Ακόμα και το 1/3 των κυψελών κινδυνεύει να χαθεί τα επόμενα χρόνια στην ΕΕ, ενώ τα φαινόμενα νοθείας στο μέλι έχουν οδηγήσει τους μελισσοκόμους σε απόγνωση, οι οποίοι καλούνται τώρα να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους και να διεκδικήσουν ριζικές αλλαγές. Οι συγκλονιστικές αποκαλύψεις της τελευταίας μελέτης της Κομισιόν, η οποία καταγράφει το μέγεθος της απάτης με την εισαγωγή νοθευμένων παρτίδων μελιού στις ευρωπαϊκές αγορές, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Ήδη, οι ευρωπαίοι μελισσοκόμοι ήρθαν αντιμέτωποι με την κλιματική αλλαγή, η οποία επηρέασε την παραγωγή μελιού το 2022. Αυτό σε συνδυασμό με την αύξηση των τιμών, οδήγησαν σημαντικές ευρωπαϊκές αγορές όπως η Ουγγαρία, η Ισπανία και η Ιταλία να υπολειτουργούν ή ακόμα και να σταματήσουν να λειτουργούν.

Στροφή στο φθηνό μέλι

Ειδικότερα, όπως επισήμανε η Ομάδα Εργασίας για το μέλι των Copa – Cogeca σε διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου, η αύξηση των τιμών πώλησης δεν μεταφέρεται στην αγορά, η οποία προτιμά το φθηνότερο εισαγόμενο μέλι, κυρίως αυτό από την Κίνα, αλλά στο μέλλον γιατί όχι και από το Βιετνάμ και την Ινδία. «Έτσι, η ΕΕ θα μπορούσε να χάσει το ένα τρίτο των κυψελών της τα επόμενα χρόνια, πράγμα που σημαίνει περαιτέρω εισαγωγές», επισήμαναν χαρακτηριστικά.

Οι λύσεις για την αντιμετώπιση αυτής της μαζικής απάτης είναι γνωστές και πρέπει να εφαρμοστούν στην επικείμενη αναθεώρηση της οδηγίας της ΕΕ για το μέλι. Στο πλαίσιο αυτό, οι Copa – Cogeca απηύθυναν έκκληση για κινητοποίηση σε όλους τους μελισσοκόμους της ΕΕ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με το hashtag #HoneYstlabellingNow.

Τι δείχνουν τα στοιχεία

Η δημοσίευση από την Κομισιόν μελέτης που αποδεικνύει την μαζική απάτη σε αυτά τα εισαγόμενα μέλια έφερε γενική αναστάτωση στους ευρωπαίους μελισσοκόμους, οι οποίοι πλέον ζητούν άμεσα να παρθούν μέτρα. Σύμφωνα με τη μελέτη, από τα 320 δείγματα που ελήφθησαν από τις αρμόδιες αρχές τα 147 (46%) ήταν ύποπτα για μη συμμόρφωση με τις διατάξεις της ευρωπαϊκής οδηγίας για το μέλι.

Το ποσοστό αυτό ήταν σημαντικά υψηλότερο από αυτό που σημειώθηκε το 2015-17 (14%). Τα περισσότερα ύποπτα δείγματα (66 από τα 89) προερχόταν από την Κίνα (74%), αν και το μέλι καταγωγής Τουρκίας είχε το υψηλότερο σχετικό ποσοστό ύποπτων δειγμάτων σε ποσοστό 93% (τα 14 από τα 15).

Περισσότεροι από τους μισούς (57%) των επιχειρηματιών είχαν εξάγει μέλι ύποπτο για νοθεία με ξένα σάκχαρα.

Όμως, οι επίσημες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σήμερα δεν είναι κατάλληλες για τον εντοπισμό της απάτης. Σύμφωνα με τις Copa – Cogeca, ένας πλήρης πίνακας συχνά επικαιροποιημένων τεχνικών είναι απαραίτητος για την ανάδειξη του μέγιστου αριθμού απάτης. Αν ληφθεί επίσης υπόψη ότι η προσθήκη σιροπιού ζάχαρης δεν καλύπτει όλους τους τύπους νοθείας, όπως τα ανώριμα μέλια, οι ψευδείς ονομασίες ή η προσθήκη χρωστικών ουσιών, τότε το μέγεθος της απάτης θα ήταν ακόμα μεγαλύτερο.

Απαιτούνται γρήγορες απαντήσεις

«Η κατάσταση είναι εξαιρετικά ανησυχητική και χρειαζόμαστε μια γρήγορη απάντηση από τους ιθύνοντες της ΕΕ. Όλοι οι ευρωπαίοι μελισσοκόμοι συμφωνούν για το πρόβλημα αλλά και για την ανάγκη εξεύρεσης λύσεων», επισημαίνει ο Stanislav Jas, πρόεδρος της ομάδας εργασίας των Copa – Cogeca για το μέλι.

Υπό το φως της τρέχουσας αναθεώρησης της οδηγίας για το μέλι, οι Ευρωπαίοι μελισσοκόμοι και οι συνεταιρισμοί τους ζητούν επισήμανση της χώρας προέλευσης, ενίσχυση της ιχνηλασιμότητας, καθώς και ένα σύγχρονο εναρμονισμένο ευρωπαϊκό πλαίσιο για τον εργαστηριακό έλεγχο του μελιού.

Γι’ αυτό, Copa – Cogeca καλεί όλους τους ευρωπαίους μελισσοκόμους να συγκεντρωθούν γύρω από το hashtag #HoneYstlabellingnow και να εξηγήσουν την κατάστασή τους μέσω των κοινωνικών δικτύων, να δώσουν παραδείγματα απομιμήσεων και να ζητήσουν, μαζί με την Οργάνωση, την επισήμανση της χώρας προέλευσης σε όλα τα εισαγόμενα μέλια, όπως χαρακτηριστικά επισήμανε ο πρόεδρος της ομάδας μελιού.

Μάστιγα για την ελληνική μελισσοκομία αποτελούν οι παράνομες ελληνοποιήσεις στο μέλι. Όπως λένε χαρακτηριστικά οι επαγγελματίες του κλάδου, το φαινόμενο έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις και καλούν την πολιτεία και τα συναρμόδια υπουργεία να πάρουν μέτρα για την πάταξη των αθρόων εισαγωγών μελιού, κυρίως από τρίτες χώρες.

Οι παραγωγοί κάνουν λόγο για ελλιπείς ελέγχους της πολιτείας στα τελωνεία, στις αποθήκες και στα σημεία λιανικής, με αποτέλεσμα σημαντικές ποσότητες μελιού από Κίνα, Αργεντινή, Βραζιλία, Ισπανία, Γερμανία κ.ά να «βαφτίζονται» από επιτήδειους, ως ελληνικό προϊόν και να φτάνουν στους ανυποψίαστους καταναλωτές σε ακριβότερες τιμές, σε σύγκριση με την ποιότητά τους.

