Οι μέλισσες είναι ένα έντομο που συνεχώς μας εκπλήσσει… Είναι για παράδειγμα το μοναδικό ον μαζί με τον άνθρωπο, το οποίο συσκευάζει την τροφή του (σφραγίζει το μέλι). Εντυπωσιακό είναι επίσης ότι αφού βρει μια περιοχή με τροφή, στη συνέχεια θα επιστρέψει, αφού ενημερώσει τις υπόλοιπες, ακολουθώντας τη συντομότερη διαδρομή, επιλύοντας το πρόβλημα του περιπλανώμενου πωλητή με ταχύτερο αλγόριθμο από αυτούς που χρησιμοποιούνται στις σύγχρονες προγραμματιστικές θεωρίες… Νομίζω όμως ότι αυτό που προκαλεί πραγματικά δέος είναι ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η κατανομή της εργασίας. Δεν υπάρχει κάποια Αρχή ή κάποιο μέλος που να καθορίζει το ποιες εργασίες πρέπει να εκτελεστούν και από ποιους. Η κοινωνία της μέλισσας είναι αταξική και αναρχική κατά μία έννοια…

φωτογραφία του Anand Varma

Παρ’ όλα αυτά η κοινωνία αυτή κάποιες φορές μπορεί να γίνει απίστευτα σκληρή ή κυνική. Για παράδειγμα αν μία μάνα δεν κάνει καλά τη δουλειά που έχει αναλάβει, δηλαδή να γεννά, θανατώνεται και αντικαθίσταται απ’ τις εργάτριες. Επίσης ενώ οι κηφήνες είναι γενικά αποδεκτοί τις περιόδους που υπάρχει έξω καλοκαιρία και αφθονία σε τροφή, όταν μπει το φθινόπωρο απομακρύνονται βίαια από τη φρουρά, καθώς δεν συμμετέχουν στις εργασίες και θεωρούνται κοινωνικό βάρος που απειλεί την επιβίωση της αποικίας τον χειμώνα.

Ο τρόπος που είναι δομημένη η κοινωνία της μέλισσας όμως, χρίζει περαιτέρω ανάλυσης από κοινωνιολογικής άποψης. Η οργάνωση μίας αποικίας μελισσών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβίωση της. Οι δραστηριότητες και η συµπεριφορά των µελισσών έχουν ως στόχο πάντα το συμφέρον του συνόλου και ποτέ το ατομικό. Απόδειξη αυτού είναι ότι οι εργάτριες μέλισσες υπερασπίζονται το μελίσσι τους, κεντρίζοντας τον εκάστοτε εισβολέα, παρότι γνωρίζουν ότι έτσι θα επέλθει ο θάνατος τους, αλλά και το γεγονός ότι εργάζονται κυριολεκτικά μέχρι θανάτου ώστε να συλλέξουν αρκετή τροφή, ικανή για την επιβίωση της αποικίας το χειμώνα. Σε μία αποικία μελισσών λοιπόν, υπάρχουν διακριτές εργασίες για κάθε μέλος του συνόλου, οι οποίες δεν καθορίζονται από κάποιον ή κάποια ομάδα, αλλά κάθε µέλος επιτελεί µια συγκεκριμένη εργασία ανά πάσα στιγμή. Αυτές οι εργασίες εκτελούνται αυτοβούλως και είναι αυτές που απαιτούν οι ανάγκες τη δεδομένη στιγμή.

Κατανομή εργασιών σε μια τυπική αποικία μελισσών.

Στην κοινωνία των µελισσών, η κατανομή εργασίας µεταξύ των εργατριών µελισσών είναι στενά συνδεδεµένη µε την ηλικία τους. Αυτός είναι ο βασικός κανόνας, αλλά η κατανομή γίνεται διαφορετικά αν οι συνθήκες το επιτάσσουν. Σύμφωνα λοιπόν με τον Lindauer, 1953 μία μέλισσα εκτελεί τις παρακάτω εργασίες:

