Λένε πως χωρίς ζυγαριά, δεν μπορείς να κάνεις επαγγελματική μελισσοκομία. Πράγματι η γνώση που θα αποκτήσεις σε βάθος χρόνου, αν χρησιμοποιήσεις σωστά τις πληροφορίες, δεν μπορεί να αποκτηθεί με την απλή παρατήρηση.

Η πράσινη ζυγαριά μας στην πεδιάδα της Άρτας, λίγο πριν την ανθοφορία της πορτοκαλιάς

Η μελισσοκομική ζυγαριά είναι αυτό ακριβώς που φαντάζεστε. Μία συσκευή που τοποθετείται κάτω από ένα επιλεγμένο μελίσσι και η οποία μετράει, εκτός από την εξωτερική θερμοκρασία και υγρασία, τις μεταβολές βάρους της κυψέλης κατά τη διάρκεια της ημέρας. Δηλαδή ουσιαστικά αν μπαίνει ή όχι μέλι και πόσο. Στη συνέχεια σε μια προκαθορισμένη ώρα που έχουμε ορίσει εμείς (συνήθως αργά το απόγευμα) στέλνει σε ένα κινητό ένα μήνυμα με τις μετρήσεις που έχει κάνει. Η ζυγαριά λειτουργεί με επαναφορτιζόμενη μπαταρία. Ενεργοποιείται 4 φορές την ημέρα, κάνει τις μετρήσεις (περίοδος αφύπνισης) και στη συνέχεια ξαναμπαίνει σε φάση αναμονής, για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας.

Ποια είναι τα οφέλη; Κατ’ αρχάς μπορούμε να εξερευνήσουμε νέες περιοχές, χρησιμοποιώντας ένα μελίσσι ως “μάρτυρα” και να έχουμε πληρέστερη εικόνα για το τι συμβαίνει στην περιοχή, με καθημερινές μετρήσεις και χωρίς έξοδα μετακίνησης. Φανταστείτε πόσο κόστος θα είχε να τοποθετήσουμε μελίσσια σε 3-4 διαφορετικά σημεία αρκετά μακριά από εμάς και να πρέπει να τα παρακολουθούμε κάθε εβδομάδα.

Επίσης δεν θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε τα δεδομένα το ίδιο καλά, καθώς θα βλέπαμε μόνο το αποτέλεσμα και θα κρίναμε χωρίς να ξέρουμε τι το προκάλεσε. Οι καθημερινές παρατηρήσεις των αυξομειώσεων του βάρους, σε συνδυασμό με τις καιρικές μεταβολές μπορούν να μας δείξουν σημαντικά στοιχεία για τον τρόπο που δουλεύουν οι εκάστοτε ανθοφορίες ή μελιτοφορίες. Στοιχεία που δεν θα βρούμε στην βιβλιογραφία και δεν θα καταφέρουμε να αποκτήσουμε ακόμα και μετά από πολλά χρόνια απλής παρατήρησης.

Για παράδειγμα, η μελιτοέκκριση της βελανιδιάς σταματάει όταν έχουμε καύσωνα; Και είναι ικανή μία βροχή να την κάνει να ξαναρχίσει; Αντίστοιχα η βροχή μπορεί να χαλάσει την ανθοφορία της πορτοκαλιάς και πόση υγρασία θεωρείται ιδανική για να δώσει μέλι το ρείκι; Αυτά είναι δεδομένα που μια ζυγαριά μπορεί να δώσει έπειτα από έναν κύκλο χρήσης και πιστέψτε με υπάρχουν μελισσοκόμοι που μετά από 20 χρόνια απλής παρατήρησης δεν μπορούν να τα απαντήσουν με σιγουριά.

Τα μελίσσια μας στις βελανιδιές.

Φυσικά ένα απ’ τα σημαντικότερα οφέλη της μελισσοκομικής ζυγαριάς είναι ότι όταν μία κυψέλη “μάρτυρας” ενημερώσει για σημαντική αύξηση βάρους, μπορούμε να μεταφέρουμε στην περιοχή ολόκληρο το κοπάδι, γλιτώνοντας έτσι λανθασμένες μεταφορές μελισσιών, που και κόστος και ταλαιπωρία είναι αλλά και κούραση για τα ίδια τα μελίσσια. Εξίσου σημαντικά είναι και τα αρνητικά μηνύματα, καθώς έτσι μπορείς να μάθεις πότε ακριβώς ολοκληρώνεται μια ανθοφορία και να πας να τρυγήσεις, αλλά και αν το φθινόπωρο τα μελίσσια χρειάζονται τροφή.

