Τα «ξενοδοχεία μελισσών», οι «στάσεις μελισσών» και οι «αυτοκινητόδρομοι μελιού» είναι μερικές από τις τεχνικές που οι Ολλανδοί πιστεύουν ότι συμβάλουν ώστε να παραμείνουν σταθεροί οι πλυθησμοί των μελισσών που ζουν στις πόλεις τα τελευταία χρόνια, έπειτα από μια περίοδο ανησυχητικής μείωσης.
Την περασμένη εβδομάδα, περισσότερα από 11.000 άτομα από όλη την Ολλανδία συμμετείχαν σε μια καταμέτρηση μελισσών στο πλαίσιο της τέταρτης εθνικής απογραφής μελισσών. Οι ενθουσιώδεις εθελοντές, εξοπλισμένοι με μια λίστα που απεικονίζει τις πιο συνηθισμένες μέλισσες αυτή την εποχή του χρόνου πέρασαν 30 λεπτά στους κήπους τους καταγράφοντας τους επισκέπτες των φυτών τους. Στο τέλος της απογραφής, την Κυριακή 18 Απριλίου, είχαν καταγραφεί περισσότερες από 200.000 μέλισσες, συρφίδες και πεταλούδες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι πληθυσμοί, τουλάχιστον των αστικών μελισσών, παρέμειναν σταθεροί. Ο Vincent Kalkman, εντομολόγος του ερευνητικού κέντρου για τη βιοποικιλότητα, Naturalis Biodiversity Center, στο Λέιντεν της Ολλανδίας είπε «Καταγράφηκαν 18 με 20 μέλισσες, κατά μέσο όρο, σε κάθε κήπο κατά τη διάρκεια της καταμέτρησης. Αυτοί οι αριθμοί παρέμειναν σταθεροί με την πάροδο των ετών, υποδηλώνοντας ότι δεν υπάρχει σημαντική πτώση στους αστικούς κήπους».
Η μέλισσα (Apis mellifera) ήταν η πιο συνηθισμένη, με περισσότερες από 55.000 παρατηρήσεις, ενώ η κόκκινη μέλισσα (Osmia bicornis) και ο βομβίνος (Bombus terrestris) ακολούθησαν με περίπου 13.000 και 12.800 καταγραφές αντίστοιχα. «Η απογραφή των μελισσών αφορά τη συλλογή δεδομένων, αλλά έχει στόχο να ευαισθητοποιήσει τους ανθρώπους σχετικά με τα διάφορα είδη μελισσών που επισκέπτονται τους κήπους τους», δήλωσε ο Kalkman.
Με περισσότερο από το ένα τέταρτο των μελισσών που καταγράφηκαν στην απογραφή του 2021 να είναι μελιτοφόρες μέλισσες, δηλαδή μέλισσες που εκτρέφονται από μελισσοκόμους και χρησιμοποιούνται στην μελισσοκομία, ο Kalkman ανησυχεί ότι θα μπορούσαν να ανταγωνίζονται με τις άγριες μέλισσες για την τροφή. «Η αύξηση του αριθμού των αστικών μελισσοκόμων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση του ανταγωνισμού για την τροφή μεταξύ των εκτρεφομένων μελισσών και των άγριων. Πρέπει να συνεργαστούμε με τους μελισσοκόμους ώστε να αυξήσουμε τις πηγές τροφίμων (λουλούδια) για όλες τις μέλισσες».
Ο γηγενής πληθυσμός άγριων μελισσών στις Κάτω Χώρες έχει μειωθεί από τη δεκαετία του 1940, με το πρόβλημα να εντοπίζεται κυρίως στις γεωργικές περιοχές της χώρας. Μέχρι πριν από 50 χρόνια, αυτές οι περιοχές παρουσίαζαν μεγάλη ποικιλία άγριων λουλουδιών που συντηρούσαν υγιείς τους πληθυσμούς των μελισσών. Όμως, η πίεση στους αγρότες για αυξημένη παραγωγή, οδήγησε σε χωράφια στα οποία δεν υπάρχει πια χώρος για τη φύση. Μεγάλα τμήματα γεωργικής γης στερούνται σχεδόν εξολοκλήρου αγριολούλουδων, με αποτέλεσμα τη μείωση του αριθμού των μελισσών, ένα φαινόμενο που επιδεινώνεται περαιτέρω από τη χρήση επιβλαβών φυτοφαρμάκων στη γεωργία.
«Η οικονομική σημασία των γεωργικών περιοχών καθιστά δύσκολη την αλλαγή των πραγμάτων εκεί», μας λέει ο Kalkman. Περισσότερα από τα μισά είδη μελισσών των Κάτω Χωρών βρίσκονται σε κίνδυνο. Οι Κάτω Χώρες είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας γεωργικών προϊόντων στον κόσμο, μετά τις ΗΠΑ. Αναγνωρίζοντας τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν οι άγριες μέλισσες στη γονιμοποίηση των καλλιεργειών τροφίμων, ιδίως των οπωροκηπευτικών, μια εθνική στρατηγική επικονίασης ανακοινώθηκε το 2018. Η στρατηγική η οποία υπογράφτηκε 43 κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς εταίρους, περιλαμβάνει 70 πρωτοβουλίες που στοχεύουν στη δημιουργία περισσότερων τόπων ωοτοκίας για τις μέλισσες και ενίσχυση των περιοχών που μπορούν να τραφούν.
Στο Άμστερνταμ για παράδειγμα έλαβαν χώρα διάφορες πρωτοβουλίες, φιλικές για τις μέλισσες, όπως τα «ξενοδοχεία μελισσών» (ένα σύνολο από οπές και κοιλότητες ώστε να βρίσκουν καταφύγιο μοναχικές μέλισσες), αντικαθιστώντας το γρασίδι στους δημόσιους χώρους, σε συνδυασμό με γηγενή ανθοφόρα φυτά και απαγόρευση χημικών. Στην Ουτρέχτη κατασκευάστηκαν «στάσεις μελισσών», δηλαδή στάσεις λεωφορείων, οι στέγες των οποίων καλύφθηκαν με φυτά που σκοπό έχουν να προσελκύσουν μέλισσες, ενώ απορροφούν σωματίδια σκόνης και νερό βροχής. Από το 2018, έχουν εγκατασταθεί 316 τέτοιες «στάσεις μελισσών».
Απ’ την άλλη η Deborah Post ξεκίνησε τους «αυτοκινητόδρομους μελιού» μια επιχείρηση που συνεργάζεται με τους δήμους και φυτεύει αγριολούλουδα στον διαθέσιμο χώρο στις πλευρές των αυτοκινητοδρόμων, των σιδηροδρόμων και των πλωτών οδών, εξασφαλίζοντας έτσι τροφή και καταφύγιο στις μέλισσες. Ενόψει μιας ταχείας αστικοποίησης η οποία συντελείται στις Κάτω Χώρες ο Kalkman είπε: «Η ολλανδική κυβέρνηση στοχεύει να κατασκευάσει εκατοντάδες χιλιάδες νέα σπίτια τα επόμενα χρόνια. Πρέπει λοιπόν να σκεφτούμε τρόπους με τους οποίους μπορούμε να διατηρήσουμε τη φύση παράλληλα με τον αύξηση των πόλεων».
πηγή: The Guardian