• καθαρίστρια (καθαρίζει κελιά, 1η-6η µέρα)
• σφραγίζει τα κελιά του γόνου (3η-5η µέρα)
• παραµάνα (φροντίζει αρχικά τις νεαρές προνύμφες και αργότερα τις μεγαλύτερης ηλικίας, 6η-13η µέρα)
• Βασιλική φρουρά (ταΐζει και περιποιείται τη βασίλισσα, 6η-13η µέρα)
• καθαρίζει την κυψέλη (10η-20η µέρα)
• πτήσεις προσανατολισμού (ξεκινάει τις πρώτες εκπαιδευτικές πτήσεις, γύρω στην 20η μέρα)
• παραλαµβάνει το εισερχόμενο νέκταρ και ‘πακετάρει’ τη γύρη (10η-20η µέρα)
• χτίζει κελιά (εκκρίνοντας κερί 13η-20η µέρα)
• αερίστρια (χτυπάει τα φτερά της για να διατηρεί σταθερή την θερμοκρασία μέσα στην κυψέλη, 15η-23η µέρα)
• φρουρά της πύλης (φρουρεί την είσοδο, 16η-28η µέρα)
• συλλέκτρια γύρης (20η µέρα και µετά)
• συλλέκτρια νέκταρος (20η µέρα και µετά)
• συλλέκτρια πρόπολης (20η µέρα και µετά)
• συλλέκτρια νερού (λόγω επικινδυνότητας, αυτή η εργασία εκτελείται μόνο απ’ τις πιο έμπειρες 25η µέρα και µετά)

Η βασίλισσα (μάνα) έχει αναλάβει τη γέννα, την ανανέωση, δηλαδή, του πληθυσμού. Είναι το μοναδικό μέλος αυτής της κοινωνίας που έχει μία και μοναδική εργασία (δεν αλλάζει) καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της. Την ονομάζουμε βασίλισσα όχι γιατί έχει κάποια εξουσία μέσα στην κυψέλη αλλά λόγω της σημαντικότητας, για την επιβίωση του μελισσιού, εργασίας την οποία εκτελεί. Οι κηφήνες δεν εκτελούν εργασία, αν και τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι συμμετέχουν σε κάποιες, όπως για παράδειγμα τον αερισμό αλλά όχι εντατικά. Τον περισσότερο χρόνο τους πάντως οι εργάτριες τον περνούν σε απραξία, εποπτεύοντας ή παρατηρώντας άλλες εργάτριες και αποτελώντας εφεδρείες για συγκεκριμένες εργασίες. Επίσης, ενδέχεται τη στιγμή της απραξίας να παράγουν κερί ή βασιλικό πολτό (Lindauer, 1953; Winston, 1987). Είναι σημαντικό πάντως ότι οι μέλισσες δεν γνωρίζουν εκ γενετής να εκτελούν αυτές τις εργασίες αλλά εκπαιδεύονται απ’ τις γηραιότερες. Μια µέλισσα µπορεί να ασχολείται µε την ίδια εργασία για πολλές µέρες ή να κάνει πολλές διαφορετικές εργασίες µέσα σε µια µέρα. Επίσης, υπάρχει επικάλυψη ηλικιών µεταξύ των διαφόρων εργασιών. Η εργασία που κάνει κάθε εργάτρια σε µια δεδοµένη χρονική στιγµή της ζωής της είναι στενά συνδεδεµένη µε τα επίπεδα της νεανικής ορµόνης και άρα µε το στάδιο ανάπτυξης συγκεκριµένων αδένων στο σώµα (Robinson, 1985).

Είναι όμως βέβαιο ότι η κατανομή των εργασιών καθορίζεται κυρίως από τις εκάστοτε ανάγκες του µελισσιού (Winston, 1987). Πρόσφατο πείραμα μάλιστα το οποίο έγινε στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς του Λονδίνου αποδεικνύει ακριβώς αυτό, ότι δηλαδή ναι μεν η κατανομή καταρχήν γίνεται με βάση την ηλικία, αλλά αν οι συνθήκες το επιτάσσουν αυτό μπορεί να αλλάξει. Οι ερευνητές ξεκίνησαν το πείραμα αφήνοντας θηλυκές μέλισσες της ίδιας ηλικίας να εγκατασταθούν σε μια άδεια κυψέλη. «Όταν οι νεαρές μέλισσες μπαίνουν για πρώτη φορά στην κυψέλη, μοιράζουν αυτόματα τις δουλειές έτσι ώστε να υπάρχει μια σωστή αναλογία τροφών και τροφοσυλλεκτριών» εξηγεί ο Δρ Φάινμπεργκ. Εξετάζοντας το μοτίβο μεθυλίωσης στους εγκεφάλους 21 τροφών και 21 τροφοσυλλεκτριών, οι ερευνητές εντόπισαν 155 σημεία του γονιδιώματος που παρουσίαζαν διαφορές ανάμεσα στις δύο ομάδες. Στην επόμενη φάση, οι ερευνητές εξέτασαν το κατά πόσο αυτές οι επιγενετικές αλλαγές ήταν μόνιμες. Για το λόγο αυτό απομάκρυναν τις περισσότερες τροφούς από την αποικία, και παρατήρησαν τότε ότι αρκετές από τις τροφοσυλλέκτριες μετατράπησαν μυστηριωδώς σε τροφούς, προκειμένου να αποκαταστήσουν την ισορροπία της αποικίας.