Η μπλε ζυγαριά στις πλαγιές πάνω απ’ την λίμνη Πουρναρίου στα ρείκια.

Εμείς τοποθετήσαμε μία ζυγαριά στον κάμπο, όπου ξεχειμωνιάζουν τα μελίσσια και αναμένεται σε περίπου 40 ημέρες η ανθοφορία της πορτοκαλιάς και μία στο βουνό όπου σύντομα θα ανοίξει το ανοιξιάτικο ρείκι. Τα μελίσσια που έχουν επιλεχθεί είναι ισοδύναμα. Μέχρι στιγμής τα δεδομένα που στέλνει η ζυγαριά απ’ το βουνό είναι λίγο καλύτερα.

Κατά 300 εκατομμύρια περίπου έχει μειωθεί ο αριθμός των πουλιών μέσα σε 20 χρόνια, ένα ποσοστό που αντιστοιχεί πάνω από το μισό του αριθμού τους. Ποια είναι τα αίτια που οδήγησαν στην δραματική μείωση των πουλιών;

Το τιτίβισμα των πουλιών ακούγεται όλο και πιο σπάνια στη Γερμανία αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Γερμανίας ο αριθμός των ζευγαριών αναπαραγωγής στις αγροτικές περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης μεταξύ 1980-2010 έχει υποχωρήσει κατά 300 εκατομμύρια. Αυτό δείχνει μία μείωση κατά 57%.

Για μερικά είδη πουλιών είναι οι αριθμοί ιδιαίτερα τρομακτικοί. Τα αποθέματα πληθυσμών της καλημάνας στη Γερμανία μεταξύ 1990-2013 παρουσιάζουν μία μείωση 80%, οι πληθυσμοί του καστανολαίμη 63% και αυτοί της λιμόζας 61%. Οι πληθυσμοί της πέρδικας μάλιστα ελαττώθηκαν στη Γερμανία μεταξύ 1990-2015 κατά 84%.

Η βιομηχανική γεωργία καταστρέφει τους βιότοπους

Η κύρια αιτία για την εξαφάνιση των πουλιών είναι οι τάσεις της σύγχρονης γεωργίας. Στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις προτιμούνται οι μονοκαλλιέργειες και τα φυτοφάρμακα καταστρέφουν τα αυτοφυή φυτά και τα έντομα. Συγκεκριμένα το απόθεμα ορισμένων ειδών εντόμων έχει μειωθεί κατά 90%. Αποτέλεσμα, τα πουλιά να μη βρίσκουν αρκετή τροφή. Σύμφωνα με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση η θνησιμότητα των πουλιών συνδέεται σημαντικά με τη χρήση ζιζανιοκτόνων και εντομοκτόνων.

Σχολιάζοντας τους αριθμούς η πολιτικός των Πρασίνων Στέφι Λέμκε αναφέρει ότι «η κατάσταση των πουλιών παρουσιάζει μια δραματική εικόνα». Βλέποντας τις μεγάλες απώλειες των πουλιών και των ειδών που έχουν σημειωθεί, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση μένει άπραγη. Όπως τονίζει η γερμανίδα πολιτικός, «αυτό που χρειαζόμαστε είναι αναδιάρθρωση της γεωργίας, η γεωργία πρέπει να εναρμονίζεται με την φύση. Γι’ αυτό πρέπει να δώσουμε τέλος στη μαζική χρήση χημικών προϊόντων στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις και να υποστηρίξουμε την κατάργηση της μονοκαλλιέργειας». Από την κυβέρνηση ζητά επίσης να στηρίξει με χρήματα μία γεωργία που να δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για το περιβάλλον.

πηγή: DW (Γκέρο Ρίτερ/ Νατάσα Κουκουγιάννη)

Μικροπλαστικά βρέθηκαν ακόμη και στα ανθρώπινα κόπρανα, σύμφωνα με νέα διεθνής έρευνα, την πρώτη του είδους της, η οποία έγινε σε οκτώ χώρες.

