Δυστυχώς η πρόσφατη κακοκαιρία του Φεβρουαρίου δημιούργησε σημαντικά προβλήματα στις πορτοκαλιές του κάμπου της Άρτας. Ο φετινός χειμώνας ήταν αρκετά ήπιος, όμως αρκούσαν λίγες μέρες για να ανατραπεί η κατάσταση.

Η άνοιξη έδειχνε ότι θα έρθει πρώιμα φέτος. Τα εσπεριδοειδή είχαν ξεγελαστεί από τις υψηλές θερμοκρασίες και είχαν πετάξει μπουμπούκια όμως ο παγετός που έφερε η κακοκαιρία «Μήδεια», όπως την ονόμασαν, τα έκαψε. Το χειρότερο είναι ότι τα δέντρα φαίνεται να έχουν υποστεί σοκ, λίγες μέρες πριν την ανθοφορία.

Λογικά αυτό θα έχει αρνητική επίπτωση σε μια απ’ τις σημαντικότερες ανοιξιάτικες ανθοφορίες της Ελλάδας, με αποτέλεσμα οι μελισσοκόμοι να κάνουμε αλλαγές στα σχέδια που είχαμε οργανώσει. Αναγκαστικά τα μελίσσια που θα μπουν φέτος στην πορτοκαλιά θα είναι λιγότερα.

Οι μελισσοκόμοι της Βαλένθια βγήκαν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για τους περιορισμούς που επιβάλλονται από τη συμφωνία που είναι γνωστή ως «pinyolà» η οποία πλέον προβλέπει πρόστιμα έως και 60.000 για τους παραβάτες μελισσοκόμους.

Οι παραγωγοί μελιού της Βαλένθια στην Ισπανία με μια πρωτοφανή σε συμμετοχή πορεία έδειξαν την αντίθεσή τους στη συμφωνία «pinyolà», σύμφωνα με την οποία απαγορεύεται η εγκατάσταση μελισσοσμηνών στους πορτοκαλεώνες της Βαλένθια ώστε να αποφευχθεί η διασταύρωση των εσπεριδοειδών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο περιορισμός ισχύει μόνο για την Βαλένθια και όχι για την υπόλοιπη Ισπανία.

Στην περιοχή αυτή παράγονται τα πορτοκάλια Βαλέντσια που είναι ποικιλία άσπερμη ή λιγόσπερμη, πολύ όψιμης ωρίμανσης. Η σταυρεπικονίαση μπορεί μεν να αυξάνει την καρπόδεση αλλά αποβαίνει σε βάρος της εμπορικότητας των καρπών διότι αποκτούν πολλά σπέρματα.

Οι παραγωγοί καταγγέλλουν ότι το Υπουργείο επιχειρεί να τους συμπεριλάβει στην τροποποίηση του νόμου για τα ζώα (6/2003), αποκλείοντας κάθε δραστηριότητα μελισσοκομίας στις καλλιέργειες εσπεριδοειδών από τον Μάρτιο έως τον Μάιο κάθε έτους (περίοδο ανθοφορίας), επιβάλλοντας πρόστιμα στους παραβάτες που φτάνουν μέχρι και τα 60.000€.

Αυτό το ενδεχόμενο εκτός απ’ το ότι βλάπτει άμεσα τον τομέα της μελισσοκομίας ο οποίος αντιμετωπίζει μια από τις χειρότερες κρίσεις στην ιστορία του, δημιουργεί και μια παράδοξη κατάσταση καθώς πολλοί απ’ τους μελισσοκόμους είναι και παραγωγοί εσπεριδοειδών και με την εφαρμογή αυτής της τροποποίησης απαγορεύεται να τοποθετήσουν κυψέλες στα χωράφια τους. Αρκετοί φοβούνται ότι ίσως χρειαστεί να εγκαταλείψουν τα κτήματά τους και να μετακομίσουν αλλού.

