Το Εργαστήριο Μελισσοκομίας και Σηροτροφίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, πραγματοποίησε μια έρευνα για τη βιολογική δράση των Ελληνικών μελιών και της Ελληνικής πρόπολης.

Στα πλαίσια αυτής της εργασίας, της οποίας ηγήθηκαν οι Τανανάκη Χ., Δήμου Μ., Θρασυβούλου Α., συλλέχθηκε μεγάλος αριθμός δειγμάτων ελληνικών μελιών και έπειτα από την αποτίμηση των μικροσκοπικών και φυσικοχημικών χαρακτηριστικών επιλέχθηκαν 48 δείγματα αμιγών κατηγοριών μελιού: πευκόμελο, πορτοκαλιάς, βελανιδιάς, ελάτης, βαμβακιού, ερείκης, καστανιάς, θυμαριού και παλιουριού. Στη συλλογή αυτή προστέθηκαν και 6 δείγματα Manuka που κυκλοφορούν στην Ευρωπαϊκή αγορά.

Σε όλα τα δείγματα πραγματοποιήθηκαν οι ακόλουθες αναλύσεις: αντιοξειδοτική δράση (μέθοδος FRAP), ολικές φαινόλες (μέθοδος Folin-Ciocalteu), χρώμα (χρωματικές παράμετροι L*, a*, b*), αγωγιμότητα (αγωγιμομετρικά) και πλήρης γυρεοσκοπική ανάλυση (μέθοδος Louveaux).

Όπως φαίνεται κι απ’ τα διαγράμματα διαπιστώθηκε ότι το μέλι με την υψηλότερη αντιοξειδωτική δράση ήταν αυτό που παράχθηκε από μελιτώματα βελανιδιάς. Μάλιστα είναι χαρακτηριστικό ότι η αντιοξειδωτική δράση του μελιού βελανιδιάς βρέθηκε τρεις φορές μεγαλύτερη απ’ αυτή του θυμαρίσιου μελιού και εννέα φορές απ’ αυτή του μελιού πορτοκαλιάς, που είναι ιδιαίτερα αγαπητά στους καταναλωτές λόγω του ευχάριστου αρώματος τους.

Αντίστοιχα ήταν τα πράγματα και στις ολικές φαινόλες με υψηλότερο να είναι το περιεχόμενο για το μέλι βελανιδιάς. Αρνητική συσχέτιση βρέθηκε μεταξύ της χρωματικής παραμέτρου L* και των μελετώμενων βιολογικών δράσεων, γεγονός που συνεπάγεται ότι τα σκουρόχρωμα μέλια έχουν υψηλότερη αντιοξειδωτική δράση και φαινολικό περιεχόμενο. Θετική ήταν η συσχέτιση της ηλεκτρικής αγωγιμότητας και των βιολογικών δράσεων με τα μέλια με την υψηλότερη αγωγιμότητα να παρουσιάζουν και πιο έντονη δράση.

Όλη η έρευνα αναλυτικά παρουσιάστηκε στο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επαγγελματικής Μελισσοκομίας που έλαβε χώρα στην Αλεξανδρούπολη.

Συνηθίζουμε να λέμε ότι η κρυστάλλωση, γνωστή και ως ζαχάρωμα ή πάγωμα του μελιού, είναι μια φυσική ιδιότητα του αγνού μελιού και δεν έχει καμία σχέση με την νοθεία. Το μέλι σχηματίζεται από τη συμπύκνωση του νέκταρος που κάνουν οι μέλισσες. Κατά τη διαδικασία προκαλείται συμπύκνωση στα σάκχαρα που φτάνει στο βαθμό του υπερκορεσμού. Γι αυτό χαρακτηρίζουμε το μέλι ως υπέρκορο διάλυμα ζαχάρων σε νερό.

Ως υπέρκορο διάλυμα, λοιπόν, είναι ασταθές, έχοντας την τάση να σταθεροποιηθεί με την καταβύθιση της περίσσειας ποσότητας ζαχάρων που βρίσκεται σε αυτό. Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζουν την κρυστάλλωση είναι η συγκέντρωση γλυκόζης στο μέλι, ειδικότερα όταν αυτή ξεπεράσει το 30%. Κατά τη διαδικασία της κρυστάλλωσης η γλυκόζη αφυδατώνεται και παίρνει τη μορφή κρυστάλλου, η συνεχής αύξηση των οποίων δύναται να προκαλέσει την πλήρη κρυστάλλωση του μελιού.

Δεν κρυσταλλώνουν όλα τα μέλια με τον ίδιο τρόπο, αλλά ούτε και στον ίδιο χρόνο. Η κρυστάλλωση μπορεί να είναι ανομοιόμορφη, όπου χοντροί κρύσταλλοι καθιζάνουν, δημιουργώντας στο σώμα του μελιού δύο στρώματα, το κρυσταλλωμένο μέλι στον πυθμένα και την υδαρή φάση του μελιού στην επιφάνεια. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχει πιθανότητα το μέλι να υποστεί ζύμωση και να ξινίσει. Αλλά και η ομοιόμορφη κρυστάλλωση όπου μικροί κρύσταλλοι κατανέμονται σε όλη την μάζα του μελιού, δίνοντας την εμφάνιση του «πηγμένου», που δεν κινδυνεύει να ξινίσει. 

Εκτός της γλυκόζης, σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την κρυστάλλωση είναι το ποσοστό υγρασίας του μελιού, διάφορες ξένες ύλες, όπως γύρη, κερί, κρύσταλλοι γλυκόζης, λειτουργούν ως πυρήνες, πάνω στους οποίους κολλούν και άλλοι κρύσταλλοι γλυκόζης, με αποτέλεσμα να επιταχύνεται η κρυστάλλωση και φυσικά η θερμοκρασία διατήρησης του μελιού. Η θερμοκρασία των 14°C επιταχύνει την κρυστάλλωση.

Δυστυχώς ορισμένοι καταναλωτές θεωρούν ότι το μέλι που κρυσταλλώνει είναι νοθευμένο. Γι αυτό και αποκαλούν το φαινόμενο ζαχάρωμα. Είναι όμως έτσι; Η τροφοδότηση των μελισσών πάνω στην ανθοφορία, με σιρόπι ζάχαρης, με σκοπό τη αύξηση της παραγόμενης ποσότητας, κάτι που αποτελεί νοθεία, θα δώσει ένα προϊόν που έχει αποδειχτεί πειραματικά από τη δεκαετία του 1960 ότι θα κρυσταλλώσει αργότερα, απ’ ό,τι θα κρυστάλλωνε κανονικά.

Στη Διδακτορική Διατριβή του Μιχαήλ Κωδούνη με τίτλο «Η Κρυστάλλωσις του Μέλιτος» που δημοσιεύτηκε το 1962, αποδείχτηκε πειραματικά ότι η τροφοδότηση με σιρόπι σακχαρόζης επιβραδύνει την κρυστάλλωση καθώς επιφέρει μείωση του ποσοστού γλυκόζης στο μέλι. Και μάλιστα όσο μεγαλύτερη είναι η νοθεία με σιρόπι ζάχαρης τόσο επιβραδύνεται η κρυστάλλωση. Αντίθετα η τροφοδότηση με σιρόπι γλυκόζης επιταχύνει την κρυστάλλωση, κάτι που είναι απόλυτα λογικό καθώς η συγκέντρωση γλυκόζης είναι απ’ τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζουν την κρυστάλλωση. Όμως το σιρόπι γλυκόζης περιέχει δεξτρίνες άπεπτες για τις μέλισσες και γι αυτό αποφεύγεται στη μελισσοκομία.