«Στην ελληνική αγορά κυκλοφορούν φθηνά και αμφίβολης ποιότητας μέλια από την Κίνα, την Αργεντινή, τη Βραζιλία. Δεν είναι μόνο τα μέλια από τρίτες χώρες αλλά και από τη Γερμανία και την Ισπανία που βαφτίζονται ελληνικά. Στη χώρα μας συνήθως έρχονται μέσω Βουλγαρίας. Οι ελληνοποιήσεις αποτελούν μάστιγα για τον κλάδο μας. Αν πραγματικά ήθελε η πολιτεία να τις πατάξει, θα μπορούσε να το κάνει σχεδόν σε μια μέρα! Όπως βρίσκουν, πλέον, όσους έχουν ανασφάλιστα αυτοκίνητα, έτσι θα μπορούσαν να εντοπίσουν και ποιοι αισχροκερδούν σε βάρος μας, αλλά και σε βάρος των καταναλωτών. Χρειάζεται πολιτική βούληση για να προστατευτεί το ελληνικό μέλι, ένα από τα πιο σημαντικά προϊόντα της χώρας μας που έχει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης, χάρη στα ποιοτικά του χαρακτηριστικά», δήλωσε ο πρόεδρος του Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού Βόλου, Ευστάθιος Ζαχαρός. Πρόσθεσε, δε, πως το «βαφτισμένο» μέλι φτάνει στα ράφια των σούπερ μάρκετ στην τιμή των 3,50 έως 4,50 ευρώ το κιλό, όταν η τιμή του Έλληνα παραγωγού για το χύμα μέλι είναι 4 ευρώ το κιλό.

Σύμβουλος η τιμή

«Από την τιμή και μόνο ορισμένων μελιών που καταλήγουν στα ράφια των σούπερ μάρκετ καταλαβαίνει κανείς ότι το μέλι δεν είναι ελληνικό. Ο Έλληνας παραγωγός πουλάει το μέλι ελάτου και πεύκου γύρω στα 7 με 8 ευρώ το κιλό και το θυμαρίσιο γύρω στα 12 ευρώ το κιλό. Το κόστος παραγωγής μας ανέρχεται σε περίπου 4 ευρώ το κιλό. Έτσι, αν δείτε συσκευασμένο μέλι στα ράφια της λιανικής στην τιμή των 4 ευρώ το κιλό, το πιο πιθανό είναι πως αυτό δεν προέρχεται από Έλληνα μελισσοκόμο» προσθέτει ο κ. Ζαχαρός.

Οι ποσότητες των εισαγόμενων μελιών που στη συνέχεια «βαφτίζονται» ως εγχώριο προϊόν, δεν μπορούν να καταμετρηθούν. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις των μελισσοκόμων και των συνεταιριστών κάνουν λόγο για εκατοντάδες τόνους. «Η ελληνική παραγωγή μελιού κυμαίνεται περίπου στους 14.000 τόνους, το υπόλοιπο μέλι είναι εισαγόμενο και στις περισσότερες περιπτώσεις ελληνοποιημένο. Φθηνά μέλια, κατώτερης και αμφίβολης ποιότητας, από τρίτες χώρες, έχουν κατακλύσει την ελληνική αγορά. Παλεύουμε μόνοι μας να προστατεύουμε τον κλάδο μας και το εισόδημά μας, αφού οι έλεγχοι της Πολιτείας δεν επαρκούν», τόνισε ο Κώστας Παναγιωτόπουλος, πρόεδρος του Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού Θάσου και μέλος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Μελιού.

Οι μελισσοκόμοι υπογραμμίζουν ότι οι έλεγχοι πρέπει να εντατικοποιηθούν σε όλη την αλυσίδα παραγωγής, διακίνησης και εμπορίας μελιού. Επίσης, χαρακτηρίζουν αναγκαία την τήρηση βιβλίων αποθήκης για το μέλι στα τελωνεία, όπως επίσης και τη λειτουργία του ηλεκτρονικού ελεγκτικού συστήματος «ΑΡΤΕΜΙΣ» στα μελισσοκομικά προϊόντα, που, αν και είχε εξαγγελθεί από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης πριν από περίπου δύο χρόνια, μέχρι και σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί.

πηγή: ypaithros.gr

Ο Έλληνας είναι πρώτος στην κατανάλωση μελιού παγκοσμίως με 1,7 κιλά ανά άτομο το χρόνο. Το μέλι που παράγεται στην Ελλάδα δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες των Ελλήνων καταναλωτών και έτσι αναγκαστικά εισάγουμε. Το μέλι που εισέρχεται όμως και ειδικά αυτό που προέρχεται από την Ασία είναι μια μεγάλη απάτη, καθώς στην καλύτερη περίπτωση έχει υποστεί πρόσμιξη με ζάχαρη.

Το χρώμα του θυμίζει τις αντανακλάσεις του ήλιου, είναι εντυπωσιακό και κρυστάλλινο, είναι όμως αγνό; Τις περισσότερες φορές, όπως αποδεικνύεται δεν είναι τόσο παρθένο όσο φαίνεται. Σύμφωνα με μια σειρά δοκιμών που πραγματοποιήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 32% των μελιών που αναλύθηκαν παρουσίασαν συστατικά που δεν έπρεπε να υπάρχουν στο μέλι. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων είναι ξεκάθαρη. Για να θεωρηθεί ένα τρόφιμο ως μέλι, τίποτα δεν πρέπει να αφαιρεθεί ή να προστεθεί στο προϊόν που παράγουν οι μέλισσες στην κυψέλη. Γι αυτό το λόγο κάθε μέλι με προσθήκη ζάχαρης ή άλλης γλυκαντικής ουσίας θεωρείται απάτη.

Στις αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν στη Γαλλία από το περιοδικό Que Choisir στα 20 μέλια “πρώτης τιμής”, επώνυμων δηλαδή μελιών που διατίθονταν στα σούπερ μάρκετ, που ελέγχθηκαν, στα 6 υπήρχε προσθήκη ζάχαρης. Σχεδόν στο ένα τρίτο των προϊόντων… Αφού θορυβήθηκε η Διεύθυνση για την Προστασία των Καταναλωτών και πραγματοποίησε και η ίδια έρευνα, διαπίστωσε ότι τουλάχιστον στα μισά μέλια είχε γίνει προσθήκη εξωγενών σακχάρων από ζαχαροκάλαμο ή καλαμπόκι, με περιεκτικότητα που μάλιστα έφτανε και στο 44%.

Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός μελιού στον κόσμο. Παράγει το μισό μέλι που παράγεται παγκοσμίως. Κατά συνέπεια είναι και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας μελιού, ενώ προσφέρει και τις χαμηλότερες τιμές. Η πρακτική όμως που ακολουθεί είναι γνωστή σε όλους. Και γνωρίζουμε πολύ καλά ότι αυτό το «ψεύτικο» και νοθευμένο μέλι προέρχεται κυρίως από την Κίνα. «Μόλις το 15% του μελιού που προέρχεται από την Κίνα είναι σύμφωνο με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα για το μέλι» δήλωσε ο Etienne Bruneau, υπεύθυνος της APIMONDIA, της διεθνούς ομοσπονδίας των μελισσοκόμων. «Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να καταλάβεις ότι όταν ένα μέλι με τιμή μικρότερη του 1,30€ το κιλό, σε τυχόν αναλύσεις δεν θα περάσει τα τεστ. Βασικά μέλι το οποίο έχει τιμή κάτω από 2,35€ ανά κιλό είναι ύποπτο.»