Η Ισπανία είναι η χώρα με τις περισσότερες κυψέλες και την μεγαλύτερη παραγωγή μελιού στην Ευρώπη. Η Βαλενθιανική Κοινότητα που είναι μια αυτόνομη κοινότητα της Ισπανίας στην κεντρική και νοτιοανατολική Ιβηρική Χερσόνησο, έχει πέσει τα τελευταία χρόνια στην Ισπανία από την πρώτη θέση στην παραγωγή μελιού, στην τρίτη και από τη δεύτερη θέση σε αριθμό κυψελών, εκτός των τριών πρώτων. «Μια θλιβερή πραγματικότητα» σύμφωνα με την Ίνμα Σεγκούρα, μέλος του Μελισσοκομικού Συλλόγου του Αλικάντε.

[youtube https://www.youtube.com/watch?v=X3EW30W2kR4]

«Αυτοί ήταν οι πολιτικοί που υποτίθεται ότι θα αγωνίζονταν για μια πιο βιώσιμη, πράσινη γεωργία και κτηνοτροφία και αυτό που τελικά έκαναν μας τελειώνει. Οι μελισσοκόμοι δεν κάθισαν ποτέ στο ίδιο τραπέζι με τους καλλιεργητές εσπεριδοειδών. Στο τραπέζι ήταν από τη μία πλευρά, οι μελισσοκόμοι και από την άλλη η Επιτροπή Διαχείρισης Εσπεριδοειδών. Και σε καμία περίπτωση δεν υπερασπίστηκαν τους καλλιεργητές, αλλά μόνο τη βιομηχανία, εκείνους που καθορίζουν την τιμή των εσπεριδοειδών. Γιατί αυτός που πουλάει αξίζει περισσότερο απ’ αυτόν που παράγει; Με τους καλλιεργητές συνυπάρχουμε χωρίς προβλήματα τόσα χρόνια.» δηλώνει ο Γκιγέρμο Ροσέλ πρόεδρος του Μελισσοκομικού Συλλόγου του Αλικάντε, ο οποίος συμπληρώνει «Αυτή η συμφωνία μας μετατρέπει σε εγκληματίες και μας αναγκάζει σε εξορία».

πηγή: Asaja Alicante, Αgronews comunitat valenciana

Έπειτα από ένα αρκετά δυνατό φθινόπωρο, το οποίο έδωσε την δυνατότητα στα μελίσσια να ξεχειμωνιάσουν με ικανοποιητικές προμήθειες, αλλά και έναν ήπιο χειμώνα, όπου είχαμε ελάχιστες απώλειες, αναμέναμε μια δυνατή άνοιξη.

Τα μελίσσια βγήκαν απ’ τον χειμώνα με μεγάλους πληθυσμούς με αποτέλεσμα να αναπτυχθούν γρήγορα και να είναι έτοιμα στην πορτοκαλιά. Οι θερμοκρασίες όμως παρέμειναν σχετικά χαμηλές (22-25°C) κατά το μεγαλύτερο μέρος της ανθοφορίας και έτσι η νεκταροέκκριση ήταν περιορισμένη.

Οι ιδανικές θερμοκρασίες για να δώσει μέλι η πορτοκαλιά είναι 28-32°C. Προς το τέλος της ανθοφορίας που πιάσαμε αυτές τις θερμοκρασίες είδαμε τις ζυγαριές να στέλνουν κάποια θετικά μηνύματα, όμως ήταν αργά πια για να ελπίζουμε σε κάποιο τρύγο.

Ένα μέρος των μελισσιών φορτώθηκε ήδη και μετακινήθηκε στα ορεινά ώστε να δουλέψει σε λαδανιές, φράξους, πουρνάρια όπου θα βρει γύρες. Τα υπόλοιπα προετοιμάζονται για τον έλατο, ο οποίος φαίνεται ότι θα είναι όψιμος φέτος.

Στην πεδιάδα της Άρτας που απλώνεται στα νότια του νομού από τον Αμβρακικό κόλπο μέχρι τους πρόποδες της οροσειράς της Πίνδου, ξεχειμωνιάζουμε τα μελίσσια μας. Ένα μέρος αυτών των μελισσιών παραμένει εδώ μέχρι αργά την άνοιξη ώστε να εκμεταλλευτεί την ανθοφορία της πορτοκαλιάς.