Η κρυστάλλωση λοιπόν είναι μια απόλυτα φυσική ιδιότητα του μελιού και μάλιστα η ταχύτατη κρυστάλλωση (κάτι βέβαια που εξαρτάται σημαντικά και από τη βοτανική προέλευση του μελιού), είναι δείγμα αγνότητας. Ο καλύτερος και ασφαλέστερος τρόπος για να επανέλθει ένα μέλι στην αρχική του ρευστή κατάσταση είναι η ήπια θέρμανση με τη χρήση μπεν-μαρί. Σε θερμοκρασίες που δεν θα ξεπεράσουν τους 45-50°C ώστε να μη χαθεί η θρεπτική αξία του μελιού.

Στράτος Σαραντουλάκης
Μελισσοκόμος

Ακόμα και το 1/3 των κυψελών κινδυνεύει να χαθεί τα επόμενα χρόνια στην ΕΕ, ενώ τα φαινόμενα νοθείας στο μέλι έχουν οδηγήσει τους μελισσοκόμους σε απόγνωση, οι οποίοι καλούνται τώρα να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους και να διεκδικήσουν ριζικές αλλαγές. Οι συγκλονιστικές αποκαλύψεις της τελευταίας μελέτης της Κομισιόν, η οποία καταγράφει το μέγεθος της απάτης με την εισαγωγή νοθευμένων παρτίδων μελιού στις ευρωπαϊκές αγορές, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Ήδη, οι ευρωπαίοι μελισσοκόμοι ήρθαν αντιμέτωποι με την κλιματική αλλαγή, η οποία επηρέασε την παραγωγή μελιού το 2022. Αυτό σε συνδυασμό με την αύξηση των τιμών, οδήγησαν σημαντικές ευρωπαϊκές αγορές όπως η Ουγγαρία, η Ισπανία και η Ιταλία να υπολειτουργούν ή ακόμα και να σταματήσουν να λειτουργούν.

Στροφή στο φθηνό μέλι

Ειδικότερα, όπως επισήμανε η Ομάδα Εργασίας για το μέλι των Copa – Cogeca σε διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου, η αύξηση των τιμών πώλησης δεν μεταφέρεται στην αγορά, η οποία προτιμά το φθηνότερο εισαγόμενο μέλι, κυρίως αυτό από την Κίνα, αλλά στο μέλλον γιατί όχι και από το Βιετνάμ και την Ινδία. «Έτσι, η ΕΕ θα μπορούσε να χάσει το ένα τρίτο των κυψελών της τα επόμενα χρόνια, πράγμα που σημαίνει περαιτέρω εισαγωγές», επισήμαναν χαρακτηριστικά.

Οι λύσεις για την αντιμετώπιση αυτής της μαζικής απάτης είναι γνωστές και πρέπει να εφαρμοστούν στην επικείμενη αναθεώρηση της οδηγίας της ΕΕ για το μέλι. Στο πλαίσιο αυτό, οι Copa – Cogeca απηύθυναν έκκληση για κινητοποίηση σε όλους τους μελισσοκόμους της ΕΕ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με το hashtag #HoneYstlabellingNow.

Τι δείχνουν τα στοιχεία

Η δημοσίευση από την Κομισιόν μελέτης που αποδεικνύει την μαζική απάτη σε αυτά τα εισαγόμενα μέλια έφερε γενική αναστάτωση στους ευρωπαίους μελισσοκόμους, οι οποίοι πλέον ζητούν άμεσα να παρθούν μέτρα. Σύμφωνα με τη μελέτη, από τα 320 δείγματα που ελήφθησαν από τις αρμόδιες αρχές τα 147 (46%) ήταν ύποπτα για μη συμμόρφωση με τις διατάξεις της ευρωπαϊκής οδηγίας για το μέλι.

Το ποσοστό αυτό ήταν σημαντικά υψηλότερο από αυτό που σημειώθηκε το 2015-17 (14%). Τα περισσότερα ύποπτα δείγματα (66 από τα 89) προερχόταν από την Κίνα (74%), αν και το μέλι καταγωγής Τουρκίας είχε το υψηλότερο σχετικό ποσοστό ύποπτων δειγμάτων σε ποσοστό 93% (τα 14 από τα 15).

Περισσότεροι από τους μισούς (57%) των επιχειρηματιών είχαν εξάγει μέλι ύποπτο για νοθεία με ξένα σάκχαρα.

Όμως, οι επίσημες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σήμερα δεν είναι κατάλληλες για τον εντοπισμό της απάτης. Σύμφωνα με τις Copa – Cogeca, ένας πλήρης πίνακας συχνά επικαιροποιημένων τεχνικών είναι απαραίτητος για την ανάδειξη του μέγιστου αριθμού απάτης. Αν ληφθεί επίσης υπόψη ότι η προσθήκη σιροπιού ζάχαρης δεν καλύπτει όλους τους τύπους νοθείας, όπως τα ανώριμα μέλια, οι ψευδείς ονομασίες ή η προσθήκη χρωστικών ουσιών, τότε το μέγεθος της απάτης θα ήταν ακόμα μεγαλύτερο.

Απαιτούνται γρήγορες απαντήσεις

«Η κατάσταση είναι εξαιρετικά ανησυχητική και χρειαζόμαστε μια γρήγορη απάντηση από τους ιθύνοντες της ΕΕ. Όλοι οι ευρωπαίοι μελισσοκόμοι συμφωνούν για το πρόβλημα αλλά και για την ανάγκη εξεύρεσης λύσεων», επισημαίνει ο Stanislav Jas, πρόεδρος της ομάδας εργασίας των Copa – Cogeca για το μέλι.

Υπό το φως της τρέχουσας αναθεώρησης της οδηγίας για το μέλι, οι Ευρωπαίοι μελισσοκόμοι και οι συνεταιρισμοί τους ζητούν επισήμανση της χώρας προέλευσης, ενίσχυση της ιχνηλασιμότητας, καθώς και ένα σύγχρονο εναρμονισμένο ευρωπαϊκό πλαίσιο για τον εργαστηριακό έλεγχο του μελιού.

Γι’ αυτό, Copa – Cogeca καλεί όλους τους ευρωπαίους μελισσοκόμους να συγκεντρωθούν γύρω από το hashtag #HoneYstlabellingnow και να εξηγήσουν την κατάστασή τους μέσω των κοινωνικών δικτύων, να δώσουν παραδείγματα απομιμήσεων και να ζητήσουν, μαζί με την Οργάνωση, την επισήμανση της χώρας προέλευσης σε όλα τα εισαγόμενα μέλια, όπως χαρακτηριστικά επισήμανε ο πρόεδρος της ομάδας μελιού.