Μεγάλη προσοχή στις ετικέτες όταν αγοράζετε…

Σύμφωνα με στοιχεία του Norberto Garcia, προέδρου της Διεθνούς Οργάνωσης Εξαγωγών Μελιού, από το 2007, οι ασιατικές εξαγωγές μελιού έχουν αυξηθεί κατά 196%, ενώ την ίδια στιγμή ο αριθμός των κυψελών τους παρουσιάζεται αυξημένος μόλις κατά 13%. Αυτό είναι πράγματι περίεργο, εκτός αν δεχτούμε τις δικαιολογίες των Κινέζων ότι οι μέλισσες τους έχουν γίνει πιο παραγωγικές… Η αλήθεια είναι ότι γίνεται πρόσμιξη με σιρόπια καλαμποκιού ή ζάχαρης. Αντίστοιχα η παραγωγή βασιλικού πολτού στην Ελλάδα είναι κατά μέσο όρο γύρω στα 250γρ ανά κυψέλη με τις μέγιστες τιμές να φτάνουν στο μισό κιλό, τη στιγμή που στην Κίνα είναι 11 κιλά… Δηλαδή οι Κινέζοι ισχυρίζονται ότι κάνοντας επιλογή μελισσών επί δεκαετίες κατάφεραν να παράγουν περισσότερο βασιλικό πολτό ανά κυψέλη απ’ όσο μέλι παράγεται στην Ελλάδα ανά κυψέλη…

Στη Γαλλία, η παραγωγή το 2016 έφτασε μετά βίας τους 10.000 τόνους μέλι, τουλάχιστον τρεις φορές λιγότερο από ό, τι ήταν τριάντα χρόνια πριν. Αυτό οφείλεται κυρίως στις μονοκαλλιέργειες και την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων που σκοτώνουν τις μέλισσες και έχουν ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη να εισαχθεί μέλι από άλλες χώρες. Η κατανάλωση των Γάλλων φτάνει τους 40.000 τόνους τον χρόνο. Από το 2004 οι εισαγωγές έχουν διπλασιαστεί, ενώ το μέλι που εισάγεται συγκεκριμένα από την Κίνα έφτασε το 22% το 2015.

Οι εισαγωγείς γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτό είναι ψεύτικο μέλι.

Οι συσκευαστές – τυποποιητές αναμειγνύουν μέλια από διαφορετικές χώρες του κόσμου, από διαφορετικές ποικιλίες, φτιάχνοντας χαρμάνια, ώστε να πετύχουν σταθερές γεύσεις, «εμπορικότερα» χρώματα και να καθυστερήσουν τον χρόνο κρυστάλλωσης. Έπειτα τα συσκευάζουν και τα πουλούν στα σούπερ μάρκετ. Στις ετικέτες τους δεν επιτρέπεται αναγράφουν ούτε βοτανική αλλά ούτε και γεωγραφική προέλευση. Χρησιμοποιούν απλά το όρο «Άνθη» ή «Ανθέων» ή «Δάσους» και όλα είναι σύμφωνα με τους νόμους της ΕΕ… Το μόνο που έχει ορίσει η ΕΕ είναι να αναγράφεται κάπου ότι είναι μείγμα μελιών και αν αυτά προέρχονται από την Ευρώπη ή όχι. Οι συσκευαστές συνήθως το βάζουν στο πίσω μέρος της ετικέτας με μικρά γράμματα, ενώ πολλές φορές χρησιμοποιούν παραπλανητικούς τίτλους από μπροστά που υπονοούν ότι είναι εγχώριο. Δεν υπάρχει όμως κανένας περιορισμός για μείγματα που προέρχονται από την ίδια χώρα… Έτσι θα δείτε γνωστά επώνυμα μέλια σε Ελληνικά σούπερ μάρκετ τα οποία δεν αναφέρουν τη λέξη μείγμα ενώ είναι χαρμάνια. Θα τα καταλάβετε απ’ το γεγονός ότι δεν είναι αμιγείς ποικιλίες (πχ μέλι πεύκου ή μέλι πορτοκαλιάς κτλ) γράφουν απλώς άνθη ή δάσους. Αποφύγετε τα.

Οι συσκευαστές – τυποποιητές γνωρίζουν πολύ καλά τι κάνουν. Παίζουν με τα κενά που υπάρχουν στους νόμους. Για παράδειγμα όταν εισάγουν μέλι από την Κίνα του οποίου η γύρη έχει αφαιρεθεί, είναι αδύνατον να εντοπιστεί η γεωγραφική προέλευση. Όταν το αναμείξουν με ντόπια μέλια, στις αναλύσεις παρουσιάζεται μεν πιο αραιή πυκνότητα γυρεόκοκκων, όμως δεν υπάρχει μέχρι στιγμής νόμος που να ορίζει κάτι γι αυτές τις περιπτώσεις.

Όλη αυτή η απάτη με το ψεύτικο μέλι αποσταθεροποιεί την αγορά και υπονομεύει τους μελισσοκόμους. Κανείς μελισσοκόμος δεν μπορεί να πουλήσει μέλι από ποικιλία ανθέων πια, καθώς αυτός ο όρος ουσιαστικά στο μυαλό του καταναλωτή σημαίνει μείγμα. Η παραγωγή έχει μειωθεί και οι περισσότεροι δεν μπορούν να την πουλήσουν, μιας και οι συσκευαστές την θεωρούν ακριβή εν συγκρίσει με τα μέλια της Κίνας ή της λατινικής Αμερικής.

Στράτος Σαραντουλάκης – Ορεινό Μέλι

Η Κίνα είναι ο No1 παραγωγός μελιού στον κόσμο. Το μισό μέλι που παράγεται παγκοσμίως είναι κινέζικο. Λόγω της πολύ χαμηλής τιμής του, οι ΗΠΑ επέβαλαν το 2001, δασμούς στις εισαγωγές κινεζικού μελιού ώστε να παραμείνει το δικό τους μέλι ανταγωνιστικό. Τότε όμως οι Κινέζοι τελειοποίησαν μια τεχνική υπερ-φιλτραρίσματος του μελιού που σκοπό είχε την αφαίρεση των γυρεόκοκκων ώστε να μην είναι δυνατή η γεωγραφική αλλά και βοτανική προέλευση του μελιού, με κανέναν τρόπο και στη συνέχεια ξεκίνησαν να το διακινούν μέσω άλλων χωρών (στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα) ώστε να αποφύγουν τους δασμούς. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να υποβαθμιστεί το μέλι παγκοσμίως!

Σήμερα, περισσότερα απ’ τα τρία τέταρτα του μελιού που πωλούνται στις ΗΠΑ δεν είναι ακριβώς αυτό που παράγουν οι μέλισσες, σύμφωνα με τον FSN (Food Safety News). Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι στις περισσότερες περιπτώσεις είχε αφαιρεθεί η γύρη με ειδικό φιλτράρισμα, ενώ το προϊόν συνέχιζε να πουλιέται με την ένδειξη “ΜΕΛΙ” στην ετικέτα του.

Η κατάργηση αυτών των μικροσκοπικών σωματιδίων (γυρεόκοκκων) που βρίσκονται στα άνθη και περνούν στο νέκταρ, καθώς οι μέλισσες το μετατρέπουν σε μέλι, έρχεται σε αντίθεση με τα πρότυπα ποιότητας που έχουν θέσει οι περισσότεροι οργανισμοί τροφίμων στον κόσμο. Και ο FSN και η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποδέχονται ότι χωρίς την γύρη δεν υπάρχει κανένας τρόπος να προσδιοριστεί η προέλευση του μελιού και κατά συνέπεια αν προέρχεται από νόμιμες και ασφαλείς πηγές.

Στις ΗΠΑ η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων αναφέρει ότι κάθε μέλι που έχει φιλτραριστεί με αυτόν τον τρόπο και δεν περιέχει ίχνος γύρης, δεν μπορεί να θεωρείται μέλι. Ωστόσο όμως η ίδια δεν ελέγχει το μέλι που διακινείται στην χώρα.

Αριστερά “αγνό” μέλι όπως φαίνεται στο μικροσκόπιο. Δεξιά μέλι που του αφαιρέθηκε η γύρη ώστε να είναι αδύνατος ο εντοπισμός της γεωγραφικής προέλευσης.