Στον κάμπο της Άρτας κυριαρχούν τα εσπεριδοειδή, πορτοκαλιές, μανταρινιές, λεμονιές κτλ. Όπως είναι φυσικό, δεσπόζουσα θέση έχουν οι πορτοκαλιές απ’ τις οποίες προκύπτει ένα πολύ αρωματικό και ανοιχτόχρωμο μέλι γεμάτο από την γεύση των εσπεριδοειδών, το οποίο κρυσταλλώνει γρήγορα. Οι καλλιέργειες, εναλλάσσονται με θαμνοφράχτες και διάσπαρτα δασύλλια από αιωνόβιες βελανιδιές, φράξους και φτελιές, σχηματίζοντας μαζί με τη βλάστηση των καναλιών, ένα πολύτιμο δίκτυο φυσικών φραχτών όπου καταφεύγει η άγρια ζωή και όπως είναι φυσικό και οι μέλισσες.

Η πορτοκαλιά είναι το Νο1 μελισσοκομικό φυτό. Κατά την ανθοφορία της οι μέλισσες τρελαίνονται κυριολεκτικά καθώς το νέκταρ της είναι ιδιαίτερα γλυκό και ελκυστικό για αυτές. Το μέλι της πορτοκαλιάς φημίζεται για την αγχολυτική και καταπραϋντική του δράση. Είναι πλούσιο σε εσπερίνη, μία ιδιαίτερα αντιοξειδωτική ουσία, πολύ θρεπτικό και ιδιαίτερα πλούσιο σε ιχνοστοιχεία ενώ διαθέτει ιδιαίτερα καλά οργανοληπτικά συστατικά. Διατίθεται άθερμο, χωρίς παστερίωση ή άλλη επεξεργασία. Δοκιμάστε το!

Έπειτα από έναν πολύ βαρύ χειμώνα με πολύ κρύο και χιόνι, δημιουργήθηκαν μεγάλες προσδοκίες για τις ανθοφορίες της άνοιξης. Κι αυτό γιατί το χιόνι λειώνει αργά με αποτέλεσμα η γη να ποτίζεται καλύτερα. Και πράγματι όταν ξεκίνησε η άνοιξη είδαμε για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια να δουλεύουν αγριολούλουδα στον κάμπο και τα μελίσσια να βάζουν μέλι πριν από την σημαντική ανθοφορία, που είναι αυτή της πορτοκαλιάς.

Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθηκαν όπως περιμέναμε. Ο Μάρτιος ήταν πολύ ξηρός με ελάχιστες βροχές με αποτέλεσμα ότι έφτιαχναν τα μελίσσια έναν μήνα να χαθεί μέσα σε λίγες ημέρες. Η χορτονομή αν δεν ποτίζεται δεν αποδίδει. Μετά τα μέσα του Μαρτίου το κλίμα ήταν τόσο ξηρό που το πρωί το έδαφος ήταν στεγνό κάτι που στον κάμπο της Άρτας δε συμβαίνει ούτε το καλοκαίρι. Το αποτέλεσμα ήταν να χαθεί ότι μέλι είχαν συλλέξει μέχρι τότε τα μελίσσια και να μειωθεί σημαντικά η γύρη και ως εκ τούτου να πέσει η ανάπτυξη. Πέρυσι λίγες μέρες πριν ανοίξει η πορτοκαλιά τα μελίσσια αντιμετώπιζαν πρόβλημα χώρου καθώς η γύρη είχε μπλοκάρει τα περισσότερα πλαίσια.

Φέτος ακόμα και σήμερα δεν έχω το θάρρος να κλείσω γυρεοπαγίδα… Όταν άνοιξε το πορτοκάλι, το πρώτο δεκαήμερο του Απρίλη, τα πράγματα ήταν απογοητευτικά. Συνήθως αυτό το δεκαπενθήμερο της ανθοφορίας της πορτοκαλιάς, επικρατεί ένας πανικός, στα κτήματα απ’ τα βουητά, στις κυψέλες όπου οι εργάτριες ανταγωνίζονται την βασίλισσα για τον διαθέσιμο χώρο, αλλά και για τον μελισσοκόμο που τρέχει να καταστείλει τις σμηνουργίες. Τίποτα από αυτά δε συνέβη. Τουλάχιστον μέχρι αυτή τη στιγμή. Τα μελίσσια παραμένουν στάσιμα εδώ και μία εβδομάδα και τα δέντρα δεν έχουν την αναμενόμενη κίνηση. Τα μελίσσια δεν δείχνουν διάθεση να χτίσουν και μάλιστα πολλά έχουν μπει σε διαδικασία αντικατάστασης της βασίλισσας.