Όπως τονίζει ο Δρ Φάινμπεργκ η έρευνά του είναι η πρώτη που αναγνωρίζει το ρόλο της αναστρέψιμης μεθυλίωσης στη συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής ενός ζώου. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature Neuroscience.

Από τις εργασίες των μελισσών ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει αυτή της αερίστριας. Οι μέλισσες είναι γενικά δραστήριες σε θερμοκρασίες μεταξύ 10°C και 38°C. Όταν ή εξωτερική θερμοκρασία είναι χαμηλότερη οι παραμάνες μέλισσες σχηματίζουν μελισσόσφαιρα, καλύπτοντας με το σώμα τους τον γόνο, για την εκτροφή του οποίου είναι απαραίτητη η σταθερή θερμοκρασία των 35°C. Όταν η εξωτερική θερμοκρασία είναι υψηλότερη, δροσίζουν την κυψέλη συλλέγοντας νερό και αερίζοντας τα φτερά τους.

Ενδιαφέρον επίσης έχει η διαδικασία με την οποία οι συλλέκτριες μέλισσες συλλέγουν την τροφή. Χρησιμοποιώντας τη θέση του ήλιου ως οδηγό, τυπώνουν στη μνήμη τους την προβολή της γωνίας που σχηματίζεται από τα σημεία: 1. θέση του ήλιου, 2. κυψέλη και 3. τοποθεσία τροφής και έτσι πηγαινοέρχονται χωρίς περιπλανήσεις. Σε μέρες με μερική συννεφιά, ακόμα κι αν δεν φαίνεται ο ήλιος, οι μέλισσες βρίσκουν την ακριβή του θέση από το διαθλώμενο φως. Σε μέρες δε με ολική συννεφιά, και πάλι οι μέλισσες προσανατολίζονται με τον ήλιο, γιατί βλέπουν το υπεριώδες φως που διαπερνά τα σύννεφα. Παρατηρήθηκε ότι συλλέκτριες έκαναν ταξίδια μέχρι και 13,7 χιλιομέτρων για να συλλέξουν τροφή. Αν και συνήθως δεν ξεπερνούν τα 4-5 χιλιόμετρα. Πάντως ακόμα και στα μεγάλης διάρκειας ταξίδια, που η θέση του ήλιου αλλάζει, η εργάτρια κάνει τις απαιτούμενες διορθώσεις, χάρις στην έντονα ανεπτυγμένη αίσθηση του χρόνου που έχει, και βρίσκει εύκολα την κατοικία της. Οι συλλέκτριες κάνουν μακρινά ταξίδια ακόμα και όταν υπάρχει τροφή σε κοντινές αποστάσεις, αν η ανθοφορία που βρίσκεται μακριά είναι πιο ελκυστική. Έτσι αυξάνουν τη δυνατότητα συλλογής από μεγαλύτερη ποικιλία λουλουδιών, και επιτρέπουν στο μελίσσι να κάνει πλουσιότερη τη σύνθεση των τροφών που συλλέγει. Σε περιόδους που η ανθοφορία είναι μειωμένη, παρατηρείται συχνά, μια εργάτρια να συγκρούεται με μια ξένη που εισέρχεται στην περιοχή της, με σκοπό να την παρεμποδίσει να συλλέξει.

Για το μέσο άνθρωπο, ο βόμβος της μέλισσας πιθανότατα ακούγεται πάντα ίδιος. Με τη βοήθεια μελισσοκόμων, ερευνητές στη Βρετανία ανακάλυψαν ότι ο ήχος τους ενδέχεται να αποκαλύπτει πολλά και χρήσιμα πράγματα για την υγεία των εντόμων.

Οι ίδιοι σκοπεύουν να τον «αποκρυπτογραφήσουν», με στόχο να βοηθήσουν τους επαγγελματίες να γνωρίζουν την κατάσταση των κυψελών τους και μέσω μίας συσκευής να ειδοποιούνται μέσω γραπτού μηνύματος ή e-mail σε περίπτωση που το σύστημα αντιληφθεί κάποιο πρόβλημα.

Οι ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Νότινγκαμ Τρεντ και την Ένωση Μελισσοκόμων της Βρετανίας έλαβαν χρηματοδότηση ύψους 1,4 εκ. ευρώ για τη μελέτη τους. Ήδη ανέπτυξαν μια νέα μέθοδο χρήσης επιταχυνσιόμετρων, τα οποία καταγράφουν ακόμη και πολύ μικρές δονήσεις, προκειμένου να εντοπίσουν και να ερμηνεύσουν τους βόμβους των μελισσών κατά την επικοινωνία τους.