Αυτή η διαδικασία φιλτραρίσματος είναι μια διαδικασία υψηλής τεχνολογίας όπου το μέλι θερμαίνεται και στη συνέχεια του ασκείται μεγάλη πίεση ώστε να περάσει από τις εξαιρετικά μικρές οπές των ειδικών αυτών φίλτρων που του αφαιρούν τους γυρεόκοκκους. Αυτό το φίλτρο δεν έχει καμία σχέση με το φίλτρο που χρησιμοποιεί ο μελισσοκόμος. Τα κοινά φίλτρα που χρησιμοποιούνται για να αφαιρέσουν κεριά, νεκρές μέλισσες κτλ έχουν οπές μεγέθους 400 – 600 μικρόν. Οι γυρεόκκοκοι έχουν μέγεθος από 10 έως 100 μικρόν. Η γύρη πέρα απ’ την θρεπτική αξία που προσθέτει στο μέλι είναι και ο μόνος τρόπος να καθοριστεί και η γεωγραφική αλλά και η βοτανική του προέλευση. Πρόκειται για μια τεχνική που τελειοποιήθηκε από τους Κινέζους, οι οποίοι στη συνέχεια εξάγουν παρανόμως τόνους μελιού.

Ο FSN πήρε ξανά δείγματα από διάφορα καταστήματα των ΗΠΑ, αφού σε προηγούμενη έρευνα είχε βρει μέλι το οποίο είχε απαγορευτεί στην Ευρώπη ως μη ασφαλές, λόγω της παρουσίας αντιβιοτικών, βαρέων μετάλλων αλλά και έλλειψης γύρης. Συνολικά, αυτή τη φορά, εξέτασε 60 δείγματα από 10 περιφέρειες της Κολούμπια. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τον Vaughn Bryant κορυφαίο μελλισοπαλυνολόγο, ειδικευμένο στον εντοπισμό γύρης στο μέλι, διευθυντή του Παλυνολογικού Ερευνητικού Εργαστηρίου του Πανεπιστημίου του Τέξας. 

Σάλτσα μελιού απ’ τα KFC η οποία περιέχει μόλις 7% αληθινό μέλι, ενώ τελικά όπως φαίνεται απ’ τα συστατικά της περιέχει σιρόπι καλαμποκιού. Ο ορισμός της παραπλάνησης του καταναλωτή.

Διαπιστώθηκαν αναλυτικά τα εξής:

Στο 76% των δειγμάτων που πωλούνταν σε παντοπωλεία έχει αφαιρεθεί η γύρη. Τα καταστήματα τα οποία ελέγχθηκαν ήταν τα TOP Food, Giant Eagle, Safeway, QFC, Kroger, Metro Market, Harris Teeter, A&P, Stop & Shop και King Soopers.

Στο 100% των δειγμάτων που πωλούνταν σε καταστήματα υγιεινής διατροφής έχει αφαιρεθεί η γύρη. Τα καταστήματα που ελέγχθηκαν ήταν τα Walgreens, Rite-Aid και CVS Pharmacy.

Στο 77% των δειγμάτων που πωλούνταν από πολυκαταστήματα έχει αφαιρεθεί η γύρη. Αυτά ήταν τα Costco, Sam’s Club, Walmart, Target και H-E-B.

Στο 100% των δειγμάτων που πωλούνταν σε μικρές ατομικές μερίδες έχει αφαιρεθεί η γύρη. Αυτά διατίθονταν στα καταστήματα Smucker, McDonald’s και KFC.

Αντίθετα σε όλα τα δείγματα που προέρχονταν από λαϊκές αγορές απ’ ευθείας από πιστοποιημένους μελισσοκόμους και καταστήματα όπως τα PCC and Trader Joe’s βρέθηκε ότι δεν είχαν υποστεί φιλτράρισμα.

Ατομικές μερίδες αγνού μελιού όπως αναγράφεται στις ετικέτες των McDonald’s. Σε έλεγχο που τους έγινε δεν περιείχαν ίχνος γύρης ώστε να μην προκύπτει η χώρα προέλευσης.

Σε δείγματα που προέρχονταν από καταστήματα βιολογικών τροφίμων, τα 5 από τα 7 που ελέγχθηκαν (71%) περιείχαν γύρη κανονικά. Όλα τα δείγματα βιολογικών μελιών προέρχονταν από την Βραζιλία και το ανέγραφαν όπως πρέπει στην ετικέτα τους.

Σύμφωνα με ομοσπονδιακή έρευνα υπό την εποπτεία του USDA τουλάχιστον το 60% του ξένου μελιού που εισάγεται στις ΗΠΑ προορίζεται για τη βιομηχανία τροφίμων, ώστε να χρησιμοποιηθεί σε τρόφιμα που θα προκύψουν έπειτα από ψήσιμο όπως είναι διάφορες σάλτσες και άλλα επεξεργασμένα τρόφιμα. Μερικοί συσκευαστές μελιού στις ΗΠΑ δεν θέλουν να μιλήσουν για το πώς επεξεργάζονται τα εμπορεύματά τους.

Ένας που το έκανε ήταν ο Bob Olney από την Honey Tree Inc. στο Μίσιγκαν ο οποίος πωλεί το μέλι σε ειδική συσκευασία με το Γουίνι το Αρκουδάκι στην αλυσίδα καταστημάτων Walmart. Στις αναλύσεις που του έγιναν βρέθηκε ότι η γύρη είχε αφαιρεθεί από το Γουίνι του… Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι το μέλι του ήρθε από προμηθευτές του στη Μοντάνα, τη Βόρεια Ντακότα και την Αλμπέρτα. Δήλωσε ότι «Το μέλι φιλτράρεται για να αποκτήσει μια κρυστάλλινη υφή την οποία προτιμούν οι αγοραστές στη Βόρεια Αμερική.»

Ο Γουίνι της Honey Tree Inc που ελέγχθηκε και βρέθηκε χωρίς γύρη και δεξιά της ίδιας εταιρίας σιρόπι με άρωμα μέλι.

Οι συσκευαστές της εταιρίας Silverbow Honey πρόσθεσαν επίσης ότι «Τα παντοπωλεία θέλουν το μέλι τους να παραμένει για μεγαλύτερο διάστημα σε ρευστή μορφή και να μην κρυσταλλώνει γιατί είναι αντιεμπορικό.»

Ο Ernie Groeb πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Groeb Farms Inc. η οποία αυτοαποκαλείται ως η μεγαλύτερη εταιρία τυποποίησης και συσκευασίας μελιού παγκοσμίως, αναφέρει ότι δεν υπάρχει καμία συγκεκριμένη απαίτηση για την περιεκτικότητα σε γύρη, του μελιού που αγοράζουν. Ο Groeb διαθέτει το μέλι στη λιανική αγορά με την επωνυμία Miller’s και ισχυρίζεται ότι είναι 100% αγνό μέλι, εμπιστεύεται τους προμηθευτές του, οι οποίοι το χαρακτηρίζουν ως ακατέργαστο και ότι απλώς η εταιρία του δεν απαιτεί από αυτούς να περιέχει ή όχι γύρη.

Γιατί όμως να αφαιρέσει κάποιος τη γύρη;
Η γύρη συχνά αφαιρείται γιατί συμβάλει στην ταχύτερη κρυστάλλωση του μελιού και γιατί χωρίς αυτήν το μέλι αποκτά μια πιο “κρυστάλλινη” και διαυγή εμφάνιση, που το καθιστά πιο εμπορικό. Και ενώ και σε αυτές τις περιπτώσεις η ποιότητα του μελιού υποβαθμίζεται, σε καμία δεν αφαιρείται εντελώς. Ο μόνος λόγος ο οποίος δικαιολογεί την ολική απουσία γύρης στο μέλι είναι η απόκρυψη της προέλευσης. Ο Mark Jensen, πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης Παραγωγών Μελιού, δήλωσε ότι «Δεν γνωρίζω κανέναν παραγωγό μελιού που κάνει κάτι τέτοιο. Η ολική απομάκρυνση της γύρης μπορεί να επιτευχθεί μόνο με ειδικά φίλτρα και είναι μια αρκετά κοστοβόρα διαδικασία η οποία υποβαθμίζει και την ποιότητα του μελιού. Για ποιο λόγο να κάνει κάποιος κάτι τέτοιο; Κατά την άποψή μου υπάρχει λόγος να γίνει κάτι τέτοιο μόνο σε μέλια που εισέρχονται στην χώρα από το εξωτερικό. Πιστεύω ότι μέλι Κινεζικής προέλευσης έχει υπερ-φιλτραριστεί και εισέρχεται στη χώρα κατά παράβαση του ομοσπονδιακού νόμου.»