Η έρευνα αποκαλύπτει ότι σε όλα τα δείγματα κοπράνων που αναλύθηκαν, υπήρχαν μικροσκοπικά ίχνη πλαστικών. Συνολικά ανιχνεύθηκαν έως εννέα διαφορετικά είδη μικροπλαστικών σε ένα δείγμα, με πιο συχνά τα σωματίδια από πολυπροπυλένιο (ΡΡ) και τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο (ΡΕΤ). Κατά μέσο όρο κάθε δείγμα περιείχε 20 σωματίδια μικροπλαστικών ανά δέκα γραμμάρια κοπράνων.

Οι χώρες από όπου ελήφθησαν τα δείγματα, ήσαν: Ιταλία, Ολλανδία, Βρετανία, Αυστρία, Πολωνία, Ρωσία, Φινλανδία και Ιαπωνία. Οι ερευνητές του Ιατρικού Πανεπιστημίου της Βιέννης και της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος της Αυστρίας, με επικεφαλής τον δρα Φίλιπ Σβαμπλ, έκαναν τη σχετική ανακοίνωση στο διεθνές συνέδριο γαστρεντερολογίας της οργάνωσης ευρωπαίων γαστρεντερολόγων United Europe Gastroenterology (UEG Week), που πραγματοποιείται στην αυστριακή πρωτεύουσα.

Τα μικροπλαστικά είναι μικρά σωματίδια με διάμετρο μικρότερη των πέντε χιλιοστών. Είτε χρησιμοποιούνται για ειδικούς σκοπούς σε διάφορα προϊόντα, είτε προέρχονται από τη διάσπαση μεγαλύτερων πλαστικών στο περιβάλλον. Εισέρχονται στο πεπτικό σύστημα του ανθρώπου και μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία, μεταξύ άλλων επιδρώντας στο ανοσοποιητικό σύστημα ή συμβάλλοντας στην μεταφορά τοξικών χημικών και παθογόνων μικροοργανισμών στο σώμα.

Η κατανάλωση τροφίμων που διατηρούνται σε πλαστικές συσκευασίες, καθώς επίσης νερού και αναψυκτικών από πλαστικά μπουκάλια, είναι βασική αιτία διείσδυσης των μικροπλαστικών στον ανθρώπινο οργανισμό από το στόμα. «Είναι η πρώτη έρευνα του είδους της και επιβεβαιώνει αυτό που υποπτευόμασταν εδώ και καιρό, ότι τα πλαστικά τελικά φθάνουν στο ανθρώπινο έντερο», δήλωσε ο Σβαμπλ. «Αυτό», πρόσθεσε, «γεννά ιδιαίτερη ανησυχία για το τι μπορεί να σημαίνει, ιδίως για τους ασθενείς με γαστρεντερικές παθήσεις.

Τα πιο μικρά σωματίδια μικροπλαστικών είναι ικανά να διεισδύουν στην κυκλοφορία του αίματος, στο λεμφικό σύστημα, ακόμη και στο ήπαρ. Πρέπει πλέον να κάνουμε περισσότερες μελέτες για να κατανοήσουμε τι σημαίνει αυτό για την ανθρώπινη υγεία». Η παγκόσμια παραγωγή πλαστικών έχει αυξηθεί σημαντικά από τη δεκαετία του 1950 και συνεχίζει να αυξάνεται κάθε χρόνο. Χάρη στις πολλές πρακτικές χρήσεις τους, τα πλαστικά χρησιμοποιούνται ευρύτατα στην καθημερινή ζωή, με συνέπεια οι άνθρωποι να εκτίθενται συνεχώς σε αυτά – το ίδιο και το περιβάλλον.

