πρόπολης είναι η αντιφλεγμονώδης, αντιοξειδωτική, ανοσοποιητική, αντιισταμινική της δράση και η αντι-ιικές και αντιμυκητιακές της ιδιότητες. Η δράση της πρόπολης κατά των ιών είναι επίσης πολύ σημαντική, και τα φλαβονοειδή που περιέχει είναι επίσης υπεύθυνα γ’ αυτήν. Η δράση της κατά των ιών του τύπου έρπη, και των αδενο-ιών έχει πλήρως επεξηγηθεί. Άλλα συστατικά, όπως οι εστέρες και το καφεϊκό οξύ εμπλέκονται στη δράση της πρόπολης ενάντια σους ιούς. Τέλος η πρόπολη δρα προφυλακτικά στη γρίπη, ηπατίτιδα Β και έρπη ζωστήρα.

 

6

 

Φαρμακοτριβή
Το αν θα πρέπει ο ασθενής να πάρει και κάτι έτοιμο από το φαρμακείο μόνο ο γιατρός πρέπει να το αποφασίζει, άσχετα αν πωλούνται διάφορα σκευάσματα χωρίς συνταγή και άσχετα αν η φίλη ή ο φίλος πήραν κάτι που τους έκανε καλό. Ηδη σε άλλες χώρες όπως η Γερμανία γίνεται μεγάλη συζήτηση για τα αντιπυρετικά και παυσίπονα που διακινούνται με περισσή ευκολία. Η παρακεταμόλη, η ασπιρίνη και η ιβουπροφένη, σε διάφορες μορφές, από χάπια ως και εκνεφώματα (σπρέι), μπήκαν στο μικροσκόπιο και εκεί διαπιστώθηκε μηδενική ή όχι σημαντική βελτίωση, χώρια που σημειώθηκαν και περιπτώσεις ασθενών με παρενέργειες όπως η μειωμένη δυνατότητα αντίδρασης στην εισβολή άλλων μικροβίων όταν ένα αντιφλεγμονώδες εισάγεται στον οργανισμό («Bild der Wissenschaft», τεύχος 12/2014,  σελ. 30).
Ο οργανισμός Cochrane Collaboration είναι μη κερδοσκοπικός και αγκαλιάζει μια συσπείρωση περίπου 31.000 εθελοντών σχετικών με την υγεία από 120 χώρες που προσπαθεί να κάνει έρευνα και να διακινεί πληροφορίες γύρω από τα φάρμακα που προσφέρονται στο εμπόριο, ανεπηρέαστα από τις χορηγίες των μεγάλων εταιρειών. Σε έρευνά του όπου επικεφαλής ήταν ο γερμανός γιατρός Knut Schroeder τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα αντιβηχικά δεν προσέφεραν κάποια ιδιαίτερη βελτίωση (βλ. εδώ ncbi.nlm.nih.gov), ενώ την ίδια στιγμή είναι γνωστό ότι μερικά από αυτά στην προσπάθεια να ανακουφίσουν τον ασθενή περιέχουν π.χ. κωδεΐνη, ένα ήπιο ναρκωτικό που όμως φέρνει υπνηλία και μειώνει την πνευματική διαύγεια, και από την άλλη εφεδρίνη που είναι διεγερτικό. Επίσης άνθρωποι που υποφέρουν π.χ. από άσθμα θα πρέπει να αποφεύγουν να παίρνουν οποιοδήποτε φάρμακο χωρίς την άδεια του γιατρού τους διότι οι παρενέργειες μπορεί να είναι σημαντικές. Επίσης η βλεννολυτική ουσία αμβροξόλη δεν πρέπει να χορηγείται σε παιδιά κάτω των 12 ετών και γενικά στις αντενδείξεις της αναφέρονται ενοχλήσεις στο στομάχι και στο έντερο, όπως και πιθανές αλλεργίες.

 

Η κρύα μύτη «φίλος» του κρυολογήματος
Οι ιοί που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα «προτιμούν» τις κρύες μύτες απ’ ό,τι τις ζεστές, σύμφωνα με νέα αμερικανική έρευνα που δείχνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα είναι πιο αδύναμο σε χαμηλότερες θερμοκρασίες, επιτρέποντας στους ιούς να πολλαπλασιάζονται ευκολότερα. Οπως αναφέρεται σε σχετικό πρόσφατο άρθρο της επιθεώρησης «PNAS», ερευνητές του Πανεπιστημίου Γέιλ, με επικεφαλής την καθηγήτρια Ανοσοβιολογίας Ακίκο Ιβαζάκι, συστήνουν στους ανθρώπους να κρατούν ζεστή τη μύτη τους (π.χ. προστατεύοντάς την με ένα κασκόλ) και, όταν έχουν κρυολογήσει, να αποφεύγουν να εισπνέουν κρύο αέρα, επειδή κάτι τέτοιο ευνοεί τον πολλαπλασιασμό των ιών.
Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι επιστήμονες διεξήγαγαν πειράματα με ρινοϊούς (διαφορετικοί ρινο-ιοί αποτελούν τους κύριους «ενόχους» για το κοινό κρυολόγημα) που βρίσκονταν σε μύτες ποντικιών με θερμοκρασίες 33 βαθμών Κελσίου ή 37 βαθμών (η φυσιολογική θερμοκρασία). Παρατήρησαν ότι οι ιοί πολλαπλασιάζονται σαφώς καλύτερα και ταχύτερα στην πιο κρύα μύτη. Μάλιστα, μια διαφορά θερμοκρασίας τεσσάρων βαθμών Κελσίου (μεταξύ 37 και 33) είναι αρκετή για να προκαλέσει μια αύξηση κατά 100 φορές στην ποσότητα των ιών του κρυολογήματος μέσα σε τρεις ημέρες.

 

«Γενικά, όσο χαμηλότερη είναι η θερμοκρασία τόσο φαίνεται να εξασθενίζει η έμφυτη ανοσοβιολογική απόκριση στους ιούς» αναφέρει η δρ Ιβαζάκι. Αυτό εξηγεί γιατί το κοινό κρυολόγημα είναι συχνότερο στη διάρκεια των κρύων μηνών του χειμώνα, όταν «πέφτει» η άμυνα του οργανισμού. Εξηγεί επίσης γιατί οι ρινο-ιοί προτιμούν τις μύτες, οι οποίες συνήθως είναι πιο κρύες λόγω του αέρα που εισπνέει κάποιος, από ό,τι άλλα λιγότερο εκτεθειμένα και πιο ζεστά μέρη του σώματος, όπως οι πνεύμονες. Γι’ αυτό, άλλωστε, οι ιοί του κρυολογήματος, αντίθετα με τον ιό της γρίπης, είναι λιγότερο ικανοί να προκαλέσουν σοβαρές λοιμώξεις των πνευμόνων.
Με πηγές από: Βήμα Science, Econews, Wikipedia