Ο Richard Adee ιδιοκτήτης μιας απ’ των μεγαλύτερων μελισσοκομικών εταιριών στον κόσμο.

Ο Richard Adee είναι ιδιοκτήτης της Adee Honey Farms η οποία διαθέτει 80.000 κυψέλες, οι οποίες βρίσκονται διασκορπισμένες σε πολλές πολιτείες και παράγει γύρω στους 7.000 τόνους ετησίως, ενώ νοικιάζει και μελίσσια σε γεωργικές επιχειρήσεις ώστε μέσω της επικονίασης να αυξήσουν την παραγωγή. Σε ερώτηση που του έγινε δήλωσε ότι «το μέλι εδώ και χιλιάδες χρόνια είναι γνωστό για τη γεύση και τη θρεπτική αξία του και ουσιαστικά αυτά είναι που αφαιρούνται με το φιλτράρισμα. Υπάρχει μόνο ένας λόγος για να κάνει κάποιος κάτι τέτοιο και αυτό δεν είναι σωστό… Όλοι γνωρίζουμε ότι αυτό γίνεται για να μην μπορεί να γίνει γνωστή η χώρα προέλευσης, αλλά όλοι γνωρίζουμε επίσης ότι σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις προέρχεται απ’ την Κίνα.»

Η Sioux Honey Association η οποία θεωρείται η μεγαλύτερη εισαγωγέας μελιού στις ΗΠΑ, ρωτήθηκε για το θέμα και συγκεκριμένα γιατί στα εισαγόμενα μέλια παρατηρείται απουσία γύρης, για το τι είδους σχέση έχει η εταιρία με τους προμηθευτές της και αν το μέλι έρχεται φιλτραρισμένο ή φιλτράρεται στη συνέχεια από τους ίδιους. Αρνήθηκε επανειλημμένως να σχολιάσει.

Γυρεόκοκκοι διαφόρων φυτών όπως φαίνονται στο μικροσκόπιο.

Ο Eric Wenger, διευθυντής της Golden Heritage Foods, της τρίτης μεγαλύτερης εταιρίας συσκευασίας μελιού στις ΗΠΑ, δήλωσε ότι η εταιρεία του δεν αγοράζει κινέζικο μέλι. «Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι είδους τεχνάσματα κάνουν ορισμένοι μεσάζοντες για να πουλήσουν κινέζικο μέλι, φιλτράροντας το και αναμιγνύοντας το με ντόπια μέλια ή ακόμα και σιρόπια. Οι μεσάζοντες γνωρίζουν καλά ότι η απουσία γύρης στο μέλι λειτουργεί αποθαρρυντικά για τους αγοραστές, καθώς δεν είναι εφικτή η προέλευσή του και γι αυτό καταφεύγουν σε προσμίξεις με ντόπια μέλια.» Σύμφωνα με τον ίδιο η εταιρία του πραγματοποιεί ελέγχους στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και η ανάλυση γύρης κατά την αγορά ξένων μελιών ειδικά από χώρες όπως η Ινδία, το Βιετνάμ και άλλες που έχουν ή είχαν σχέσεις με την αγορά της Κίνας.

Τι συμβαίνει με το Κινέζικο μέλι;
Το Κινεζικό μέλι είχε ανέκαθεν κακή φήμη στις ΗΠΑ, οι οποίες μάλιστα επέβαλαν περιορισμούς μέσω δασμών και φόρων στις εισαγωγές Κινεζικού μελιού για να σταματήσει η τεράστια εισροή η οποία είχε κατακλύσει την αγορά με πάμφθηνο αλλά υποβαθμισμένο μέλι. Οι ντόπιοι μελισσοκόμοι πήραν ανάσα καθώς γι αυτούς ήταν σχεδόν αδύνατον να ανταγωνιστούν αυτές τις τιμές. Όμως οι Κινέζοι οι οποίοι εκτός των άλλων επιδοτούνται από την κυβέρνησή τους για τις εξαγωγές, για να αποφύγουν τα νέα αυξημένα τιμολόγια ξεκίνησαν αμέσως να διακινούν το μέλι μέσω τρίτων χωρών. Αφού το φίλτραραν ώστε να μην προκύπτει στις αναλύσεις η γεωγραφική προέλευση, άλλαζαν τα έγγραφα των ναυτιλιακών με σκοπό να φαίνεται ότι εισάγεται μέλι από χώρες άνευ δασμών.

Παρ’ όλα αυτά στις ΗΠΑ οι περισσότεροι αγοραστές γνώριζαν για τις Κινεζικές αλχημείες καθώς κάτι τέτοιο ήταν φανερό απ’ το πολύ χαμηλό κόστος. Η FDA (U S Food and Drug Administration) είτε λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος είτε πόρων, δεν επιθεωρεί το εισαγόμενο μέλι όπως πρέπει. Πάντως ο οργανισμός είχε δημοσιοποιήσει κατά καιρούς ότι παρατήρησε σε μέλια που εισέρχονταν από την Κίνα υπολειμματικότητα σε χλωραμφενικόλη αλλά και άλλων παράνομων αντιβιοτικών, που χρησιμοποιούνται σε ζώα, τα οποία είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο και μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στον θάνατο. Τις περισσότερες φορές η νοθεία δεν γινόταν αντιληπτή. Κάποιες μόνο φορές η FDA κατάφερε να την εντοπίσει.

Προϊόντα Smucker’s με κινεζικό μέλι, αντίστοιχα με αυτά που βρέθηκαν να περιέχουν υπολείμματα παράνομων αντιβιοτικών.

Σε μια περίπτωση που πιάστηκε πριν από 10 χρόνια, μολυσμένο κινεζικό μέλι είχε σταλθεί στον Καναδά και στη συνέχεια μεταφέρθηκε σε μια αποθήκη στο Χιούστον, όπου πωλήθηκε στην εταιρεία κατασκευής μαρμελάδων και γλυκών Smucker’s και στην αλυσίδα αρτοποιείων Sara Lee. Μέχρι η FDA να εντοπίσει ότι διακινείται μέλι με υπολείμματα αντιβιοτικών, στα Smucker’s είχαν ήδη πουληθεί 12.040 συσκευασμένα μέλια αλλά και μισό εκατομμύριο προϊόντα που περιείχαν στα συστατικά τους το συγκεκριμένο μέλι.

Τότε κάποιοι συσκευαστές αφού θορυβήθηκαν άρχισαν να αναρωτιούνται τι είδους μέλι είναι αυτό που διακινούν και έτσι ξεκίνησαν να στέλνουν δείγματα για ανάλυση σε ιδιωτικά εργαστήρια, τα οποία έλεγχαν για παρουσία φαρμάκων, τυχόν αναμείξεις με σιρόπια καλαμποκιού ή 13 άλλες παράνομες γλυκαντικές ουσίες, αλλά κανένα από αυτά τα τεστ, όσο εξελιγμένο κι αν ήταν δεν μπορούσε να προσδιορίσει την γεωγραφική προέλευση όταν είχε αφαιρεθεί η γύρη. Όλοι οι επιστήμονες και οι ειδικοί δηλώνουν ότι οι γυρεόκοκκοι είναι η μόνη αλάνθαστη απόδειξη της προέλευσης, κάτι σαν δαχτυλικό αποτύπωμα ενός μελιού.