Εκτιμάται ότι το 2% έως 5% όλων των πλαστικών καταλήγουν στις θάλασσες, όπου καταναλώνονται από τα ψάρια και τους άλλους θαλάσσιους οργανισμούς, με αποτέλεσμα να εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα και να επιστρέφουν στους ανθρώπους, αλλά αυτή τη φορά στο στομάχι τους. Σημαντικές ποσότητες μικροπλαστικών έχουν ανιχνευθεί στους τόνους, στους αστακούς και στις γαρίδες.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Απαραίτητο συστατικό για την παρασκευή του σαλεπιού και του παγωτού ντουντουρμά, η ορχιδέα, που σχηματίζει πολύχρωμα «χαλιά» στην Πίνδο, απειλείται από την ανεξέλεγκτη συλλογή, λόγω της τεράστιας ζήτησής της από την Τουρκία. Η τιμή της στο παράτυπο εμπόριο έχει εκτοξευθεί φτάνοντας τα 90 με 120 ευρώ/κιλό σε ξερή μορφή!

Μελέτη για την κατάσταση των πληθυσμών και την ιστορία των ορχιδεών, που συλλέγονται και καταναλώνονται ως σαλέπι στην Πίνδο, υλοποιούν οι Κ. Στάρα, Μ. Χαριτωνίδου, Α. Τζωρτζάκη Α. και J. M. Halley από το Εργαστήριο Οικολογίας, Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στο πλαίσιο του έργου «Εκτίμηση των επιπτώσεων της συλλογής ορχεοειδών (σαλέπι) στην αφθονία και τη δυναμική αυτοφυών πληθυσμών στη Βόρεια Πίνδο».

«Όλες οι αυτοφυείς ορχιδέες προστατεύονται αυστηρά από την ελληνική νομοθεσία, αλλά ο περισσότερος κόσμος δεν το ξέρει. Αν και τα ως τώρα αποτελέσματά μας, δείχνουν ότι η τοπική παραδοσιακή συλλογή είναι σχετικά περιορισμένης έκτασης και κλίμακας, ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται όλο και συχνότερα φαινόμενα ληστρικής συλλογής που αφορούν εκτός από τις ορχιδέες και άλλα φαρμακευτικά φυτά, βότανα, εδώδιμα μανιτάρια και τρούφες, ως αποτέλεσμα μιας παγκόσμια πίεσης για “άγρια”, “παραδοσιακά” προϊόντα» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Στάρα προσθέτοντας ότι το «φαΐ που άλλοτε ήταν του φτωχού, τείνει να γίνει το φαΐ του πλούσιου».

Στην Ελλάδα, η ποικιλότητα των ορχιδεών είναι μεγάλη, με περιοχές όπως αυτή της ΒΔ Ελλάδας να χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα ποικιλομορφίας και ενδημισμού. «Παρά το γεγονός όμως», λέει η κ. Στάρα, «ότι η προστασία των ορχιδέων από διεθνείς συνθήκες και ευρωπαϊκές οδηγίες έχει κυρωθεί στην ελληνική νομοθεσία, η συλλογή ορχεοειδών για την παραγωγή σαλεπιού εικάζεται πως είναι ένας από τους παράγοντες για την αύξηση της τρωτότητας των ειδών αυτών προς εξαφάνιση».

Τα είδη που μελετούνται στην έρευνα είναι τα Dactylorhiza sambucina και Orchis mascula ssp. mascula, δύο από τα συνηθέστερα συλλεγόμενα για παραγωγή σαλεπιού είδη στην Ελλάδα.

Η Dactylorhiza sambucina είναι είδος σχετικά κοινό ακόμη στη Βόρεια Ελλάδα και απαντάται κατά κύριο λόγο σε φωτεινές θέσεις σε ορεινά λιβάδια ή σπανιότερα σε ανοίγματα δασών. Στην εργασία μελετήθηκε ως τώρα η παρουσία της σε 5 περιοχές στην Ήπειρο, όπου εκτιμήθηκε ότι η αφθονία επηρεάζεται από τα συμφύοντα είδη και τη διαθέσιμη εδαφική επιφάνεια αλλά και από ανθρωπογενείς παράγοντες, όπως η προσβασιμότητα λόγω εγγύτητας του οδικού δικτύου, η βόσκηση και η υπερσυλλογή για σαλέπι.