Οι μελέτες βρίσκονται τώρα στο στάδιο της διερεύνησης των διαφόρων επαναλαμβανόμενων μοτίβων και των αλλαγών στις δονήσεις που περνούν μέσα από την κυψέλη και οι οποίες ενδέχεται να καταδεικνύουν την παρουσία ασθενειών ή τη γενικότερη υποβάθμιση της αποικίας.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, όλο και περισσότερες ασθένειες, ανάμεσά τους το θανατηφόρο παράσιτο βαρρόα έχουν αποδεκατίσει το μισό πληθυσμό των μελισσών στη Βρετανία, ενώ σε άλλες χώρες η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη.

«Το εν τρίτο της τροφής που καταναλώνουν οι άνθρωποι προέρχεται άμεσα από την επικονίαση των μελισσών, συνεπώς είναι σημαντικό να διατηρείται η υγεία των μελισσών, οι οποίες όμως τα τελευταία χρόνια υποφέρουν από όλο και μεγαλύτερες πιέσεις σε σχέση με πριν και αυτό τις καθιστά ευάλωτες σε ασθένειες», επισημαίνει ο Δρ. Μάρτιν Μπένκσικ από το βρετανικό πανεπιστήμιο, ο οποίος αναπτύσσει το σύστημα προειδοποίησης.

πηγή: Ναυτεμπορική

Ο μικροσκοπικός εγκέφαλος μιας μέλισσας μπορεί να λύσει περίπλοκα μαθηματικά προβλήματα πιο γρήγορα και από τον ταχύτερο επεξεργαστή ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, αποκαλύπτουν τα αποτελέσματα έρευνας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (Royal Holloway).

Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα έντομα αυτά έχουν την ενστικτώδη ικανότητα να πετούν ακολουθώντας το συντομότερο δρόμο μεταξύ των λουλουδιών, τα οποία εντοπίζουν σε τυχαία σειρά, λύνοντας έτσι το επονομαζόμενο «πρόβλημα του περιπλανώμενου πωλητή». Στο διάσημο αυτό γρίφο, ο «πωλητής» καλείται να βρει τη συντομότερη διαδρομή μεταξύ των τοποθεσιών που θα πρέπει να επισκεφθεί. Κι ενώ οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές τον επιλύουν συγκρίνοντας το μήκος όλων των πιθανών διαδρομών και επιλέγοντας στη συνέχεια την πιο σύντομη, οι μέλισσες καταλήγουν στην ίδια λύση χρησιμοποιώντας… το μυαλό τους.

«Οι μέλισσες που αναζητούν τροφή λύνουν «προβλήματα του περιπλανώμενου πωλητή» σε καθημερινή βάση», λέει ο Δρ. Νάιτζελ Ρέιν της Σχολής Βιολογικών Επιστημών στο Royal Holloway. «Επισκέπτονται άνθη που βρίσκονται σε διάφορες τοποθεσίες και, καθώς χρησιμοποιούν πολλή ενέργεια προκειμένου να πετάξουν, βρίσκουν μια διαδρομή που τους επιτρέπει να πετάξουν όσο το δυνατόν λιγότερο».

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τεχνητά άνθη, τα οποία ελέγχονταν μέσω υπολογιστών, για να παρατηρήσουν τη συμπεριφορά των εντόμων. Σκοπός τους, να διαπιστώσουν κατά πόσο οι μέλισσες θα ακολουθούσαν τη διαδρομή που θα τους υπαγόρευε η διάταξη των λουλουδιών ή θα αναζητούσαν τη συντομότερη διαδρομή. Τα έντομα «εξερεύνησαν» την περιοχή, στην οποία ήταν τοποθετημένα τα λουλούδια προκειμένου, απ’ ό,τι φάνηκε, να μάθουν να πετούν ανάμεσά τους με τέτοιο τρόπο ώστε να εξοικονομήσουν ενέργεια και χρόνο.

Τα συμπεράσματα της έρευνας, που θα δημοσιευτούν στην επιθεώρηση The American Naturalist, δεν παρουσιάζουν ενδιαφέρον μόνο για όσους ασχολούνται με τα του ζωικού βασιλείου, αλλά αφορούν από πολλές απόψεις και τους ανθρώπους. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα τη διαδικασία της επικονίασης των καλλιεργειών και των λουλουδιών. Παράλληλα όμως, όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, ο άνθρωπος θα μπορούσε να μάθει από τις μέλισσες, αφού ο τρόπος ζωής του βασίζεται σε τύπους δικτύων, π.χ. τη ροή των πληροφοριών στο Ίντερνετ, τις αλυσίδες προμηθειών στο εμπόριο, ακόμη και την κίνηση των οχημάτων στους δρόμους.