Αυτή είναι η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά που, όπως δείχνουν τα πράγματα δεν θα πάρουμε ανοιξιάτικο μέλι… Η πορτοκαλιά στην Άρτα έχει να αποδώσει από το 2011 και γι αυτό ευθύνονται πολλοί παράγοντες. Πλέον έχουμε μπει σε διαδικασία προετοιμασίας για τον έλατο και μετριασμού των απωλειών. Η χθεσινή βροχή θα δώσει λίγη ώθηση στη πορτοκαλιά αλλά πλέον η ανθοφορία βρίσκεται στο μέσο της και δεν δείχνει ότι μπορεί να αλλάξει κάτι…

Η απροσδόκητη καλοκαιρία του Φεβρουαρίου παραπλάνησε τα άνθη αλλά και εμάς που μεταφερθήκαμε στα ορεινά νωρίς για το ρείκι. Ο Μάρτιος όμως αποδείχτηκε σκληρός. Οι πολλές και συνεχόμενες βροχές αλλά και η μεγάλη πτώση της θερμοκρασίας τη νύχτα, δεν άφησε τα μελίσσια να αναπτυχθούν. Όταν λοιπόν είδαμε τα πρώτα μπουμπούκια της πορτοκαλιάς, στον κάμπο, δεν το σκεφτήκαμε ιδιαίτερα. Φορτώσαμε τα μελίσσια και κατεβήκαμε.

Εκεί τα πράγματα ήταν σαφώς καλύτερα. Μαζί με τον Απρίλη επέστρεψε και η καλοκαιρία και τα μελίσσια άρχισαν επιτέλους να δουλεύουν εντατικά. Στον κάμπο η λαψάνα ήταν στο φόρτε της, τροφοδοτώντας τις μέλισσες με πολύ γύρη, απαραίτητη για την διατροφή του γόνου. Η πορτοκαλιά έδειχνε να είναι σε καλύτερη κατάσταση από την περσινή χρονιά που είχε ταλαιπωρηθεί από τους παγετούς.

Και πράγματι όταν άνοιξε τα άνθη της απλώνονταν σαν νυφικό πέπλο, το δε βουητό των μελισσών γίνονταν αντιληπτό από μακριά. Οι μέλισσες εργάζονταν εντατικά. Μέσα στην κυψέλη η πρόοδος ήταν εμφανής. Οι κηρήθρες χτίζονταν η μία μετά την άλλη. Ξεκίνησε η συλλογή γύρης, η οποία είχε μπλοκάρει αρκετά μελίσσια και όλα πήγαιναν ρολόι. Το μέλι εισέρχονταν στην κυψέλη, αργά μεν αλλά σταθερά και κάποια μελίσσια ξεκίνησαν τις τυπικές ανοιξιάτικες τάσεις σμηνουργίας.

Ο καιρός ήταν καθ’ όλη την περίοδο αυτή απροσδόκητα καλός, αν και λίγο παραπάνω ζεστός για την εποχή. Η σχετική υγρασία όμως ήταν ασυνήθιστα χαμηλή για την περιοχή και αυτό δεν ήταν καλός οιωνός. Όμως αργά αλλά σταθερά όλα έβαιναν καλώς και έτσι δεν δίναμε σημασία. Μέχρι που όλα ανατράπηκαν. Το βράδυ της 20ης Απριλίου δυνατοί άνεμοι σαρώνουν όλο τον κάμπο της Άρτας. Τις επόμενες τρεις ημέρες ο καιρός χαλάει, ξεκινούν καταιγίδες οι οποίες προκαλούν ζημιές στα άνθη και αναγκάζουν τις μέλισσες να κλειστούν στις κυψέλες τους.