«Τη δεκαετία του ’60, κάτοικοι της Πίνδου γυρνούσαν στα βουνά της περιοχής τους και μάζευαν “σαλέπι”, όπως έλεγαν το φυτό, είτε για ιδιωτική τους χρήση είτε το πουλούσαν σε ζαχαροπλάστες. Ήταν μια συλλογή που απαιτούσε πολύ κόπο και την έκαναν λίγοι. Μάζευαν δε τους κονδύλους, με ειδικά σκεπαρνάκια, κατασκευασμένα με παραγγελία από σιδερά, για να μην τους “πληγώνουν”. Η συλλογή ξεκινούσε τον Ιούνιο όταν το άνθος είχε μαραθεί, έβγαζαν τον φρέσκο κόνδυλο και ξανατοποθετούσαν τον παλιό στην γη «για να το βρουν και του χρόνου», όπως λένε οι ίδιοι. Στη συνέχεια, έπλεναν και άπλωναν τους κονδύλους για να ξεραθούν σε μεγάλα άσπρα σεντόνια. Μετά, ή τον έκαναν σκόνη σε πέτρινο γουδί που λεγόταν “τουμπέκι” ή με μια βελόνα περνούσαν τους βολβούς σε μια κλωστή», αναφέρει η κ. Στάρα.

Εντούτοις, συμπληρώνει, «μπορεί η καλλωπιστική ορχιδέα να καλλιεργείται αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο και με τις άγριες ορχιδέες καθώς έχουν ιδιαίτερη βιολογία αναπαραγωγής».

«Οι ορχιδέες έχουν άμεση ανάγκη από τη συμβίωσή τους με μύκητες που ζουν κάτω από το έδαφος και υποστηρίζουν την ανάπτυξή τους στα πρώτα στάδια της ζωής τους, κάτι που δυσχεραίνει την καλλιέργειά τους. Ωστόσο αν και είναι δύσκολο να καλλιεργηθούν, γίνονται πολλές ερευνητικές προσπάθειες σε Τουρκία και Ελλάδα και αλλού στην Ευρώπη», καταλήγει η κ. Στάρα, η οποία πιστεύει ότι στην κατεύθυνση της προστασίας της ορχιδέας, μοναδική λύση αποτελεί η επίτευξη της καλλιέργειάς της ενώ γενικότερα, υπάρχει επιτακτική ανάγκη εύρεσης λύσεων αειφορικής διαχείρισης για άγρια είδη της ελληνικής χλωρίδας μεγάλου εμπορικού ενδιαφέροντος.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ο Φαμπιάν Τομάσι, σύμβολο του αγώνα κατά της γλυφοσάτης στην Αργεντινή πέθανε σε ηλικία 53 ετών έπειτα από σοβαρή τοξική πολυπνευμονοπάθεια. Ο Τομάσι εργάστηκε για χρόνια γεμίζοντας με το αμφιλεγόμενο ζιζανιοκτόνο τις δεξαμενές ψεκαστικών αεροπλάνων.

«Την Παρασκευή κατάφεραν να τον σκοτώσουν. Ο Φαμπιάν ήταν άρρωστος για περισσότερο από δέκα χρόνια. Προσπαθούσε να κρατηθεί στη ζωή για να καταγγέλλει την γενοκτονική αγροτική πολιτική που τον κατέστρεψε», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Μεντάρντο Αβίλα, μέλος του Δικτύου γιατρών των θειαφισμένων χωριών. Πατέρας μιας κόρης, ο Φαμπιάν Τομάσι, που δεν είχε πλέον δέρμα στα κόκκαλα, αφιέρωσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην αφύπνιση των συνειδήσεων για τους κινδύνους των ζιζαντιοκτόνων, είχε μάλιστα δεχθεί να φωτογραφηθεί για τις ανάγκες του αγώνα, θυμάται ο Μεντάρντο Αβίλα.

Το 2005, είχε αρχίσει να εργάζεται σε μια επιχείρηση της επαρχίας Έντρε Ρίος (κεντροανατολικά), όπου του είχε ανατεθεί να γεμίζει με ζιζανιοκτόνα τις δεξαμενές των ψεκαστικών αεροπλάνων. Είχε εξηγήσει ότι χειριζόταν μπιτόνια τοξικών προϊόντων χωρίς προστασία, καθώς κανείς δεν τον είχε προειδοποιήσει για τους κινδύνους της γλυφοσάτης, η οποία κατατάσσεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στην κατηγορία των «πιθανώς καρκινογόνων». «Ο θάνατός του μας λυπεί και μας θυμώνει πολύ. Έχουμε ένα σύστημα παραγωγής που μολύνει τη μισή χώρα», πρόσθεσε ο ακτιβιστής γιατρός.