Ειρήνη Κοντοπίδου: Τις γλυκαντικές ύλες τις χρησιμοποιώ κυρίως στα ροφήματα καφέ. Προτιμώ και προτείνω τις φυσικές γλυκαντικές ύλες, όπως η στέβια. Αν (περιστασιακά) καταναλώσω κάποιο αναψυκτικό, θα προτιμήσω πάλι κάποιο που να περιέχει στέβια για να απολαύσω τη γλυκιά γεύση χωρίς να «φορτώσω» τον οργανισμό μου με κενές θερμίδες. Στα σπιτικά γλυκίσματα, αντί για ζάχαρη προσθέτω μέλι, πετιμέζι ή χαρουπόμελο.

Κωνσταντίνα Αποστολοπούλου: Προσωπικά, προτιμώ την καστανή ζάχαρη. Αν και οι θερμίδες που δίνουν η λευκή και η καστανή ζάχαρη είναι περίπου ίδιες, η καστανή ζάχαρη περιέχει κάποια ιχνοστοιχεία και βιταμίνες κυρίως του συμπλέγματος Β, ενώ η λευκή ζάχαρη δεν περιέχει θρεπτικά συστατικά– μας δίνει μόνο κενές θερμίδες. Επειδή όμως η ποσότητα της καστανής ζάχαρης που καταναλώνουμε είναι συνήθως μικρή, μην περιμένετε ότι θα καλυφτεί μεγάλο ποσοστό αυτών των θρεπτικών συστατικών. Θα συμβούλευα όσους επιθυμούν να μειώσουν ή να ελέγξουν τις θερμίδες που προσλαμβάνουν, αλλά και τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη, να καταφεύγουν σε ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες χωρίς ανησυχία, αφού οι Διεθνείς Οργανισμοί έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι είναι ασφαλείς για κατανάλωση εντός των τιμών Αποδεκτής Ημερήσιας Πρόσληψης (ADI) από όλες τις ομάδες πληθυσμού.

Ιωάννα Κατσαρόλη: Δεν χρησιμοποιώ γλυκαντικές ύλες, γιατί γενικά δεν χρησιμοποιώ ζάχαρη. Θα προσθέσω μόνο λίγη μαύρη ζάχαρη στον καφέ μου και επειδή πλέον δεν πίνω καφέ κάθε μέρα, δεν υπάρχει λόγος να περιορίσω το θερμιδικό του περιεχόμενο. Ωστόσο, όταν θα καταναλώσω ροφήματα, αναψυκτικά ή γλυκά, θα επιλέξω εκείνα που περιέχουν στέβια.

Νικολέτα Ντορζή: Ναι, συνήθως όταν φτιάχνω γλυκά χρησιμοποιώ στέβια, που είναι φυσική και περιέχει ελάχιστες θερμίδες. Προσπαθώ επίσης να βάζω διάφορα αρωματικά, όπως μαστίχα, βανίλια, κανέλα για γλυκά με πλούσια γεύση και για να μην επηρεάζει τη γεύση του γλυκού η λίγη πικράδα που βγάζει η στέβια στο τέλος.

Κατερίνα Φαντούση: Δεν χρησιμοποιώ γλυκαντικές ύλες στον καφέ μου- προτιμώ να τον πίνω σκέτο αν είμαι σε διαδικασία ρύθμισης βάρους. Καταναλώνω όμως γλυκαντικές ουσίες σε ροφήματα – αναψυκτικά του εμπορίου όταν θέλω να πιω κάτι χωρίς να επιβαρυνθώ με θερμίδες.

της Νεκταρίας Καρακώστα: mednutrition.gr

Μάστιγα για την ελληνική μελισσοκομία αποτελούν οι παράνομες ελληνοποιήσεις στο μέλι. Όπως λένε χαρακτηριστικά οι επαγγελματίες του κλάδου, το φαινόμενο έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις και καλούν την πολιτεία και τα συναρμόδια υπουργεία να πάρουν μέτρα για την πάταξη των αθρόων εισαγωγών μελιού, κυρίως από τρίτες χώρες.

Οι παραγωγοί κάνουν λόγο για ελλιπείς ελέγχους της πολιτείας στα τελωνεία, στις αποθήκες και στα σημεία λιανικής, με αποτέλεσμα σημαντικές ποσότητες μελιού από Κίνα, Αργεντινή, Βραζιλία, Ισπανία, Γερμανία κ.ά να «βαφτίζονται» από επιτήδειους, ως ελληνικό προϊόν και να φτάνουν στους ανυποψίαστους καταναλωτές σε ακριβότερες τιμές, σε σύγκριση με την ποιότητά τους.

«Στην ελληνική αγορά κυκλοφορούν φθηνά και αμφίβολης ποιότητας μέλια από την Κίνα, την Αργεντινή, τη Βραζιλία. Δεν είναι μόνο τα μέλια από τρίτες χώρες αλλά και από τη Γερμανία και την Ισπανία που βαφτίζονται ελληνικά. Στη χώρα μας συνήθως έρχονται μέσω Βουλγαρίας. Οι ελληνοποιήσεις αποτελούν μάστιγα για τον κλάδο μας. Αν πραγματικά ήθελε η πολιτεία να τις πατάξει, θα μπορούσε να το κάνει σχεδόν σε μια μέρα! Όπως βρίσκουν, πλέον, όσους έχουν ανασφάλιστα αυτοκίνητα, έτσι θα μπορούσαν να εντοπίσουν και ποιοι αισχροκερδούν σε βάρος μας, αλλά και σε βάρος των καταναλωτών. Χρειάζεται πολιτική βούληση για να προστατευτεί το ελληνικό μέλι, ένα από τα πιο σημαντικά προϊόντα της χώρας μας που έχει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης, χάρη στα ποιοτικά του χαρακτηριστικά», δήλωσε ο πρόεδρος του Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού Βόλου, Ευστάθιος Ζαχαρός. Πρόσθεσε, δε, πως το «βαφτισμένο» μέλι φτάνει στα ράφια των σούπερ μάρκετ στην τιμή των 3,50 έως 4,50 ευρώ το κιλό, όταν η τιμή του Έλληνα παραγωγού για το χύμα μέλι είναι 4 ευρώ το κιλό.

Σύμβουλος η τιμή

«Από την τιμή και μόνο ορισμένων μελιών που καταλήγουν στα ράφια των σούπερ μάρκετ καταλαβαίνει κανείς ότι το μέλι δεν είναι ελληνικό. Ο Έλληνας παραγωγός πουλάει το μέλι ελάτου και πεύκου γύρω στα 7 με 8 ευρώ το κιλό και το θυμαρίσιο γύρω στα 12 ευρώ το κιλό. Το κόστος παραγωγής μας ανέρχεται σε περίπου 4 ευρώ το κιλό. Έτσι, αν δείτε συσκευασμένο μέλι στα ράφια της λιανικής στην τιμή των 4 ευρώ το κιλό, το πιο πιθανό είναι πως αυτό δεν προέρχεται από Έλληνα μελισσοκόμο» προσθέτει ο κ. Ζαχαρός.