Και τι κάνουν οι μέλισσες όταν είναι κλεισμένες μέσα για μεγάλα διαστήματα; Τρώνε… Έτσι το μέλι έκανε φτερά και κάθε ώρα που περνάει, με το άνθος της πορτοκαλιάς να φθίνει και να μην αρκεί για να συντηρήσει μεγάλους πληθυσμούς, όλο και λιγοστεύει. Και ενώ έχουν συμβεί όλα αυτά, ίσως γιατί δεν θέλαμε να δεχτούμε την ήττα μας, τρέφαμε μια κρυφή ελπίδα ότι ίσως η βροχή βοηθήσει στη νεκταροέκκριση παρά το ότι η ανθοφορία είχε μειωθεί αισθητά. Δεν θέλαμε να δεχτούμε ούτε τα μηνύματα που μας έστελναν οι μέλισσες, οι οποίες ανέστειλαν τις όποιες τάσεις για σμηνουργία, δείγμα του ότι δεν υπάρχει πλέον αφθονία τροφής.

Έχοντας κάνει κάποιους μελισσοκομικούς χειρισμούς με σκοπό να επιτύχουμε την μέγιστη παραγωγή μελιού στην πορτοκαλιά, μπλοκάροντας την βασίλισσα και περιορίζοντας την εισροή γύρης και με τις πληροφορίες για τον άστατο καιρό της επόμενης εβδομάδας, δεν έχουμε μεγάλες προσδοκίες για την αμέσως επόμενη ανθοφορία που είναι αυτή του παλιουριού. Το παλιούρι έχει να αποδώσει 6 χρόνια. Είναι ένα φυτό που δίνει μεν εξαιρετικό μέλι αλλά είναι εντελώς αναξιόπιστο, καθώς ένα ψιλόβροχο αρκεί για να ξεπλύνει το νέκταρ του.

Επιβάλλεται όμως να μεταφερθούμε και να βοηθήσουμε τα μελίσσια να ανασυνταχθούν με στόχο κάποια απ’ τις καλοκαιρινές ανθοφορίες. Οι μέλισσες σίγουρα θα τα καταφέρουν, θέλουν απλά λίγο χρόνο. Όσο για εμάς… Falling As Flowers Do – Dying A Glorious Death

[youtube https://www.youtube.com/watch?v=Kvgl86cCibA&w=640&h=360]

Με τον Μάρτη να αποδεικνύεται “γδάρτης”, τα μελίσσια δεν κατάφεραν να δουλέψουν ικανοποιητικά στο ρείκι στους πρόποδες των Ορέων του Βάλτου στη νότια Πίνδο και έτσι βλέποντας την πορτοκαλιά έτοιμη να ανοίξει, τα φορτώσαμε και κατεβήκαμε στον κάμπο.

Στον κάμπο της Άρτας η κατάσταση ήταν σαφώς καλύτερη. Τα μπουμπούκια ήταν έτοιμα να ανοίξουν και οι μέλισσες έφερναν εντατικά γύρη και σε καλύτερες ποσότητες απ’ τα ορεινά. Τουλάχιστον καταλαγιάσαμε τις τάσεις σμηνουργίας που πιθανόν να εμφάνιζαν κάποια μελίσσια αν παρέμεναν μετά το ξεχειμώνιασμα για όλο το διάστημα στον κάμπο.

Με την γύρη να εισέρχεται εντατικά, βάλαμε και τις πρώτες γυρεοπαγίδες της χρονιάς ώστε να ξεκινήσει η συλλογή. Τα περισσότερα μελίσσια ανέβασαν όροφο και χτίζουν εντατικά. Όταν άνοιξε το άνθος έτσι και στεκόσουν κάτω από τα δέντρα άκουγες ένα δυνατό βουητό. Ήταν οι μέλισσες που εργάζονταν πυρετωδώς, πολλές φορές μέχρι να σουρουπώσει.