Μερικούς μήνες προτού πεθάνει, ο Φαμπιάν Τομάσι είχε μιλήσει στο AFP. Για εκείνον, η γλυφοσάτη ήταν «μια τρομερή απάτη, μια παγίδα που μας έστησαν πολύ ισχυροί άνθρωποι». «Δεν θα απομείνει κανείς. Όλα τα εδάφη που έχουμε δεν θα φθάσουν για να θάψουμε τους νεκρούς», είχε προσθέσει. Λόγω της ασθένειάς του δεν μπορούσε πλέον να τρώει στερεά τροφή, περπατούσε με δυσκολία γιατί είχε χάσει όλη τη μυική του μάζα, ακόμα και οι κινήσεις των χεριών του ήταν περιορισμένες.

Καθώς δεν ήταν σε θέση να αυτοεξυπηρετηθεί, τον φρόντιζε η 80χρονη μητέρα του. Στην Αργεντινή, η γενετικά τροποποιημένη σόγια διαδόθηκε σημαντικά κατά τη δεκαετία του 1990 κερδίζοντας έδαφος έναντι της παραδοσιακής εκτροφής των βοοειδών, καθιστώντας μεγαλύτερη την απόδοση ανά στρέμμα.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ/ afp

Γάλλοι μελισσοκόμοι διοργάνωσαν συμβολική κηδεία για τις μέλισσες, στο Παρίσι, διαμαρτυρόμενοι για την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων. Οι ακτιβιστές, που φορούσαν μελισσοκομικές στολές υποστηρίζουν ότι τα φυτοφάρμακα σκοτώνουν εκτός από τις μέλισσες και έντομα ζωτικής σημασίας για το οικοσύστημα.

Οι μελισσοκόμοι της Γαλλίας ζητούν εδώ και 20 χρόνια από τις κυβερνήσεις τους, να πάρουν αυστηρότερα μέτρα, αλλά δεν έχει γίνει τίποτα όπως υποστηρίζουν. Η συμβολική αυτή κηδεία διοργανώθηκε λίγες μέρες μετά την αποτυχία να προστεθεί και η γλυφοσάτη στις τρεις ουσίες που απαγορεύτηκαν (ιµιδακλοπρίδη, κλοθειανιδίνη και θειαμεθοξάμη). Αξίζει να σημειωθεί ότι έπειτα πραγματοποίησαν πορεία προς το προεδρικό μέγαρο, απαιτώντας να συναντηθούν με τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, αλλά απωθήθηκαν από τους αστυνομικούς.

Τρία νεονικοτινοειδή εντομοκτόνα που θεωρούνται επικίνδυνα για τις μέλισσες, η χρήση των οποίων είχε τεθεί υπό περιορισμό ήδη από το 2013, απαγορεύονται τελικά ολοκληρωτικά μετά από σχετική ψηφοφορία.

Πρόκειται για τις ουσίες: ιµιδακλοπρίδη (Imidacloprid) της Bayer CropScience, κλοθειανιδίνη (Clothianidin) των Takeda Chemical Industries και Bayer CropScience, καθώς και θειαμεθοξάμη (Thiamethoxam) της Syngenta. Η απαγόρευση αφορά πλέον όλες τις εξωτερικές καλλιέργειες, με μόνη εξαίρεση τη χρήση των εντομοκτόνων αυτών σε κλειστά θερμοκήπια, υπό τον όρο ότι τα φυτά που καλλιεργούνται σε αυτά δεν βγαίνουν από τον κλειστό χώρο του θερμοκηπίου.

Ποιες είναι όμως αυτές οι ουσίες; Η ιµιδακλοπρίδη είναι ένα νευροτοξικό εντομοκτόνο το οποίο δρα παρεμποδίζοντας τους νικοτινικούς υποδοχείς ακετυλοχολίνης με αποτέλεσμα την παράλυση του εντόμου και τελικά τον θάνατο. Είναι περισσότερο τοξικό για τα έντομα απ’ ότι για τα θηλαστικά. Συγκεκριμένα για την μέλισσα Apis mellifera θεωρείται μία από τις πιο τοξικές χημικές ουσίες που δημιουργήθηκαν ποτέ.