«Κατανοώντας με ποιον τρόπο οι μέλισσες μπορούν να λύσουν το πρόβλημά τους με ένα τόσο μικρό μυαλό», λέει ο Δρ. Ρέιν, «μπορούμε να βελτιώσουμε τη διαχείριση αυτών των δικτύων της καθημερινότητας χωρίς να απαιτείται η πολύωρη χρήση υπολογιστών».

πηγή: Ναυτεμπορική

Ο φωτογράφος Anand Varma δημιούργησε αυτό το time-lapse βίντεο ως ένα μέρος ενός project για τις μέλισσες για το τεύχος Μαΐου του περιοδικού National Geographic

Για να φτάσει κοντά στις κάμπιες, ο Varma πήρε σφραγισμένα κελιά επώασης από μία κυψέλη και τα τοποθέτησε σε μία θερμοκοιτίδα στο εργαστήριο του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια. Στη συνέχεια, τοποθέτησε μια κάμερα που τα φωτογράφιζε ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Χρειάστηκαν έξι εβδομάδες για να δημιουργήσει την time-lapse εικόνα του βίντεο.

πηγές: National Geographic, Huffingtonpost

Όταν οι γυρεόκοκκοι από τους ανθήρες ενός λουλουδιού, μεταφερθούν στον ύπερο ενός άλλου λουλουδιού, έχουμε την επικονίαση. Έτσι σχηματίζονται σπόροι που θα δώσουν καινούρια φυτά. Επικονίαση μπορεί να γίνει με τη βοήθεια του ανέμου, του νερού, ορισμένων ζώων, αλλά κυρίως από τα έντομα. Οι μέλισσες αποτελούν το 80% περίπου των επικονιαστικών εντόμων. Φυσικά δεν το κάνουν συνειδητά, αλλά προκειμένου να συλλέξουν γύρη, η οποία αποτελεί την κύρια πηγή πρωτεϊνών στην διατροφή τους, την μεταφέρουν από άνθος σε άνθος γονιμοποιώντας τα φυτά.

Καρπός αμυγδαλιάς, δέντρο του οποίου η παραγωγή εξαρτάται από την επικονίαση.

Δεν χρειάζονται όλα τα φυτά την επικονίαση στον ίδιο βαθμό. Υπάρχουν άλλα που την έχουν μεγάλη ανάγκη (κερασιά, αχλαδιά κτλ) και άλλα λιγότερο. Γι αυτό το λόγο σε περιοχές με καλλιέργειες που εξαρτώνται πολύ απ’ την επικονίαση η εγκατάσταση κυψελών είναι υποχρεωτική. Οι μέλισσες βελτιώνουν τις αποδόσεις και την ποιότητα καρπού. Ακολουθεί ένας πίνακας με την αναγκαιότητα των καλλιεργειών από την επικονίαση.

Καλλιέργεια	Ανάγκη για μέλισσες
Αβοκάντο
Αγγουριά
Ακτινίδιο
Αχλαδιά
Κερασιά
Κολοκυθιά
Μηδική
Μηλιά
Πεπονιά
Βερυκοκκιά
Καρπουζιά
Ροδακινιά
Σινάπι
Τριφύλια
Φραουλιά
Αμπέλι
Αμυγδαλιά
Πορτοκαλιά/Λεμονιά
Ελιά

Η επικονίαση των χιλιάδων ειδών άγριων φυτών που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του φυσικού περιβάλλοντος είναι αδύνατο να υπολογιστεί με ακρίβεια και να μεταφραστεί σε οικονομικό όφελος. Υπολογίζεται ότι μια μέτρια αποικία μελισσών έχει 20 έως 40 φορές περισσότερη αξία για την επικονίαση των φυτών, παρά για την παραγωγή μελιού. Ειδικά δε, στα νησιά που πάσχουν από ανομβρία παίζει σπουδαίο ρόλο στη διατήρηση της βλάστησης (κύρια της φρυγανικής χλωρίδας) και την προστασία από παραπέρα υποβάθμιση.

Καρπός βυσσινιάς αμέσως μετά το τέλος της ανθοφορίας. Η παρουσία των μελισσών αυξάνει κατά πολύ την παραγωγή.