Από την πορτοκαλιά προκύπτει ένα πολύ αρωματικό και ανοιχτόχρωμο μέλι γεμάτο από την γεύση των εσπεριδοειδών, το οποίο κρυσταλλώνει γρήγορα (1-3 μήνες). Φημίζεται για την αγχολυτική και καταπραϋντική του δράση. Είναι πλούσιο σε εσπερίνη, μία ιδιαίτερα αντιοξειδωτική ουσία, πολύ θρεπτικό και ιδιαίτερα πλούσιο σε ιχνοστοιχεία ενώ διαθέτει ιδιαίτερα καλά οργανοληπτικά συστατικά. Ελπίζουμε να το τρυγήσουμε σε λίγες ημέρες…

Ο χειμώνας μπήκε για τα καλά στην Ήπειρο. Το κρύο είναι αισθητό, ειδικά το βράδυ και γι αυτό ήρθε η ώρα να κατεβάσουμε τα μελίσσια στα πεδινά.

Το μελισσοκομείο στον κάμπο.

Το χειμερινό μελισσοκομείο βρίσκεται στις πορτοκαλιές, οι οποίες έχουν καρπούς αυτήν την εποχή. Τώρα θα πρέπει μία ηλιόλουστη και ζεστή μέρα να επιθεωρήσουμε τα μελίσσια, να δούμε τι πληθυσμό έχουν μέσα και πόσα μέλια έχουν απομείνει μετά τον τρύγο. Να γίνει μια ανακατανομή των πλαισίων. να βγουν πλαίσια που δεν πατούν οι μέλισσες και να μείνει το μελίσσι όπως λέμε σφικτό. Μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα το κρύο έτσι.

Ο φύλακας του χειμερινού μελισσοκομείου. Όπως και ο άλλος στα ορεινά, έτσι και αυτός χαρακτηρίζεται από την ετοιμότητά του αλλά και την ταχύτητα 🙂

Η βασίλισσα αυτήν την εποχή σταματάει να γεννά. Οι μέλισσες όταν η θερμοκρασία πέφτει κάτω από τους 14^oC δεν πετούν. Μαζεύονται μέσα στην κυψέλη δημιουργώντας μία μελισόσφαιρα απ’ την οποία αποβάλουν τον κρύο αέρα στο εσωτερικό, χτυπώντας τα φτερά τους. Δεν πέφτουν σε χειμερία νάρκη αλλά διατηρούν υψηλά την θερμοκρασία, ειδικά αν συντηρούν λίγο γόνο. Αυτή την εποχή δεν πρέπει να δέχονται ενοχλήσεις επιθεωρήσεων αλλά να αφεθούν στην ησυχία τους.

Κτήμα, κοντά στις όχθες του Άραχθου, με “καμένες” πορτοκαλιές απ’ τον παγετό…

Πέρυσι ο χειμώνας στην Άρτα ήταν πολύ βαρύς. Ολόκληρα μελισσοκομεία παρασύρθηκαν από τα ορμητικά νερά των ποταμών που πλημμύρισαν, ενώ χιλιάδες κυψέλες βρέθηκαν κατεστραμμένες στις όχθες. Εκτός αυτού ο παγετός που κατέστρεψε τις πορτοκαλιές της περιοχής, δυσκόλεψε πολύ τα μελίσσια, τα οποία άργησαν να αναπτυχθούν. Ελπίζουμε φέτος να είναι πιο ήπιος, αν και οι πρώτες ενδείξεις δεν είναι καλές. Όταν αργούν να πέσουν τα φύλλα, προβλέπεται βαρύς χειμώνας… Θα δούμε πως θα πάει.

Το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου οι μελιτοεκκρίσεις της βελανιδιάς στα όρη του Βάλτου, στις πλαγιές της Πίνδου, σταμάτησαν. Είχε έρθει η ώρα να μετακινηθούμε προς περιοχές με γυρεοδοτικά φυτά, μιας και στα δάση με βελανιδιές η γύρη συνήθως δεν επαρκεί. Πήραμε την απόφαση να κατεβούμε στον κάμπο της Άρτας και να παραμείνουμε εκεί μέχρι τα μέσα Σεπτέμβρη για… ξεκούραση.