Οι ποσότητες των εισαγόμενων μελιών που στη συνέχεια «βαφτίζονται» ως εγχώριο προϊόν, δεν μπορούν να καταμετρηθούν. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις των μελισσοκόμων και των συνεταιριστών κάνουν λόγο για εκατοντάδες τόνους. «Η ελληνική παραγωγή μελιού κυμαίνεται περίπου στους 14.000 τόνους, το υπόλοιπο μέλι είναι εισαγόμενο και στις περισσότερες περιπτώσεις ελληνοποιημένο. Φθηνά μέλια, κατώτερης και αμφίβολης ποιότητας, από τρίτες χώρες, έχουν κατακλύσει την ελληνική αγορά. Παλεύουμε μόνοι μας να προστατεύουμε τον κλάδο μας και το εισόδημά μας, αφού οι έλεγχοι της Πολιτείας δεν επαρκούν», τόνισε ο Κώστας Παναγιωτόπουλος, πρόεδρος του Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού Θάσου και μέλος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Μελιού.

Οι μελισσοκόμοι υπογραμμίζουν ότι οι έλεγχοι πρέπει να εντατικοποιηθούν σε όλη την αλυσίδα παραγωγής, διακίνησης και εμπορίας μελιού. Επίσης, χαρακτηρίζουν αναγκαία την τήρηση βιβλίων αποθήκης για το μέλι στα τελωνεία, όπως επίσης και τη λειτουργία του ηλεκτρονικού ελεγκτικού συστήματος «ΑΡΤΕΜΙΣ» στα μελισσοκομικά προϊόντα, που, αν και είχε εξαγγελθεί από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης πριν από περίπου δύο χρόνια, μέχρι και σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί.

πηγή: ypaithros.gr

Μέλι. Ένα υπέροχο ιξώδες γλυκαντικό, που παράγεται από τις μέλισσες για δική τους τροφή αρχικά. Με πολυποίκιλη γεύση και υφή, ανάλογη του τύπου των λουλουδιών από τα οποία έχει προέλθει . Η πιο ευρέως διαδεδομένη του μορφή παρασκευάζεται από τριφύλλι, φίλυρες και τα άνθη της ακακίας, το θυμάρι και την λεβάντα. Τα χρώματά του ποικίλλουν επίσης, λευκό, πορτοκαλί, κόκκινο και σε κάποιες περιπτώσεις, σχεδόν μαύρο, και αποτελούν τον βασικό παράγοντα κρίσης της ποιότητας του μελιού.

Με ιστορία που χάνεται στον χρόνο…
Από τον άνθρωπο, χρησιμοποιείται τα τελευταία 2.500 χρόνια, όχι μόνο ως τρόφιμο, αλλά και ως φάρμακο, λόγω των ιδιοτήτων του, οι οποίες θα αναφερθούν εκτενέστερα παρακάτω. Για  πολλούς αιώνες, σε πολλούς πολιτισμούς, θεωρείτο ιερό, λόγω των γλυκών του ιδιοτήτων και της σπανιότητάς του. Χρησιμοποιείτο ευρέως για ποικιλία φαρμακευτικών και καλλυντικών  σκοπών, και επειδή επιπλέον, ήταν ένα πολύ ακριβό αγαθό, για ένα μεγάλο διάστημα χρησιμοποιείτο μόνο από τους πλούσιους.

Μόνο ή με… παρέα
Εκείνο που αναμφίβολα κάνει το μέλι ένα τόσο δημοφιλές και αγαπημένο στο ευρύ κοινό προϊόν, είναι η ευκολία με την οποία μπορεί αυτό να καταναλωθεί με όλους τους πιθανούς τρόπους.  Τρώγεται μόνο του είτε ανακατεύεται με χυμό, ή με ζεστό νερό σαν ηδύποτο, ή ρόφημα. Συνοδεύει, επίσης, αρτοσκευάσματα σαν επάλειψη μαζί με φυτική μαργαρίνη τύπου soft ή μόνο του ενώ μπορεί να συνδυάζεται με άλλα βότανα και φρούτα σε διάφορες συνταγές μαγειρικής ή ζαχαροπλαστικής.

Αντί ζάχαρης
Αποτελεί μια εξαιρετική γλυκαντική ουσία, η οποία μπορεί σε πολλές περιπτώσεις τροφίμων και ποτών, να αντικαταστήσει την ζάχαρη, καθώς εμπεριέχει στο 69% της σύνθεσής του, γλυκόζη και φρουκτόζη. Ως γνωστόν, ο ποσοτικά ιδανικός ανεφοδιασμός του ήπατος με γλυκόζη, είναι πολύ σημαντικός για τον καλύτερο δυνατό μεταβολισμό της γλυκόζης κατά τη διάρκεια του ύπνου. Το μέλι, αποτελεί ιδανικό καύσιμο για το συκώτι, γιατί η αναλογία του σε γλυκόζη και φρουκτόζη ακουμπάει το ιδανικό πηλίκο 1 προς 1. Η φρουκτόζη, επιπλέον, βοηθάει στη μετατροπή και ενσωμάτωση της γλυκόζης, στην αποθηκεύσιμη μορφή της στο ήπαρ και τα μυϊκά κύτταρα, το γλυκογόνο. Επιπρόσθετα, η επαρκής αποθήκευση γλυκογόνου στο ήπαρ,  καθίσταται απαραίτητη για τροφοδότηση του εγκεφάλου με καύσιμο κατά την διάρκεια του ύπνου και της παρατεταμένης άσκησης.

Μέλι διά πάσαν νόσον;
Κλινικές μελέτες καταδεικνύουν ότι η κατανάλωση μελιού, μπορεί να βελτιστοποιήσει σημαντικά τον έλεγχο του σακχάρου και την ευαισθησία στην ινσουλίνη, σε σχέση με άλλες  γλυκαντικές ουσίες. Επιπλέον, έχει αναφερθεί μια αποδεδειγμένα ευεργετικότερη επίδραση του μελιού, στους ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1. Το μέλι επιβραδύνει επίσης την οξείδωση της κακής LDL-c χοληστερίνης, η οποία είναι η πρωταρχική υπαίτιος της εμφάνισης αθηροσκλήρυνσης.

Όπλο στη στοματική υγεία
Παρουσιάζει έντονη αντιμικροβιακή δράση ενάντια στην πλειοψηφία των γνωστών βακτηρίων της οδοντικής πλάκας. Και οδηγεί σε δραστική μείωση παραγωγής οξέων, σκοτώνοντας ή  αδρανοποιώντας βακτήρια που θεωρούνται απολύτως υπεύθυνα για εμφάνιση τερηδόνας. Αναστέλλει επίσης την ανάπτυξη λοιπών στοματικών βακτηρίων.