Τα φρυγανικά οικοσυστήματα καλύπτουν το 13-15% της Ελλάδας και αποτελούν την τυπική βλάστηση των περιοχών με ξηρό μεσογειακό κλίμα, περιορισμένο διαθέσιμο νερό και φτωχά εδάφη, κυρίως στη Ν. Ελλάδα και στο Αιγαίο, σε χαμηλά υψόμετρα. Από μια περιορισμένης έκτασης μελέτη που έγινε στο Βοτανικό Κήπο της Αθήνας (ΠΕΤΑΝΙΔΟΥ, 1991) βρέθηκε ότι ένας πολύ μεγάλος αριθμός ειδών μελισσών (262 είδη) επισκέπτεται και επικονιάζει τα είδη της φρυγανικής αυτής χλωρίδας.

Τα σημαντικότερα φρυγανικά είδη στην Ελλάδα είναι:

πηγές από: Wikipedia, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αρναίας

Γενιές και γενιές έχουν μεγαλώσει στην επαρχία ακούγοντας τη φράση “διάβασε γιατί θα καταλήξεις στα χωράφια, στα πρόβατα, στα θερμοκήπια…” Λες και το να γίνεις αγρότης ή κτηνοτρόφος είναι κάτι κατώτερο και φυσικά κάτι το οποίο δεν απαιτεί μόρφωση. Έτσι καταλήξαμε σήμερα, το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών που ασχολούνται με τις καλλιέργειες και την κτηνοτροφία να είναι ουσιαστικά αμόρφωτοι και όχι γενικά αμόρφωτοι, αλλά πάνω στο αντικείμενο τους.

Πόσοι αγρότες σήμερα στην Ελλάδα, για παράδειγμα, γνωρίζουν τι περιέχει το προϊόν με το οποίο ραντίζουν; Ποια είναι η φύση του προβλήματος που αντιμετωπίζουν ώστε να υπάρχει η ανάγκη να ραντίσουν με το συγκεκριμένο προϊόν; Έτσι, τι να πεις και ποιον να ευαισθητοποιήσεις για το περιβάλλον… Δεν τρέφουμε αυταπάτες και γι αυτό δεν θα αναφερθούμε στη ζημιά που κάνουν τα χημικά φυτοφάρμακα στο περιβάλλον. Θα το θέσουμε ως εξής: Το σύνολο των αγροτών παραβιάζει συστηματικά τους κανονισμούς και τις νομοθεσίες για τα φυτοφάρμακα, ψεκάζοντας τα φυτά του με απαγορευμένα σκευάσματα και σε ώρες που δεν επιτρέπεται με αποτέλεσμα η μέλισσα, ο μεγαλύτερος επικονιαστής της φύσης να πεθαίνει. Δεν καταλαβαίνουν ότι είναι εις βάρος τους καθώς χωρίς αυτές, η ποιότητα αλλά και η ποσότητα της παραγωγής τους μειώνεται.

Στο εξωτερικό ο μελισσοκόμος είναι περιζήτητος και σε κάποιες περιοχές τον πληρώνουν για να μεταφέρει τα μελίσσια του. Εδώ οι περισσότεροι μελισσοκόμοι φοβούνται να πάνε στις καλλιέργειες γιατί μπορεί να πάθουν μεγάλη ζημιά. Αυτός είναι και ένας απ’ τους λόγους που υπάρχουν τόσοι πολλοί ερασιτέχνες μελισσοκόμοι και τόσοι λίγοι επαγγελματίες. Και μία χώρα με τις καιρικές συνθήκες και τον φυσικό πλούτο της Ελλάδας δεν έχει θέση στην παγκόσμια αγορά μελιού, παρότι εδώ παράγονται σπάνιες και μοναδικές ποικιλίες.

Δεν είναι όμως μόνο οι αγρότες. Αυτό το πράγμα είναι στην συνείδηση πολύ κόσμου. Ψεκάζουν με απίστευτη ευκολία για παράδειγμα με το ζιζανιοκτόνο RoundUp (για το οποίο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει δημοσιεύσει έρευνα η οποία υποστηρίζει ότι η ουσία glyphosate, βασικό συστατικό του RoundUp, μπορεί να προκαλέσει καρκίνο) καταστρέφοντας αγριολούλουδα απ’ τα οποία τρέφεται η μέλισσα. Ψεκάζουν με οτιδήποτε, αδιαφορώντας για τις συνέπειες, ακόμα και τον ίδιο τους τον λαχανόκηπο…

Η μέλισσα επικονιάζει το 1/3 των σπαρτών όλου του κόσμου. Με την άγρια μέλισσα να έχει ουσιαστικά εξαφανιστεί και με τις διαθέσιμες μελισσοβοσκές να μειώνονται συνεχώς καταλαβαίνει κανείς ότι βρισκόμαστε σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Αν χαθεί η μέλισσα θα μειωθεί αυτομάτως η παγκόσμια παραγωγή τροφής, όχι μόνο για τον άνθρωπο αλλά και για τα φυτοφάγα ζώα.