Ο Αύγουστος για τις περισσότερες περιοχές είναι μια νεκρή περίοδος από άποψη ανθοφοριών. Στον κάμπο όμως όλο και κάτι υπάρχει και ειδικά από γύρη το οποίο είναι και το ζητούμενο έπειτα από 1 μήνα στις βελανιδιές. Απ’ την άλλη, τα μελίσσια απ’ τον Μάρτιο δουλεύουν ασταμάτητα πηγαίνοντας απ’ τη μία ανθοφορία στην άλλη, οπότε αυτή είναι μια περίοδος ξεκούρασης ώστε τους μήνες του φθινοπώρου, όπου θα συλλέξουν και το μέλι με το οποίο θα ξεχειμωνιάσουν, να μπουν πιο “φρέσκα”. Το καλοκαίρι όμως έχει κάποιες ιδιαιτερότητες…

Ο καλλιέργειες το καλοκαίρι και στην προκειμένη περίπτωση οι πορτοκαλιές, χρειάζονται πότισμα. Το πότισμα στον κάμπο της Άρτας γίνεται με αυλάκια τα οποία διαχέουν το νερό του Αράχθου μέσα στα κτήματα. Το πότισμα γίνεται συνήθως 1 φορά το μήνα για κάθε μήνα του καλοκαιριού πλημμυρίζοντας ουσιαστικά όλο το περβόλι. Για παν ενδεχόμενο σηκώσαμε τις κυψέλες λίγο ψηλότερα.

Το νερό μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνο ειδικά με τον διάτρητο πάτο που χρησιμοποιούμε στις κυψέλες. Κατά το πρώτο πότισμα του καλοκαιριού δίνουμε λιγότερο νερό ενώ στα επόμενα περισσότερο και με ένα φτυάρι οδηγούμε το νερό και προς τα στεγνά μέρη ώστε να μαλακώσει το χώμα το οποίο σε 24 με 36 ώρες απορροφά όλο αυτό το νερό. Κατά τη διάρκεια του ποτίσματος αλλά και μετά δεν παρατηρήσαμε πνιγμένες μέλισσες και δεν αντιμετωπίσαμε προβλήματα με τα μελίσσια.

Μαζί με τα ποτίσματα γίνεται και η λίπανση με κοπριά την οποία λιώνουν οι περιβολάρηδες, καθώς κυλάει το νερό στο αυλάκι. Πολλά κτήματα πλέον δεν ποτίζονται με το παραδοσιακό τρόπο των αυλακιών αλλά με λάστιχα.

Αυλάκι που μεταφέρει το νερό από τον Άραχθο ποταμό προς τις καλλιέργειες του κάμπου της Άρτας. Το νερό αυτό ξεκινά από τις κορυφές της βόρειας Πίνδου και έπειτα από μια πορεία 110 χιλιομέτρων και αφού πρώτα περάσει από ξακουστά γεφύρια όπως της Άρτας αλλά και της Πλάκας καταλήγει στον Αμβρακικό κόπλο.

Η πορεία αυτή του ποταμού είναι πολύ σημαντική για την βιοποικιλότητα της περιοχής καθώς το νερό μεταφέρει χρήσιμα για το έδαφος συστατικά από τα ορεινά.

Οι κότες φυσικά δεν χάνουν ευκαιρία να εκμεταλλευτούν τέτοιες καταστάσεις. Το νερό βγάζει απ’ τις φωλιές τους και φέρνει στην επιφάνεια πολλούς και εξαιρετικούς μεζέδες όπως σκουλικάκια και σπόρους.

Οι βασίλισσες την περίοδο αυτή κόβουν τον ρυθμό που γεννούν και έτσι πέφτουν λίγο οι πληθυσμοί. Τα μελίσσια πάντως έχουν συλλέξει και αποθηκεύσει γύρες στα πλαίσια. Θα παραμείνουμε εδώ μέχρι και τα μέσα περίπου του Σεπτέμβρη. Εποχή κατά την οποία θα μετακινηθούμε στα ορεινά για ρείκι και κουμαριά. Μέχρι τότε θα παρακολουθούμε τους πληθυσμούς των μελισσιών και θα προετοιμαστούμε για τις πολύ σημαντικές φθινοπωρινές ανθοφορίες.