Παχαίνει το μέλι;
Είναι σημαντικότατη πηγή ενέργειας και υδατανθράκων στον οργανισμό, καθώς παρέχει 64 θερμίδες ανά κουταλιά της σούπας. Αναφέρεται χαρακτηριστικά, πως η γλυκόζη που περιέχεται  στο μέλι , είναι μια από τις πιο εύκολα απορροφήσιμες από τον οργανισμό. Όπως διαπιστώθηκε από έρευνες του τμήματος Exercise & Athlete Nutrition, του Memphis University, το μέλι είναι  μια από τις πιο αποτελεσματικές μορφές υδατάνθρακα, για την απαραίτητη “φόρτιση” του ασκουμένου, πριν από την προπόνηση, όχι μόνο επειδή είναι εύπεπτο και απελευθερώνεται με  σταθερό ρυθμό στο μυϊκό σύστημα, αλλά κι επειδή αυξάνει την αντοχή των μυών και εξουδετερώνει το αίσθημα της κόπωσης. Η κατανάλωσή του με ζεστό νερό πριν την προπόνηση, οδηγεί σε  αφομοίωση του σωματικού λίπους και διαφορετική αποθήκευσή του στο σώμα. Άρα, κατ’ επέκταση, σε μείωση του σωματικού βάρους.

Βιταμίνες και μέταλλα
Αποτελεί πλούσια πηγή βιταμινών και ανόργανων συστατικών. Περιέχει βιταμίνη C, ποικιλία από τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β, Α, D, και Ε. Σημαντικά ιχνοστοιχεία, όπως σίδηρο,  φώσφορο, θείο, μαγγάνιο, μαγνήσιο, νάτριο, ασβέστιο, ιώδιο, χλώριο και ψευδάργυρο. Συνιστά εξαιρετικό τονωτικό του εντερικού σωλήνα, λόγω της χολίνης που περιέχει, με συνακόλουθο, να χρησιμοποιείται συχνά πυκνά, στην καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας. Έχει έντονη αντιοξειδωτική ικανότητα, λόγω των αμινοξέων που περιέχει: λυσίνη, τρυπτοφάνη, κυστεΐνη, ιστιδίνη,  τυροσίνη, είναι μόνο μερικά από αυτά.

Η θεραπευτική του δράση
Έχει έντονη χρήση, βάσει τελευταίων κλινικών ερευνών και στη θεραπεία και επούλωση πληγών. Με τεκμηριωμένα λοιπόν στοιχεία, φαίνονται ότι το μέλι: Καταπραΰνει τοπικά τον πόνο. Λόγω της οσμωτικότητάς του, ξηραίνει τα βακτήρια και τα αναχαιτίζει, λόγω του υδρογονικού υπεροξειδίου που παράγει.

1. Ενεργοποιεί πιο άμεσα την ανοσολογική απάντηση του οργανισμού, από την παροχή γλυκόζης στα λευκά αιμοσφαίρια.
2. Μειώνει τη φλεγμονή και διεγείρει την ανάπτυξη νέων κυττάρων, ενώ βοηθά στην αποβολή των νεκρών ιστών.
3. Συνιστά
   ισχυρή πηγή αντιοξειδωτικών. Βελτιώνει την ανοσία του σώματος,
   καταπολεμώντας τις ελεύθερες ρίζες και επιβραδύνοντας τη γήρανση.
4. Καλλωπισμός και περιποίηση δέρματος.

Φαρμακευτική χρήση
Penn State College of Medicine – Απαλύνει τις φωνητικές χορδές. Ανακουφίζει τον λαιμό από τον βήχα και συντελεί σε καταπολέμηση κάποιων ιώσεων. Lund University, Sweden – H  κατανάλωση μελιού βοηθάει στην πέψη και στην αύξηση της ενέργειας και είναι η αποτελεσματικότερη αγωγή, σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο φαρμακευτικό αντιβιοτικό προς τη θεραπεία  του έλκους στομάχου, της γάγγραινας και των λοιμώξεων χειρουργικών τομών. Christie Hospital, Dipsbury, Manchester – Σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν το μέλι για την ταχύτερη αποκατάσταση ασθενών με καρκίνο, μετά από επεμβάσεις αφαίρεσης καρκινώματος.

Του Γιώργου Χαραλαμπίδη, Διαιτολόγου-Διατροφολόγου (mednutrition.gr)

Μια ανοιξιάτικη μέρα ανθοφορίας η μέλισσα μπορεί να επισκεφθεί 3.500 λουλούδια. Από τις 30-40 χιλιάδες μέλισσες μιας κυψέλης το 1/3 είναι οι συλλέκτριες, άρα καθημερινά από μία κυψέλη γονιμοποιούνται περίπου 3,5 εκατ. λουλούδια.

Ορεινό Μέλι Βελανιδιάς από την ορεινή Πίνδο.

Το μέλι αλλά και γενικά τα προϊόντα της μέλισσας εκτός από εξαιρετική γευστικά τροφή αποτελούν φάρμακο από την αρχαιότητα για μια σειρά παθήσεις λόγω των ιδιοτήτων που συγκεντρώνουν. Η Χρυσούλα Τανανάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια κι επικεφαλής του Εργαστηρίου Μελισσοκομίας και Σηροτροφίας στο Τμήμα Γεωπονίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης του Τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ μίλησε στο το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επαγγελματικής Μελισσοκομίας που έγινε στην Αλεξανδρούπολη για την αντιοξειδωτική δράση του μελιού ενάντια στις ελεύθερες ρίζες οι οποίες ενδέχεται να προκαλέσουν εκφυλισμό του κυττάρου και να δημιουργήσουν καρκινικούς όγκους.

Το μελισσοκομείο μας στην ορεινή Πίνδο κατά την καλοκαιρινή περίοδο όπου συλλέγουμε το μέλι Βελανιδιάς.

Ως ισχυρό διατροφικό αντιοξειδωτικό, το μέλι μπορεί να προλάβει ασθένειες. Η αντιβακτηριδιακή δράση του οφείλεται στο υπεροξείδιο του υδρογόνου που δημιουργείται από τη διάσπαση γλυκόζης που περιέχει. Στο εργαστήριο του ΑΠΘ επέλεξαν, όπως εξήγησε, 48 δείγματα από πεύκο, βελανιδιά, ερείκι, καστανιά, manuka, το οποίο μάλιστα κατέκτησε την παγκόσμια αγορά διαφημιζόμενο για τη βιολογική του δράση. Στην εξέταση της αντιοξειδωτικής τους δράσης αναδείχθηκε ως ισχυρότερο το σκουρόχρωμο μέλι βελανιδιάς, ενώ ακολουθούν το έλατο, το ερείκι, η καστανιά και το πεύκο.

Το μελισσοκομείο μας στην ορεινή Πίνδο κατά την καλοκαιρινή περίοδο όπου συλλέγουμε το μέλι Βελανιδιάς.

Εντοπίστηκε επίσης ότι τα «φημισμένα» λόγω αρώματος μέλια από πορτοκάλι και θυμάρι είναι χαμηλά σε αντιοξειδωτική δράση. Η δε πρόπολη, σύμφωνα με την κ. Τανανάκη, διαθέτει αντιοξειδωτική, αντιμικροβιακή κι αντιφλεγμονώδη δράση, συμβάλλει στη μείωση της πίεσης, στην αντιμετώπιση του έλκους στομάχου.

πηγή: ypaithros.gr, της Μαρίας Αμπατζή

Το αραιωμένο μέλι θα μπορούσε να είναι χρήσιμο όπλο έναντι των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος σε ασθενείς που νοσηλεύονται, δήλωσαν Βρετανοί ερευνητές.