Χρησιμοποιήθηκε ευρέως στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 1996, καθώς αντικατέστησε τρεις ευρείες κατηγορίες εντομοκτόνων. Το 2006 οι νομάδες μελισσοκόμοι των ΗΠΑ ανέφεραν μια περίεργα απότομη πτώση στις αποικίες μελισσών τους. Ανάλογες είχαν υπάρξει και στο παρελθόν, όμως αυτή τη φορά οι ενήλικες μέλισσες εγκατέλειπαν τις κυψέλες τους, μια συμπεριφορά που δεν είχε παρατηρηθεί ξανά στο παρελθόν. Το φαινόμενο ονομάστηκε Διαταραχή Κατάρρευσης Αποικίας (CCD) και παρά το γεγονός ότι η αιτία που το προκαλούσε είχε πολλούς παράγοντες που λειτουργούσαν συνδυαστικά, η ιµιδακλοπρίδη, επειδή αύξανε κατά πολύ την ευαισθησία των μελισσών στο παθογόνο Nosema, μια ενδημική ασθένεια του εντέρου τους, θεωρήθηκε ως η κυριότερη αιτία.

Η κλοθειανιδίνη είναι νεονικοτινοειδές εντομοκτόνο που δρα και αυτό στο κεντρικό νευρικό σύστημα των εντόμων. Είναι μια από αυτές τις χημικές ουσίες που δημιουργήθηκαν για να διαρκούν περισσότερο και να μη διασπώνται γρήγορα στο περιβάλλον. Μελέτες που έγιναν μετά το 2012 έδειξαν ότι μπορεί να αφήσει υπολείμματα στο έδαφος μέχρι και για 6930 ημέρες. Δηλαδή σχεδόν 19 χρόνια!

Η κλοθειανιδίνη δρα και μέσω της επαφής αλλά και μέσω της κατάποσης. Δεδομένου ότι η ουσία αυτή παραμένει για τόσο πολύ στο περιβάλλον και απορροφάται από τα φυτά, υποβάλει τα έντομα σε χρόνια έκθεση έχοντας ως αποτέλεσμα μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, όπως τον εκφυλισμό των προνυμφών τους αλλά και επιδράσεις στη γονιμότητα της βασίλισσας.

Η θειαμεθοξάμη είναι και αυτή ένα πολύ επικίνδυνο νεονικοτινοειδές εντομοκτόνο. Η Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας την χαρακτήρισε ως μέτρια επικίνδυνη για τον άνθρωπο, τα θηλαστικά και τα πουλιά, πολύ τοξική για την υδρόβια ζωή με μακροχρόνιες επιπτώσεις και εξαιρετικά τοξική για τις μέλισσες. Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο PLoS One το 2012 παρατηρήθηκε ότι σε συγκεκριμένες δόσεις οι μέλισσες παρουσίασαν μείωση της δραστηριότητας συλλογής τροφής αλλά και μακρύτερες πτήσεις.

Από την πλευρά τους οι φαρμακευτικές εταιρίες χαρακτήρισαν την απόφαση θλιβερή. Συνεχίζουν να ισχυρίζονται ότι οι ουσίες αυτές, εφόσον χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες της  ετικέτας, δεν βλάπτουν τις μέλισσες και τους άλλους επικονιαστές. Επίσης αρκετοί αγρότες είναι σκεπτικοί για το κατά πόσον θα επηρεαστούν οι καλλιέργειες τους και πιστεύουν ότι αν αυτό συμβεί ίσως χρησιμοποιηθούν ακόμα πιο τοξικά φάρμακα. Κάποιοι άλλοι πάλι είναι επιφυλακτικοί και πιστεύουν ότι οι τρεις αυτές ουσίες απλώς θα αλλάξουν και την θέση τους θα πάρουν κάποιες άλλες. Ο χρόνος θα δείξει.

Σε έξαρση βρίσκονται τον τελευταίο χρόνο φλοιοφάγα έντομα που προσβάλλουν το πεύκο στη Βόρεια Θάσο, σε Ραχώνι, Λιμένα, Παναγία, προκαλώντας ξηράνσεις. Η ξήρανση είναι αποτέλεσμα φυσικής επιλογής, αλλά, στην προκειμένη περίπτωση, προβληματίζει η αύξηση του πληθυσμού. Οι δασολόγοι εκτιμούν πως, όταν αυξηθεί ο φυσικός εχθρός των εντόμων, θα επέλθει ισορροπία.