Γι αυτό λοιπόν δεν χρησιμοποιούμε παράνομα σκευάσματα και δεν ψεκάζουμε με κανένα φάρμακο το οποίο αναφέρεται ως μελισσοτοξικό ειδικά τις ώρες που πετούν οι μέλισσες αλλά και οι υπόλοιποι επικονιαστές (βομβίνοι, πεταλούδες κτλ). Αν οι Έλληνες καλλιεργητές δεν μπορούν να καταλάβουν τη ζημιά που προκαλούν στο περιβάλλον, θα πρέπει να γνωρίζουν τουλάχιστον πως η εφαρμογή φυτοφαρμάκων κατά την διάρκεια της ημέρας κάνει κακό στην παραγωγή τους.

Με αφορμή την ανάρτηση με την μέλισσα στην παπαρούνα και την απορία ενός φίλου για το πως πηγαίνουν στο άνθος της αν δεν βλέπουν το κόκκινο χρώμα παραθέτουμε μία έρευνα σχετικά με την όραση των μελισσών.

Σύγκριση της αίσθησης του χρώματος στις μέλισσες και στον άνθρωπο

Το ορατό φάσμα μιας μέλισσας μετατοπίζεται σε σύγκριση με το ορατό φάσμα ενός ανθρώπου. Το ορατό φάσμα, για έναν άνθρωπο με κανονική όραση, εκτείνεται από τα 800 έως 400mu. Το ορατό φάσμα, για μια μέλισσα, εκτείνεται από 650 έως 300mu. Αυτό σημαίνει ότι το ορατό φάσμα για τις μέλισσες μετατοπίζεται σε μικρότερα μήκη κύματος. Το ορατό φάσμα είναι “μικρότερο για τις μέλισσες στο κόκκινο, αλλά επεκτείνεται εντός του υπεριώδους,” ένα χρώμα που ένας άνθρωπος με φυσιολογική όραση δεν μπορεί να δει (Frisch 9). Η κύρια διαφορά μεταξύ της αίσθησης χρώματος της μέλισσας και ενός ανθρώπου είναι ότι το “ανθρώπινο μάτι μπορεί να διακρίνει μεταξύ τους περίπου εξήντα διαφορετικά χρώματα του ορατού φάσματος, ενώ η μέλισσα μπορεί να διακρίνει μεταξύ τους μόνο τέσσερα διαφορετικά χρώματα στο ορατό φάσμα: κίτρινο, μπλε-πράσινο, μπλε, και αυτό της υπεριώδους ακτινοβολίας.

Ο συνδυασμός της μετατόπισης του ορατού φάσματος και της ικανότητας να βλέπει την υπεριώδη ακτινοβολία ως χρώμα επιτρέπει στις μέλισσες να δουν ένα διαφορετικό χρώμα από αυτό που το ανθρώπινο μάτι βλέπει.

Οι παρακάτω φωτογραφίες έχουν τραβηχτεί από τον Νορβηγό επιστήμονα Bjorn Roslett και αναπαριστούν στα αριστερά το πως βλέπει ο άνθρωπος το άνθος στο φυσικό φως και δεξιά η μέλισσα στο υπεριώδες.

φωτογραφία Bjorn Roslett

Για παράδειγμα το λευκό που βλέπει ο άνθρωπος δείχνει μπλε στα μάτια της μέλισσας γιατί λείπει το υπεριώδες. Η μέλισσα για να έχει την αίσθηση του λευκού (δηλαδή της ύπαρξης όλων των ορατών ακτινοβολιών) πρέπει να βλέπει και το χρώμα που αντιστοιχεί στο υπεριώδες.

φωτογραφία Bjorn Roslett

Από όλα αυτά συμπεραίνει κανείς πως ακόμα και μέσα από χρώματα που εμείς νομίζουμε πως η μέλισσα δε βλέπει, όπως το κόκκινο, η μέλισσα βλέπει υπεριώδεις ακτινοβολίες που αντανακλούν από το φως του ήλιου.