Οι ασθενείς συχνά φέρουν καθετήρα, αλλά οι εύκαμπτοι σωλήνες μπορούν να φιλοξενούν μικρόβια και να προκαλέσουν λοίμωξη. Ερευνητές του University of Southampton έδειξαν στο εργαστήριο ότι το νερωμένο μέλι εμποδίζει ορισμένα κοινά βακτήρια από το να δημιουργήσουν κολλώδη, δύσκολα στην απομάκρυνση, στρώματα σε επιφάνειες όπως το πλαστικό. Θεωρητικά, ένα διάλυμα μελιού θα μπορούσε να είναι χρήσιμο για το ξέπλυμα των καθετήρων, ώστε να είναι αυτοί καθαροί όσο παραμένουν στην ουροδόχο κύστη.

Ωστόσο, χρειάζονται πολλές ακόμα δοκιμές για να ελεγχθεί ότι είναι ασφαλές προς χρήση από τους ανθρώπους. Το μέλι χρησιμοποιείται για αιώνες ως φυσικό αντισηπτικό. Οι άνθρωποι το έχουν χρησιμοποιήσει σε εγκαύματα και πληγές. Η νέα έρευνα, που πραγματοποιήθηκε στο εργαστήριο και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Clinical Pathology, εστίασε σε δυο κοινά βακτήρια που μπορούν να προκαλέσουν λοιμώξεις στο ουροποιητικό σύστημα (E. coli και Proteus mirabilis).

Ακόμα και σε χαμηλή αραίωση, το διάλυμα μελιού (περίπου 3,3%) φάνηκε να εμποδίζει τα βακτήρια από το να συγκεντρώνονται μαζί και να δημιουργούν στρώματα γνωστών βιοφιλμ. Ο Dr Bashir Lwaleed, χρησιμοποίησε μέλι Manuka από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, γιατί αυτό το σκουρόχρωμο μέλι είναι γνωστό πως έχει ιδιότητες που καταπολεμούν τα βακτήρια. Ο ερευνητής δήλωσε ότι κανένας δεν ξέρει ακριβώς πώς ή γιατί το μέλι δρα ως αντιβακτηριακό. Επίσης δεν γνωρίζουμε πόσο καλά το μέλι θα είναι ανεκτό από την κύστη.

Πηγές: Journal of Clinical Pathology, iatronet.gr

Μικρή ανάσα πήραν κατά τη φθινοπωρινή περίοδο οι Έλληνες μελισσοκόμοι, έπειτα από τρία χρόνια αγωνίας και απανωτών προβλημάτων που αντιμετώπισαν λόγω της συρρίκνωσης στην παραγωγή μελιού, που προκλήθηκε από τις κλιματολογικές συνθήκες. Μεγάλη αστάθεια παρουσίασαν την τελευταία τριετία τα «σίγουρα χαρτιά» της ελληνικής μελισσοκομίας –οι μελιτοεκκρίσεις του πεύκου και του έλατου οδήγησαν στη μείωση της παραγωγής σε ποσοστό που έφτασε ακόμα και στο 70%.

Μελισσοκομείο στο Λέντα Ηρακλείου στα νότια της Κρήτης

Ωστόσο, το 2015 ήταν η χρονιά που επέστρεψε η συγκρατημένη αισιοδοξία στον κλάδο, καθώς περιορίστηκε το πρόβλημα και η μείωση στην παραγωγή κυμάνθηκε πανελλαδικά, ανάλογα με την περιοχή, μεταξύ 10% έως 30%. Τη χρονιά που πέρασε, παρατηρήθηκε αύξηση στη ζήτηση του μελιού από τους Έλληνες καταναλωτές σε ποσοστό που ξεπερνά το 15%, δίνοντας δύναμη και κουράγιο στους μελισσοκόμους να συνεχίσουν με μεράκι και επαγγελματισμό να παράγουν το «νέκταρ» της ελληνικής υπαίθρου, όπως πολλοί αποκαλούν το μέλι.

Μελισσοκομία στην Ελλάδα
Η Ελλάδα είναι μία κατεξοχήν μελισσοκομική χώρα, με μακραίωνη παράδοση στη μελισσοκομία, η οποία οφείλεται στις άριστες περιβαλλοντικές και κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν, αλλά και στην εξαιρετική μελισσοκομική χλωρίδα της. Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του ελληνικού μελιού επικεντρώνονται στις άριστες οργανοληπτικές του ιδιότητες, που οφείλονται κυρίως στην πλούσια βλάστηση της χώρας μας, αλλά και στον τρόπο που ασκείται η μελισσοκομία. Ο κλάδος παρουσιάζει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης και στον εξαγωγικό κλάδο, χάρη στην άριστη ποιότητα των διαφόρων ειδών μελιού και των προϊόντων κυψέλης που παράγονται με μεράκι στην ελληνική ύπαιθρο.

Ωστόσο, χρειάζεται να γίνουν σημαντικές διορθωτικές κινήσεις σε ό,τι αφορά στην ενίσχυση της παραγωγικής διαδικασίας, την καθιέρωση του σήματος, την πιστοποίηση του προϊόντος, την ανάδειξη της ονομασίας προέλευσης, καθώς και την αξιοποίηση των χρηματοδοτικών «εργαλείων» της ΕΕ, προκειμένου το ελληνικό μέλι να αποκτήσει σημαντικό κομμάτι στην «πίτα» των εξαγωγών. Απολύτως αναγκαία είναι και η διαφύλαξη της ελληνικής παραγωγής μελιού από τις νοθείες και τις ελληνοποιήσεις επιτηδείων, που στον βωμό του κέρδους πλήττουν σε μεγάλο βαθμό τον κλάδο.

Βαφτίζουν το κινέζικο ελληνικό
Εκπρόσωποι των μελισσοκόμων επισημαίνουν στην «ΥΧ» ότι δεν αρκεί μόνο η αγάπη και το μεράκι για την ενασχόληση με τη μελισσοκομία, στην οποία τα τελευταία χρόνια στρέφονται ολοένα και περισσότεροι, κυρίως νέοι σε ηλικία, παραγωγοί. Χρειάζεται, όπως τονίζουν οι παραγωγοί, και η στήριξη της Πολιτείας για μια σειρά θεμάτων που ταλανίζουν τον κλάδο, αλλά κυρίως για δυο φλέγοντα ζητήματα. Και αυτά δεν είναι άλλα από το υψηλό κόστος παραγωγής και τις παράνομες ελληνοποιήσεις που γίνονται στο μέλι, οι οποίες πλήττουν τόσο τους επαγγελματίες του κλάδου όσο και τους καταναλωτές, που αγοράζουν εν αγνοία τους, ως ελληνικό, εισαγόμενο μέλι, αμφίβολης ποιότητας, από Κίνα, Βραζιλία, Βουλγαρία κλπ.