Ελληνικό μέλι πευκοσουσούρας στο μικροσκόπιο. Διακρίνονται ξεκάθαρα οι γυρεόκοκκοι του πεύκου και της ερείκης.

Στις ΗΠΑ εισήχθησαν 208.000 τόνοι μελιού τους τελευταίους 18 μήνες. Σχεδόν το 60% προήλθε από χώρες της Ασίας – παραδοσιακά σημεία “βάπτισης” από παράνομες δραστηριότητες κινεζικού μελιού. Οι 45.000 τόνοι προέρχονταν αποκλειστικά από την Ινδία. Ταυτόχρονα υπάρχουν ένα σωρό ιστοσελίδες στο διαδίκτυο που προσφέρονται να μεταφορτώσουν παράνομα μέλι αλλά και δεκάδες άλλα προϊόντα από την Κίνα, στην οποία οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει έξτρα δασμούς.

Η FDA έχει κάνει ξεκάθαρο στην βιομηχανία μελιού των ΗΠΑ με επιστολή της, ότι μέλι το οποίο έχει υπερ-φιλτραριστεί και του έχει αφαιρεθεί η γύρη δεν θεωρείται μέλι. Έχουν καταστήσει σαφές μέσω της εκπροσώπου τύπου Tamara Ward, ότι «Δεν μπορούμε να σταματήσουμε όλες τις εισαγωγές φιλτραρισμένων μελιών γιατί δεν ελέγχουμε όλα τα μέλια. Εάν εντοπιστεί μέλι το οποίο έχει φιλτραριστεί σαφώς και του αρνούμαστε την είσοδο στη χώρα.»

Δείγματα μελιών που κυκλοφορούν στις ΗΠΑ και τα οποία ανέλυσε ο Vaughn Bryant.

Πολλοί στη βιομηχανία μελιού όμως αμφιβάλλουν για το κατά πόσον αυτό θα έχει αποτέλεσμα καθώς θεωρούν ότι η FDA δεν ελέγχει περισσότερο από το 5% του συνόλου που εισάγεται. Από τον FSN μάλιστα δηλώνουν ότι οι ομοσπονδιακές αρχές για την ασφάλεια των τροφίμων αρνήθηκαν να εξετάσουν τα δείγματα του Bryant και να τους εξηγήσουν τι προτίθενται να κάνουν σχετικά με την πώληση του μελιού που αποδεικνύεται ότι είναι νοθευμένο.

Μεγάλοι οργανισμοί καθορισμού προτύπων ασφάλειας τροφίμων, όπως ο Codex Alimentarius των Ηνωμένων Εθνών, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων λένε ότι η εσκεμμένη αφαίρεση της γύρης είναι επικίνδυνη διότι καταργεί τη δυνατότητα των καταναλωτών και των αρχών να προσδιορίσουν την χώρα καταγωγής. «Η αφαίρεση της γύρης κάνει τον προσδιορισμό της βοτανικής και γεωγραφικής προέλευσης του μελιού αδύνατη», λέει η οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το μέλι. Το ίδιο ακριβώς μας απάντησε και ο καθηγητής μελισσοκομίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ανδρέας Θρασυβούλου.

Απ’ την άλλη το πρότυπο της επιτροπής Codex για το μέλι, το οποίο καθορίζει τις αρχές για το διεθνές εμπόριο τροφίμων, απεφάνθη ότι «Εκτός από κάποιες ξένες ύλες, όπως είναι το κερί, νεκρές μέλισσες, κομμάτια ξύλου ή πρόπολη απ’ τα πλαίσια, που αφαιρούνται παραδοσιακά απ’ τους μελισσοκόμους με ένα “ελαφρύ” φιλτράρισμα, καμία άλλη ουσία δεν επιτρέπεται να αφαιρεθεί από το μέλι.» Μάλιστα όρισε και το ελάχιστο επιτρεπτό μέγεθος των οπών του φίλτρου, στα 0,2 χιλιοστά, με τα οποία είναι δυνατόν να απομακρυνθούν τα κεριά, μέρη μελισσών και οι υπόλοιπες ξένες ουσίες χωρίς να επηρεάζεται η γύρη που περιέχει το μέλι.

Ο Vaughn Bryant κορυφαίος μελλισοπαλυνολόγος, διευθυντής του Παλυνολογικού Ερευνητικού Εργαστηρίου του Πανεπιστημίου του Τέξας. 

Η Ελλάδα ως ενδιάμεσος διανομέας παράνομα φιλτραρισμένου μελιού.
Ο FSN ζήτησε από τον Vaughn Bryant να αναλύσει και άλλα μέλια που συσκευάζονταν στην Ιταλία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία, την Τασμανία και τη Νέα Ζηλανδία, για να προσπαθήσει να πάρει μια αίσθηση για το κατά πόσον τα πρότυπα του Codex για την γύρη είχαν εισακουστεί. Σε όλα αυτά τα μέλια βρέθηκε γύρη εκτός από αυτά που προέρχονταν από την Ελλάδα… Τα Ελληνικά μέλια που ελέγχθηκαν δεν περιείχαν ίχνος γύρης! Στην πραγματικότητα επρόκειτο για κινέζικα μέλια τα οποία είχαν εισάγει διάφοροι Έλληνες τυποποιητές με σκοπό να τα προωθήσουν έπειτα στις ΗΠΑ για να γλιτώσουν τους δασμούς που έχουν επιβληθεί στην Κίνα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επανειλημμένα τονίζει ότι πρώτη προτεραιότητα αποτελεί η διευκόλυνση του εμπορίου και όχι η ποιότητα ή η ασφάλεια των καταναλωτών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να κάνει τα στραβά μάτια αρκεί να κινείται το χρήμα… Είναι πλέον αρκετά εύκολο για έναν έμπορο, ο οποίος δεν χρειάζεται να έχει ουδέ μία σχέση με την μελισσοκομία, να εισάγει μέλι από την Κίνα σε εξευτελιστικές τιμές, (των 0,50 λεπτών και του 1 ευρώ το κιλό) του οποίου η γύρη έχει αφαιρεθεί, ή αφαιρείται από τον ίδιο και στη συνέχεια να το αναμίξει με Ελληνικά μέλια στα οποία η γύρη υφίσταται κανονικά. Στις αναλύσεις που θα του γίνουν θα παρατηρηθεί μεν αραιής πυκνότητας γύρη, το μέλι του όμως θα κυκλοφορήσει με τις ευλογίες της ΕΕ και στην χειρότερη περίπτωση θα αναγράφει στην ετικέτα ως προέλευση την ΕΕ.

Ελληνικό μέλι με γυρεόκοκκους καστανιάς.

Αντίστοιχα πάλι όταν ξεκίνησαν να εισέρχονται στην Ευρώπη, μέλια τα οποία είχαν συλλεχθεί από καλλιέργειες γενετικά τροποποιημένων φυτών, όπως για παράδειγμα το Μεξικό και οι Ευρωπαίοι μελισσοκόμοι ζήτησαν να γίνει διάκριση, με ειδική σήμανση στην ετικέτα η οποία να αναφέρει ότι το μέλι εμπεριέχει γενετικά τροποποιημένη γύρη, η ΕΕ αποφάνθηκε ότι έτσι δεν ευνοείται το εμπόριο και ότι αν συμβεί κάτι τέτοιο (να μπει δηλαδή αυτή η σήμανση στο μέλι) οι καταναλωτές δεν θα προτιμήσουν το συγκεκριμένο μέλι, υποστηρίζοντας ουσιαστικά τα συμφέροντα των μεσαζόντων διακινητών.