Μέχρι το τέλος σχεδόν του 18ου αιώνα η εξαγωγή μελιού απ’ την κηρήθρα ήταν μία πολύ δύσκολη διαδικασία. Απαιτούσε την σύνθλιψη της κηρήθρας με αποτέλεσμα την καταστροφή της. Αυτό ανάγκαζε τις μέλισσες να ξαναχτίζουν απ’ την αρχή με αποτέλεσμα να σπαταλούν πολύ νέκταρ. Αρχικά η κυψέλη κινητών πλαισίων του Langstroth το 1852 και ο μελιτοεξαγωγέας που λειτουργούσε με τη μέθοδο της φυγοκέντρισης του Francesco De Hruschka που παρουσίασε το 1865 σε ένα μελισσοκομικό συνέδριο στην Τσεχία, άλλαξαν ριζικά την ιστορία της μελισσοκομίας.

Χειροκίνητος μελιτοεξαγωγέας τεσσάρων πλαισίων.

Λένε πως ο Hruschka συνέλαβε την ιδέα της εξαγωγής του μελιού με τη φυγόκεντρο δύναμη, παρακολουθώντας τον γιο του να παίζει με μία κηρήθρα, την οποία περιέστρεφε πάνω απ’ το κεφάλι του, με αποτέλεσμα να πετάγεται το μέλι. Έτσι εμπνεύστηκε τον μελιτοεξαγωγέα (αυτός στην εικόνα δεν διαφέρει και πολύ) ο οποίος δεν κατέστρεφε τις κηρήθρες, οι οποίες επέστρεφαν στα μελίσσια για να ξαναγεμίσουν αργότερα πάλι με μέλι.

Με την ανθοφορία της πορτοκαλιάς να έχει φτάσει στο τέλος της και τα δέντρα κουρασμένα από τον βαρύ φετινό χειμώνα, να μην έχουν αποδώσει τα μέγιστα, αποφασίσαμε ό,τι πλαίσια με μέλι υπήρχαν στα μελίσσια να το τρυγήσουμε. Η επιλογή των πλαισίων γίνεται με βάση την ωριμότητα του μελιού. Όταν οι μέλισσες το φέρουν στην κατάλληλη μορφή, το σφραγίζουν. Τα πλαίσια τινάζονται ώστε να φύγουν οι μέλισσες, οι οποίες συνήθως αρνούνται να το εγκαταλείψουν. Αφού συλλέξουμε τα πλαίσια με ένα μαχαίρι απολεπισμού ή πυρούνα ξεσφραγίζονται και μπαίνουν στον μελιτοεξαγωγέα.

Μαχαίρι απολεπίσματος με το οποίο ξεσφραγίζεται η κηρήθρα ώστε να απελευθερωθεί το μέλι.

Εκεί τα πλαίσια αρχίζουν να περιστρέφονται, αρχικά αργά γιατί λόγω του βάρους του μελιού υπάρχει κίνδυνος να ξεκολλήσουν οι κηρήθρες. Το μέλι ρέει από μια κάνουλα και συλλέγεται σε ένα βαρέλι αφού πρώτα περάσει από μία σήτα όπου φιλτράρεται από ξένα σώματα (κεριά, τυχόν μέλισσες κτλ).

Χειροκίνητος μελιτοεξαγωγέας εν λειτουργία. Το μέλι, καθώς περιστρέφεται το πλαίσιο, τινάζεται στα τοιχώματα και μαζεύεται στη βάση.

Το μέλι στη συνέχεια πρέπει να ωριμάσει για περίπου 20 μέρες και να γίνει η διαύγαση. Στο μέλι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο απ’ το λάδι. Λόγω του ειδικού του βάρους οτιδήποτε ξένο ανεβαίνει στην επιφάνεια (στο λάδι πηγαίνει στον πάτο). Έτσι είτε το αφαιρούμε με μία κουτάλα, είτε αντλούμε από κάτω.

Η πορτοκαλιά δίνει ένα ανοιχτόχρωμο αρωματικό πολύ γλυκό μέλι. Φέτος όμως είναι η τρίτη συνεχόμενη χρονιά που δεν δίνει αποδόσεις στην Άρτα. Έτσι το μέλι έχει μια πιο ήπια γεύση κλασικού ελληνικού ανοιξιάτικου ανθόμελου.