Πέραν του κόστους των εισροών και των ελληνοποιήσεων, οι Έλληνες μελισσοκόμοι έρχονται πολλές φορές αντιμέτωποι με τις απώλειες στα μελισσοσμήνη από ζωονόσους. Παράλληλα, δηλώνουν χαρακτηριστικά πως και ο δικός τους κλάδος δεν θα μπορέσει να σηκώσει κεφάλι –παρά τη δυναμική και τη ζήτηση που παρουσιάζουν τα ελληνικά μελισσοκομικά προϊόντα χάρη στην ποιοτική τους υπεροχή- αν περάσει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο και οι αλλαγές στο φορολογικό σύστημα που σχεδιάζει η κυβέρνηση για τον γεωργοκτηνοτροφικό κλάδο.

«Ο κλάδος μας παρουσιάζει δυναμική και έχει προοπτικές που πρέπει να αναζητηθούν στην ενίσχυση της εξωστρέφειας και στην ανάδειξη της ποιότητας του ελληνικού μελιού και των προϊόντων κυψέλης. Ωστόσο, πρέπει πρώτα να ληφθούν μέτρα για δυο σημαντικά ζητήματα, που είναι καίριας σημασίας. Το πρώτο αφορά το υψηλό κόστος παραγωγής, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις συνεχείς μετακινήσεις των μελισσοκόμων, καθώς το επάγγελμα στη χώρα μας γίνεται νομαδικά. Τα έξοδα για αγορά καυσίμων, που απαιτούνται για τις μετακινήσεις, είναι δυσβάσταχτα. Το δεύτερο μεγάλο ζήτημα στο οποίο πρέπει να επικεντρωθεί η Πολιτεία είναι η πάταξη των ελληνοποιήσεων στο μέλι, για να προστατευτούν οι καταναλωτές, η εγχώρια παραγωγή και το εισόδημα των μελισσοκόμων. Μεγάλο πλήγμα και για τον δικό μας κλάδο θα είναι το ασφαλιστικό και φορολογικό που προωθεί η κυβέρνηση» δήλωσε ο πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Μελιού και Προϊόντων Κυψέλης, Αχιλλέας Παπαστεργίου, που είναι και επικεφαλής του Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού Νικήτης στη Χαλκιδική.

Οι μελισσοκόμοι προσθέτουν πως το αυξημένο κόστος παραγωγής ανεβάζει και την τιμή παραγωγού, που κυμαίνεται κατά μέσο όρο στα 4 ευρώ το κιλό, ενώ στη λιανική, ανάλογα με το είδος του μελιού, το προϊόν πωλείται 8 με 9 ευρώ το κιλό.

Μελισσοκομείο στην Τρυπητή στο Ηράκλειο στη νότια Κρήτη

Διέξοδος οι εξαγωγές
Η αύξηση της εσωτερικής κατανάλωσης του μελιού, αλλά και η σημαντική άνοδος στη ζήτηση των προϊόντων κυψέλης (πρόπολη, βασιλικός πολτός, γύρη, κερί, κηρήθρα κ.ά), αποτελούν κίνητρο και θέτουν ως βασικές προτεραιότητες για τους Έλληνες μελισσοκόμους την ενίσχυση της εξωστρέφειας και τη διεύρυνση της απευθείας πώλησης των προϊόντων τους, χωρίς μεσάζοντες, στους καταναλωτές. «Το ενθαρρυντικό είναι ότι, ακόμα και μέσα στα χρόνια της κρίσης, η ζήτηση του μελιού παρουσιάζει άνοδο. Οι Έλληνες καταναλωτές έχουν βάλει στην καθημερινή διατροφή τους το ελληνικό μέλι και αναγνωρίζουν την ποιότητα και τη θρεπτική του αξία. Στους άμεσους στόχους μας είναι να αυξήσουμε την εγχώρια κατανάλωση, αλλά και να βρούμε νέες αγορές στο εξωτερικό. Η αύξηση των εξαγωγών μελιού μπορεί να αποτελέσει διέξοδο για τον Έλληνα παραγωγό, και σε αυτόν τον τομέα χρειαζόμαστε τη στήριξη από το κράτος. Τα τελευταία χρόνια ορισμένοι μελισσοκομικοί συνεταιρισμοί δημιουργήσαμε καταστήματα λιανικής για να πουλάμε απευθείας, χωρίς μεσάζοντες, τα προϊόντα μας, και βρήκαμε θερμή υποδοχή από τους καταναλωτές» είπε ο πρόεδρος του Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού Θάσου, Κώστας Παναγιωτόπουλος.

Δεν φτάνει όμως μόνο η καλή πρόθεση και η προσπάθεια των παραγωγών, των συνεταιρισμών και των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται δυναμικά στον μελισσοκομικό κλάδο. Η Πολιτεία πρέπει να δώσει περαιτέρω έμφαση στη στήριξη της παραγωγικής διαδικασίας των μελισσοκομικών προϊόντων, αλλά και να ενισχύσει τους τομείς της πιστοποίησης, εμπορίας και τυποποίησης του ελληνικού μελιού, προχωρώντας παράλληλα σε στοχευμένες δράσεις και συνέργειες με άλλους τομείς (όπως για παράδειγμα στη διασύνδεση της μελισσοκομίας με τον τουρισμό και τη γαστρονομία), καθώς και σε προωθητικές ενέργειες σε χώρες στόχους, ώστε το ελληνικό μέλι να κατακτήσει επάξια τη θέση που του αρμόζει στα ράφια των αγορών του εξωτερικού.

Ελένη Σταύρου πηγή: ypaithros.gr

Ο Έλληνας είναι πρώτος στην κατανάλωση μελιού παγκοσμίως με 1,7 κιλά ανά άτομο το χρόνο. Το μέλι που παράγεται στην Ελλάδα δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες των Ελλήνων καταναλωτών και έτσι αναγκαστικά εισάγουμε. Το μέλι που εισέρχεται όμως και ειδικά αυτό που προέρχεται από την Ασία είναι μια μεγάλη απάτη, καθώς στην καλύτερη περίπτωση έχει υποστεί πρόσμιξη με ζάχαρη.

Το χρώμα του θυμίζει τις αντανακλάσεις του ήλιου, είναι εντυπωσιακό και κρυστάλλινο, είναι όμως αγνό; Τις περισσότερες φορές, όπως αποδεικνύεται δεν είναι τόσο παρθένο όσο φαίνεται. Σύμφωνα με μια σειρά δοκιμών που πραγματοποιήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 32% των μελιών που αναλύθηκαν παρουσίασαν συστατικά που δεν έπρεπε να υπάρχουν στο μέλι. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων είναι ξεκάθαρη. Για να θεωρηθεί ένα τρόφιμο ως μέλι, τίποτα δεν πρέπει να αφαιρεθεί ή να προστεθεί στο προϊόν που παράγουν οι μέλισσες στην κυψέλη. Γι αυτό το λόγο κάθε μέλι με προσθήκη ζάχαρης ή άλλης γλυκαντικής ουσίας θεωρείται απάτη.