Ποτέ δεν θα ξέρεις τι μέλι τρως.
Ως καταναλωτές δεν έχετε την δυνατότητα στις περισσότερες περιπτώσεις να γνωρίζετε την προέλευση του μελιού που αγοράζετε. Η πλειοψηφία των δειγμάτων που ανέλυσε ο Bryant δεν περιείχαν ίχνος γύρης, ενώ ήταν επώνυμα συσκευασμένα μέλια και πωλούνταν από μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων. Πολλά από αυτά είχαν ξένη επωνυμία αλλά αρκετά όπως το Safeway και το Wegmans είχαν αμερικάνικη. Το ποιος κάνει την εμφιάλωση αποτελεί μυστήριο. Οι μεγάλες αλυσίδες παντοπωλείων δεν έχουν βοηθήσει καθόλου στον εντοπισμό της προέλευσης των μελιών που πουλούν στα ράφια τους.

Γυρεόκοκκοι διαφόρων φυτών.

Για παράδειγμα όταν ο FSN αναζητούσε την προέλευση εννέα δειγμάτων που είχαν φιλτραριστεί και διακινούνταν από τα QFC, τα Fred Meyer και τα King Sooper, οι διάφοροι αριθμοί εξυπηρέτησης πελατών οδηγούσαν όλοι στην Kroger της οποίας οι απαντήσεις ήταν πανομοιότυπες «Δεν μπορούμε να σας δώσουμε τέτοιες πληροφορίες.»

Η Jessica Carlson, υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων της Target αρνήθηκε να πει αν η εταιρία που εκπροσωπεί ή οι προμηθευτές της προέβησαν στην αφαίρεση της γύρης. Παρόμοιες ήταν οι απαντήσεις και των εκπροσώπων της Safeway, της Walmart και της Giant Eagle. Ένας εκπρόσωπος της φαρμακευτικής Rite Aid Pharmacy, δήλωσε ότι «αν δεν σημειώνεται ότι προέρχεται από την Κίνα, τότε μάλλον προέρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες.» Όταν ρωτήθηκε επίμονα να αποκαλύψει την χώρα προέλευσης τότε υποσχέθηκε ότι θα μάθει και θα ενημερώσει. Ούτε η Rite Aid, ούτε η Walgreen ούτε και η CVS έχουν δώσει ακόμα οποιαδήποτε πληροφορία.

Τα καταστήματα Haggen και Metropolitan Market τα οποία διακινούν μέλι χωρίς ίχνος γυρεόκοκκων.

Μόνο δύο μικρότερες εταιρίες, οι αλυσίδες καταστημάτων τροφίμων Haggen και τα Metropolitan Market που πουλούσαν μέλι χωρίς ίχνος γυρεόκοκκων δεν ήταν ντροπαλές σχετικά με την προέλευση του μελιού τους. Τα Haggen δήλωσαν ότι αγοράζουν το μέλι από την Golden Heritage και τα Metropolitan Market από την Bee Maid Honey έναν συνεταιρισμό Καναδών μελισσοκόμων.

Γύρη; Ποιος νοιάζεται.
Γιατί θα πρέπει οι καταναλωτές να νοιάζονται για το αν έχει αφαιρεθεί η γύρη απ’ το μέλι τους; «Το αγνό μέλι θεωρείται ότι έχει πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες» λέει η Kathy Egan, διαιτολόγος στο Κολέγιο του Τιμίου Σταυρού στο Γούστερ της Μασαχουσέτης. «Βοηθάει σε παθήσεις του στομάχου, της αναιμίας και σε διάφορες αλλεργίες. Αυτές οι ιδιότητες βρίσκονται μόνο στα μέλια που δεν έχουν υποστεί επεξεργασία.» Μεγάλο μέρος της θρεπτικής αξίας του μελιού βρίσκεται στη γύρη.

Υπάρχει τεράστια ποικιλία μεταξύ των μελιών. Διαφέρουν μεταξύ τους ως προς το χρώμα, το άρωμα, τη γεύση, την ρευστότητα αλλά και την ταχύτητα κρυστάλλωσης. Είναι η φυτική προέλευση αυτή που καθορίζει αυτούς τους παράγοντες. Οι ιστορικοί τροφίμων λένε ότι το 1950 ένα τυπικό παντοπωλείο μπορούσε να προσφέρει τρεις ή τέσσερις διαφορετικές ποικιλίες μελιού. Σήμερα υπάρχουν καταστήματα που διαθέτουν 40 με 50 διαφορετικά είδη.

Ωστόσο, ακόμη και οι πιο προσεκτικοί μελισσοκόμοι μπορούν να κάνουν λάθος σχετικά με τις πληροφορίες που παρέχουν στην ετικέτα τους. Σε 2000 δείγματα, από μελισσοκόμους, συσκευαστές και εισαγωγείς μελιού, που εξέτασε ο Bryant υπήρχαν αρκετά λάθη σχετικά με την φυτική προέλευση. Βρέθηκαν μέλια που ανέγραφαν ότι προέρχονται από φασκόμηλο, άνθη πορτοκαλιάς, φαγόπυρο και οξύδεντρο, αλλά κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιωνόταν από την ανάλυση των γυρεόκοκκων.

Το μέλι από οξύδεντρο (sourwood) είναι ένα απ’ τα πιο εμπορικά μέλια στις ΗΠΑ, έχει ζήτηση ανάλογη του θυμαριού στην Ελλάδα.

Περισσότερα από 60 δείγματα του Bryant πωλούνταν ως μέλι βατομουριάς αλλά στην ανάλυση βρέθηκε ότι περιείχαν τριφύλλι και αγριολούλουδα σε μεγαλύτερο ποσοστό απ’ το βατόμουρο. Εδώ στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μιλάμε για εσκεμμένη απάτη. Είναι γεγονός ότι οι μελισσοκόμοι δεν μπορούν να ελέγξουν που θα βοσκήσουν οι μέλισσες τους και έτσι κάνουν εικασίες με βάση την εμπειρία τους. Ο Bryant προσέθεσε ότι «Νομίζω ότι χρειαζόμαστε μια νομοθεσία περί σήμανσης στις ΗΠΑ, όπως ισχύει και στις άλλες χώρες» Στην Ελλάδα υπάρχει πάντως νομοθεσία για τις αμιγείς ποικιλίες μελιών και τα ποσοστά γυρεόκοκκων που πρέπει να περιέχουν ώστε να μπορούν να πάρουν την ονομασία.

Γιατί η FDA δεν κάνει κάτι;
Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά γιατί η FDA έχει αγνοήσει επανειλημμένως τις εκκλήσεις του Κογκρέσου, τους ίδιους τους μελισσοκόμους, αλλά και την βιομηχανία του μελιού γενικότερα. Η Nancy Gentry ιδιοκτήτρια της μικρής μελισσοκομικής επιχείρησης Cross Creek Honey Company, δεν ανησυχεί καθόλου για την ποιότητα του μελιού που πουλάει. «Είναι από δική μου συγκομιδή. Τοποθετώ τα πλαίσια στον μελιτοεξαγωγέα όπου βγαίνει το μέλι με την φυγοκέντριση καθώς περιστρέφονται. Στη συνέχεια καθώς ρέει μέσα από ένα απλό φίλτρο που απομακρύνει τα κεριά και τις νεκρές μέλισσες, το εισάγουμε κατευθείαν στα βαζάκια. Το μέλι μου είναι απ’ ευθείας απ’ την κυψέλη. Αγνό.»