Ο πρόεδρος του Αγροτικού Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού Μαριών Θάσου, Θανάσης Κοπανούδης, μεταφέρει την αγωνία του. «Το δάσος, αντί να πρασινίζει, κιτρινίζει. Πολλά πεύκα είναι ξεραμένα και πολλά άρχισαν να κιτρινίζουν». Σημειώνει ότι ενώ υπήρξε κινητικότητα το φθινόπωρο και κόπηκαν πεύκα, τώρα παρατηρείται στασιμότητα. «Έκοψαν μέρος των πεύκων και τα υπόλοιπα έμειναν». Τα μελίσσια βρίσκονται τώρα σε θερμότερα κλίματα, γιατί το πεύκο δίνει μετά τις 15 Μαρτίου» εξηγεί.

Στη Βόρεια Θάσο, έγιναν καρπώσεις, ώστε να απομακρυνθούν τα προσβεβλημένα δέντρα και να αποτραπεί ο κίνδυνος πυρκαγιάς. Έχουν κοπεί 1.000 χωρικά κυβικά μέτρα καυσόξυλου από την περιοχή του Λιμένα και αναμένεται να κοπούν άλλα τόσα, καθώς οι εργασίες βρίσκονται σε εξέλιξη.

«Αν ξεραθούν τα πεύκα, δεν πλήττονται μόνο οι Έλληνες μελισσοκόμοι, καθώς στη Θάσο καταφθάνουν μελισσοσμήνη από όλη την Ελλάδα. Αν γίνει κίτρινο το δάσος, θα υπάρξουν συνέπειες στον τουρισμό, γιατί το νησί δεν θα είναι πλέον καταπράσινο. Πέρυσι, ήταν όλα πράσινα και τώρα βλέπουμε κίτρινες συστάδες», καταλήγει.

Ο δασολόγος στο Δασαρχείο Θάσου, Γιώργος Ράνης, εξηγεί ότι τα συμπτώματα εμφανίστηκαν πριν από δύο χρόνια και τα πράγματα χειροτέρεψαν το τελευταίο έτος. «Οι ξηράνσεις είναι αποτέλεσμα προσβολής του προηγούμενου έτους. Το έντομο μπαίνει εντός του ατόμου πεύκης και δημιουργεί στοές μέσα στο φυτό, με αποτέλεσμα να μη γίνεται σωστή κυκλοφορία στο δέντρο και να ξεραίνεται. Τα νέα έντομα που δημιουργούνται κάθε άνοιξη πετούν στα αμέσως επόμενα, γι’ αυτό στην απομάκρυνση περιλαμβάνεται και η κοπή των πρώτων ασυμπτωματικών στα τελευταία ξηρά». Από τον δήμο, όπου ανήκει το δάσος στη Βόρεια Θάσο, έγιναν καρπώσεις, ώστε να απομακρυνθούν τα προσβεβλημένα και να αποτραπεί ο κίνδυνος πυρκαγιάς. Σημειώνεται ότι έχουν κοπεί 1.000 χωρικά κυβικά μέτρα καυσόξυλου από την περιοχή του Λιμένα και αναμένεται να κοπούν άλλα τόσα, καθώς οι εργασίες βρίσκονται σε εξέλιξη.

πηγή: ypaithros.gr

Κρυμμένο μέσα στο δάσος στα όρια του Ντάρτμουρ στη νότια Αγγλία, βρίσκεται ένα πολύ ιδιαίτερο σπίτι. Μία κυψέλη, όχι για μέλισσες αλλά για ανθρώπους. Το Humble Bee όπως ονομάζεται είναι ένα κατάλυμα για όσους θέλουν να αποδράσουν από την πόλη.

Αποπνέει ζεστασιά, έχει στυλ, προσφέρει ιδιωτικότητα αλλά και άνεση. Θυμίζει κυψέλη, αλλά και δεντρόσπιτο. Έχει τρεις ορόφους με πολύ μικρά δωμάτια αλλά όλες τις ανέσεις. Το κόστος είναι 136 ευρώ τη βραδιά.