Στις αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν στη Γαλλία από το περιοδικό Que Choisir στα 20 μέλια “πρώτης τιμής”, επώνυμων δηλαδή μελιών που διατίθονταν στα σούπερ μάρκετ, που ελέγχθηκαν, στα 6 υπήρχε προσθήκη ζάχαρης. Σχεδόν στο ένα τρίτο των προϊόντων… Αφού θορυβήθηκε η Διεύθυνση για την Προστασία των Καταναλωτών και πραγματοποίησε και η ίδια έρευνα, διαπίστωσε ότι τουλάχιστον στα μισά μέλια είχε γίνει προσθήκη εξωγενών σακχάρων από ζαχαροκάλαμο ή καλαμπόκι, με περιεκτικότητα που μάλιστα έφτανε και στο 44%.

Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός μελιού στον κόσμο. Παράγει το μισό μέλι που παράγεται παγκοσμίως. Κατά συνέπεια είναι και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας μελιού, ενώ προσφέρει και τις χαμηλότερες τιμές. Η πρακτική όμως που ακολουθεί είναι γνωστή σε όλους. Και γνωρίζουμε πολύ καλά ότι αυτό το «ψεύτικο» και νοθευμένο μέλι προέρχεται κυρίως από την Κίνα. «Μόλις το 15% του μελιού που προέρχεται από την Κίνα είναι σύμφωνο με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα για το μέλι» δήλωσε ο Etienne Bruneau, υπεύθυνος της APIMONDIA, της διεθνούς ομοσπονδίας των μελισσοκόμων. «Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να καταλάβεις ότι όταν ένα μέλι με τιμή μικρότερη του 1,30€ το κιλό, σε τυχόν αναλύσεις δεν θα περάσει τα τεστ. Βασικά μέλι το οποίο έχει τιμή κάτω από 2,35€ ανά κιλό είναι ύποπτο.»

Μεγάλη προσοχή στις ετικέτες όταν αγοράζετε…

Σύμφωνα με στοιχεία του Norberto Garcia, προέδρου της Διεθνούς Οργάνωσης Εξαγωγών Μελιού, από το 2007, οι ασιατικές εξαγωγές μελιού έχουν αυξηθεί κατά 196%, ενώ την ίδια στιγμή ο αριθμός των κυψελών τους παρουσιάζεται αυξημένος μόλις κατά 13%. Αυτό είναι πράγματι περίεργο, εκτός αν δεχτούμε τις δικαιολογίες των Κινέζων ότι οι μέλισσες τους έχουν γίνει πιο παραγωγικές… Η αλήθεια είναι ότι γίνεται πρόσμιξη με σιρόπια καλαμποκιού ή ζάχαρης. Αντίστοιχα η παραγωγή βασιλικού πολτού στην Ελλάδα είναι κατά μέσο όρο γύρω στα 250γρ ανά κυψέλη με τις μέγιστες τιμές να φτάνουν στο μισό κιλό, τη στιγμή που στην Κίνα είναι 11 κιλά… Δηλαδή οι Κινέζοι ισχυρίζονται ότι κάνοντας επιλογή μελισσών επί δεκαετίες κατάφεραν να παράγουν περισσότερο βασιλικό πολτό ανά κυψέλη απ’ όσο μέλι παράγεται στην Ελλάδα ανά κυψέλη…

Στη Γαλλία, η παραγωγή το 2016 έφτασε μετά βίας τους 10.000 τόνους μέλι, τουλάχιστον τρεις φορές λιγότερο από ό, τι ήταν τριάντα χρόνια πριν. Αυτό οφείλεται κυρίως στις μονοκαλλιέργειες και την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων που σκοτώνουν τις μέλισσες και έχουν ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη να εισαχθεί μέλι από άλλες χώρες. Η κατανάλωση των Γάλλων φτάνει τους 40.000 τόνους τον χρόνο. Από το 2004 οι εισαγωγές έχουν διπλασιαστεί, ενώ το μέλι που εισάγεται συγκεκριμένα από την Κίνα έφτασε το 22% το 2015.

Οι εισαγωγείς γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτό είναι ψεύτικο μέλι.

Οι συσκευαστές – τυποποιητές αναμειγνύουν μέλια από διαφορετικές χώρες του κόσμου, από διαφορετικές ποικιλίες, φτιάχνοντας χαρμάνια, ώστε να πετύχουν σταθερές γεύσεις, «εμπορικότερα» χρώματα και να καθυστερήσουν τον χρόνο κρυστάλλωσης. Έπειτα τα συσκευάζουν και τα πουλούν στα σούπερ μάρκετ. Στις ετικέτες τους δεν επιτρέπεται αναγράφουν ούτε βοτανική αλλά ούτε και γεωγραφική προέλευση. Χρησιμοποιούν απλά το όρο «Άνθη» ή «Ανθέων» ή «Δάσους» και όλα είναι σύμφωνα με τους νόμους της ΕΕ… Το μόνο που έχει ορίσει η ΕΕ είναι να αναγράφεται κάπου ότι είναι μείγμα μελιών και αν αυτά προέρχονται από την Ευρώπη ή όχι. Οι συσκευαστές συνήθως το βάζουν στο πίσω μέρος της ετικέτας με μικρά γράμματα, ενώ πολλές φορές χρησιμοποιούν παραπλανητικούς τίτλους από μπροστά που υπονοούν ότι είναι εγχώριο. Δεν υπάρχει όμως κανένας περιορισμός για μείγματα που προέρχονται από την ίδια χώρα… Έτσι θα δείτε γνωστά επώνυμα μέλια σε Ελληνικά σούπερ μάρκετ τα οποία δεν αναφέρουν τη λέξη μείγμα ενώ είναι χαρμάνια. Θα τα καταλάβετε απ’ το γεγονός ότι δεν είναι αμιγείς ποικιλίες (πχ μέλι πεύκου ή μέλι πορτοκαλιάς κτλ) γράφουν απλώς άνθη ή δάσους. Αποφύγετε τα.

Οι συσκευαστές – τυποποιητές γνωρίζουν πολύ καλά τι κάνουν. Παίζουν με τα κενά που υπάρχουν στους νόμους. Για παράδειγμα όταν εισάγουν μέλι από την Κίνα του οποίου η γύρη έχει αφαιρεθεί, είναι αδύνατον να εντοπιστεί η γεωγραφική προέλευση. Όταν το αναμείξουν με ντόπια μέλια, στις αναλύσεις παρουσιάζεται μεν πιο αραιή πυκνότητα γυρεόκοκκων, όμως δεν υπάρχει μέχρι στιγμής νόμος που να ορίζει κάτι γι αυτές τις περιπτώσεις.

Όλη αυτή η απάτη με το ψεύτικο μέλι αποσταθεροποιεί την αγορά και υπονομεύει τους μελισσοκόμους. Κανείς μελισσοκόμος δεν μπορεί να πουλήσει μέλι από ποικιλία ανθέων πια, καθώς αυτός ο όρος ουσιαστικά στο μυαλό του καταναλωτή σημαίνει μείγμα. Η παραγωγή έχει μειωθεί και οι περισσότεροι δεν μπορούν να την πουλήσουν, μιας και οι συσκευαστές την θεωρούν ακριβή εν συγκρίσει με τα μέλια της Κίνας ή της λατινικής Αμερικής.

Στράτος Σαραντουλάκης – Ορεινό Μέλι