Το μέλι της Nancy Gentry.

Η ίδια αφιέρωσε μήνες μελετώντας τι κάνει ο υπόλοιπος κόσμος για να προστατεύσει τους καταναλωτές από το μολυσμένο και νοθευμένο μέλι, αλλά και πως θα κερδίσει και πάλι τη χαμένη εμπιστοσύνη τους. Η Gentry έγινε η ηγέτιδα της ανάπτυξης ενός εθνικού προτύπου για το μέλι. Τον Ιούλιο του 2009, η Φλόριντα υιοθέτησε αυτό το πρότυπο και όρισε την Διεύθυνση Ασφάλειας Τροφίμων του Τμήματος Γεωργίας και Προστασίας των Καταναλωτών ως υπεύθυνη επιβολής του. Από τότε ακολούθησε η Καλιφόρνια, το Ουισκόνσιν και η Βόρεια Καρολίνα. Αλλά κάπου εκεί έσβησε μέσα στον λαβύρινθο της γραφειοκρατίας.

Ο John Ambrose, μελισσοκόμος, καθηγητής και εντομολόγος στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, προσπάθησε να πείσει την FDA ότι ένα ενιαίο εθνικό πρότυπο για το μέλι θα αποτρέψει την πώληση νοθευμένου μελιού. Ο οργανισμός του υποσχέθηκε ότι κάτι τέτοιο θα γίνει μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, αλλά τελικά δεν συνέβη ποτέ. Ο ίδιος ακολουθώντας το παράδειγμα της Gentry και αφού είδε ότι ένα εθνικό πρότυπο για το μέλι δεν ήταν δυνατόν να επιτευχθεί, συνέταξε ένα πολιτειακό πρότυπο για το μέλι στην Βόρεια Καρολίνα, το οποίο ήταν πολύ απλό. «Τίποτα δεν μπορεί να προστεθεί ή να αφαιρεθεί από το μέλι.» Αυτός είναι ο βασικός κανόνας. Έτσι αν κάποιος αφαιρέσει την γύρη ή προσθέσει υγρασία λόγω της πρόσμιξης με σιρόπι καλαμποκιού ή ζάχαρης τότε αυτομάτως θεωρείται νοθεία. Ο Ambrose λέει ότι ακόμα και έτσι όμως δεν μπορείς να είσαι 100% σίγουρος, παρά μόνο αν αγοράζεις απ’ ευθείας από έναν έμπιστο μελισσοκόμο.

Ο John Ambrose, μελισσοκόμος, καθηγητής και εντομολόγος στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας

Ο γερουσιαστής Charles Schumer, είναι ένας από τους τουλάχιστον 20 γερουσιαστές των ΗΠΑ, που έχουν ζητήσει επανειλημμένα από την FDA να ορίσει ένα εθνικό πρότυπο για το τι θεωρείται “αγνό μέλι” και παίρνει συνεχώς την ίδια απάντηση που παίρνει και ο Ambrose από το 1975.

«Θα είναι έτοιμο σύντομα.»

Του Στράτου Σαραντουλάκη – Ορεινό Μέλι.
Τα στοιχεία αντλήθηκαν από τον FSN.

Μία έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ από το Food Safety News (FSN), αποκάλυψε ότι το 75% των προϊόντων που πωλούνται στις ΗΠΑ ως μέλι σε εμπορικά καταστήματα, σούπερ-μάρκετ, εστιατόρια, ταχυφαγεία (fast food), φαρμακεία, απλά δεν είναι μέλι.

Κριτήριο στην έρευνα αποτελούσε η ύπαρξη ή όχι γύρης μέσα στα προϊόντα. Προϊόντα μελιού που δεν περιέχουν έστω και λίγη γύρη δε μπορεί να είναι μέλι. Την έρευνα έκανε ο Vaughn Bryant, κορυφαίος μελλισοπαλυνολόγος, ειδικευμένος στον εντοπισμό γύρης στο μέλι, διευθυντής του Παλυνολογικού Ερευνητικού Εργαστηρίου του Πανεπιστημίου του Τέξας. Ελέγχθηκαν περισσότερα από 60 προϊόντα που πωλούνταν με την ετικέτα «Μέλι».

Το 75% με 76% των προϊόντων που προέρχονταν από εμπορικά καταστήματα με την ένδειξη «μέλι», δεν περιείχαν κανένα ίχνος γύρης! Το ποσοστό εκτοξεύτηκε στο 100% στα προϊόντα που χρησιμοποιούνταν σε ταχυφαγεία (fast food). Από τι λοιπόν φτιάχνεται αυτό το ψεύτικο «μέλι»; Είναι δύσκολο να δοθεί απάντηση σε αυτό το ερώτημα, καθώς η γύρη είναι το κλειδί για το αν το μέλι είναι πραγματικό ή όχι. Σύμφωνα με το FSN, το πιθανότερο είναι η πλειοψηφία από το ψεύτικο «μέλι» να έχει εισαχθεί μυστικά από την Κίνα και να περιέχει αντιβιοτικά και άλλες ξένες ουσίες.

Αυτές είναι μερικές από τις ποικιλίες που ανέλυσε η Food Safety News για να εντοπίσει την ύπαρξη γύρης στο μέλι ή όχι.

Σύμφωνα με το FSN, η έλλειψη γύρης στα περισσότερα συμβατικά προϊόντα «μελιού», οφείλεται στο ότι αυτά έχουν υπερ-φιλτραριστεί. Αυτό σημαίνει ότι έχουν υποστεί έντονη θερμική επεξεργασία, έχουν περαστεί μέσα από φίλτρα πολύ μικρής διαμέτρου, ή ηθελημένα έχουν αποδυναμωθεί ή νοθευτεί πριν συσκευαστούν και διατεθούν στην αγορά ως προϊόν. Το υπερ-φιλτράρισμα, και η αφαίρεση της γύρης και άλλων χρήσιμων ουσιών από το μέλι, το καθιστούν ιατρικά ουδέτερο και ουδέτερα ωφέλιμο.

Γιατί όμως υπερ-φιλτράρεται το μέλι;
Ο διευθυντής του Παλυνολογικού Ερευνητικού Εργαστηρίου του Πανεπιστημίου του Τέξας Vaughn Bryant μας λέει ότι «Είναι κοινό μυστικό στη βιομηχανία μελιού, ότι ο βασικός λόγος που το μέλι υπερ-φιλτράρεται είναι για να αφαιρεθούν τα υπολείμματα γύρης, γιατί τα υπολείμματα γύρης αποκαλύπτουν από που προέρχεται το «μέλι» και αυτό το μέρος είναι συνήθως η Κίνα. Και δε θέλουν ο καταναλωτής να το ξέρει αυτό.»

Vaughn Bryant, κορυφαίος μελλισοπαλυνολόγος, ειδικευμένος στον εντοπισμό γύρης στο μέλι, διευθυντής του Παλυνολογικού Ερευνητικού Εργαστηρίου του Πανεπιστημίου του Τέξας.

 Το γνήσιο μέλι κάνει καλό στην υγεία
Το γνήσιο μέλι κάνει καλό στην υγεία. Βοηθά στην καταπολέμηση των προβλημάτων με το στομάχι, την αναιμία, τις αλλεργίες και άλλων παθολογικών καταστάσεων.

Το επεξεργασμένο μέλι δεν ωφελεί!
Το επεξεργασμένο μέλι δε διαφέρει από άλλα προϊόντα ζάχαρης που κάνουν κακό στην υγεία.

πηγή: foodsafetynews.com