Το δεύτερο συμπέρασμα που βγαίνει από τις παραπάνω έρευνες είναι πως μια μέλισσα μπορεί να διακρίνει οποιοδήποτε χρώμα από κάποιο άλλο χάρη στη διαφορετική φωτεινότητα του. Συνεπώς ακόμα και αν δε μπορεί να ξεχωρίσει ένα πράσινο από ένα κίτρινο λόγω της απόχρωσης, μπορεί να τα ξεχωρίσει λόγω της διαφορετικής φωτεινότητας.

φωτογραφία Bjorn Roslett

Συμπερασματικά λοιπόν το χρώμα των κυψελών μπορεί να είναι οτιδήποτε αρκεί να μην είναι ίδιο σε όλες. Ακόμα και το κόκκινο χρώμα μια μέλισσα μπορεί να το ξεχωρίσει από το κίτρινο. Μια μέλισσα μπορεί να ξεχωρίσει μια μπλε κυψέλη από μια κίτρινη ή μια πράσινη από μία μοβ αλλά δε μπορεί να ξεχωρίσει μια κίτρινη από μία πράσινη εκτός κι αν η μία είναι πιο φωτεινή.

Δηλαδή:

Αυτό το πράσινο με αυτό το κίτρινο δεν μπορεί να τα ξεχωρίσει καθώς έχουν την ίδια φωτεινότητα. Για την μέλισσα είναι ακριβώς το ίδιο.

Αντίθετα αυτό το πράσινο μπορεί να το ξεχωρίσει.

πηγές από: Ελληνικό μέλι, Dailymail

Μια μικρή ομάδα μελισσοκόμων στο Μεξικό κατάφερε να προκαλέσει ισχυρό πλήγμα στον γίγαντα της βιοτεχνολογίας, την Monsanto, σταματώντας τις φιλοδοξίες της εταιρείας να φυτέψει χιλιάδες στρέμματα γενετικά τροποποιημένης σόγιας.

Δικαστής στην πολιτεία του Yucatán τον περασμένο μήνα ανακάλεσε την άδεια που εκδόθηκε για την Monsanto από το Υπουργείο Γεωργίας του Μεξικού, η οποία επιτρέπει την εμπορική φύτευση της γενετικά τροποποιημένης Round-up ready σόγιας.

Η άδεια αυτή έδινε στην Monsanto τη δυνατότητα να φυτέψει τους σπόρους σε επτά πολιτείες (625.000 στρέμματα), παρά τις διαμαρτυρίες χιλιάδων αγροτών Μάγια, μελισσοκόμων, της Greenpeace, της Εθνικής Επιτροπής του Μεξικού για την Βιοποικιλότητα και του Εθνικού Ινστιτούτου Οικολογίας.

Κατά την ανάκληση της άδειας, ο δικαστής πείστηκε από τα επιστημονικά στοιχεία που παρουσιάστηκαν σχετικά με τους κινδύνους που προέρχονται από τις γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες σόγιας για την παραγωγή μελιού στην χερσόνησο Yucatán. «Η συνύπαρξη μεταξύ της παραγωγής μελιού και γενετικά τροποποιημένης σόγιας είναι αδύνατη», αποφάνθηκε ο δικαστής.

Το Μεξικό είναι ο έκτος μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο και ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας μελιού. Περίπου 25.000 οικογένειες στην χερσόνησο Yucatán εξαρτώνται από την παραγωγή μελιού. Αυτή η τροπική περιοχή παράγει περίπου το 40% του μελιού της χώρας, σχεδόν το σύνολο του οποίου εξάγεται στην ΕΕ.

Οι Roundup-ready καλλιέργειες – σόγιας, καλαμποκιού, ζαχαρότευτλων και βαμβακιού – έχουν τροποποιηθεί ώστε να είναι ανθεκτικές στο glyphosate, το δραστικό συστατικό του φυτοφαρμάκου Roundup.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι το glyphosate ενέχει κίνδυνο για την υγεία ανθρώπων και ζώων, κάτι που η Monsanto και άλλες εταρείες αρνούνται.

Οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες μπορούν να καταστρέψουν τους μελισσοκόμους του Μεξικού, οι οποίοι εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές προς την Ε.Ε. Μια απόφαση – ορόσημο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του 2011 περιορίζει σε σημαντικό βαθμό την πώληση μελιού που περιέχει γύρη από γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες.

Μέλι που περιέχει περισσότερο από 0,9% γενετικά τροποποιημένης γύρης πρέπει να φέρει ειδική σήμανση και δεν μπορεί να διατεθεί στην αγορά ως βιολογικό προϊόν. Ορισμένες χώρες, όπως η Γερμανία, έχουν απαγορεύσει εντελώς το μέλι που περιέχει γενετικά τροποποιημένη γύρη.

πηγή: karfitsa.gr